- TS Vũ Đình Ánh: Hiện nay, một số nhà phân phối nước ngoài đã có mặt tại VN. Liệu doanh nghiệp (DN) nước ngoài có ồ ạt vào VN sau khi mở cửa thị trường bán lẻ hay không, tôi cho rằng chúng ta nên cân nhắc, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế còn khó khăn chung.

Đúng là các DN bán lẻ VN sẽ bị sức ép nếu phải “đối đầu” với các tập đoàn bán lẻ nước ngoài, nhưng chưa thực sự căng thẳng vì đặt chân vào thị trường VN không dễ. Một trong những e ngại của các nhà bán lẻ nước ngoài khi “đổ bộ” vào VN là mặt bằng kinh doanh. Vấn đề này thật không đơn giản, vì phân bổ đất đai cho hạ tầng thương mại của VN còn chật hẹp, giá thuê lại quá cao.

Theo tôi, năm 2009, lạm phát sẽ không phải là nguyên nhân cơ bản cản trở sức mua của người tiêu dùng (NTD), nhưng cái chính là vấn đề người dân đặt niềm tin về nền kinh tế. Bên cạnh đó, hệ thống bán lẻ phân phối nếu chưa cải thiện sẽ rất khó tăng sức mua, nhất là thu nhập của NTD còn thấp so với chuẩn của các nhà bán lẻ nước ngoài.

. Vậy thưa ông, hệ thống bán lẻ của các DN VN sẽ phải cải thiện thế nào nhằm tăng sức cạnh tranh?

- Các nhà bán lẻ nước ngoài có rất nhiều ưu thế như tiềm lực tài chính, tính chuyên nghiệp cao. Họ thừa sức cung cấp hàng hóa từ khắp nơi với mức giá hấp dẫn do không phải qua khâu trung gian. Điều quan trọng hơn là họ rất có ý thức quan tâm tới NTD. Tại nước ngoài, chất lượng hàng hóa, mức giá đồng đều nhau nếu khách hàng mua cùng một chuỗi bán lẻ trên khắp nơi. Ngoài ra, tính chuyên nghiệp còn được thể hiện ở chỗ trách nhiệm sau bán hàng. Khâu này VN còn yếu. Không những thế, phong cách bán lẻ của VN cần học người Trung Quốc. Thông thường, cách phục vụ bán hàng của người VN chỉ tốt trong 5 năm đầu, sau là con số không. Tôi từng đi mua hàng tại một số DN bán lẻ VN, nhận thấy nếu biết khách chỉ xem chứ không mua, thái độ bán hàng khác ngay.

Bí quyết thành công bán lẻ tại nước ngoài còn thể hiện ở chỗ bán lẻ là trung tâm của khâu sản xuất và phân phối. Trong khi ở VN, sản xuất lại chi phối bán lẻ. Do vậy nếu VN hình thành tập đoàn bán lẻ chuyên nghiệp sẽ giải quyết được vấn đề này, lúc đó sẽ thực hiện nguyên tắc: Bán cái người ta cần chứ không phải bán cái mà mình có.

. Một số tập đoàn bán lẻ của VN đang hoạt động khá tốt trong vai trò bán lẻ, phân phối hàng. Ông đánh giá thế nào về họ cũng như Nhà nước cần có chính sách tạo điều kiện ra sao để DN bán lẻ VN ngày càng phát triển?

- Theo tôi, có những DN VN kinh doanh khá tốt. Tuy nhiên, nếu phải đọ ngay với Big C hay Metro thì chắc chắn sẽ thua, vì VN chưa có khả năng quản lý có tầm vĩ mô như nước ngoài cũng như có nguồn hàng dồi dào để cung ứng. Song, như tôi đã đề cập, thành công trong bán lẻ là ứng xử trong bán hàng. Tôi thấy VN có Trung tâm Mua sắm Sài Gòn- Nguyễn Kim là điển hình. Vào đó, khách hàng có cảm giác như được phục vụ; mua hay không mua, khách hàng đều được kính trọng.

Mấu chốt hiện nay là làm sao để phát triển thị trường bán lẻ, làm sao để có người mua. Để làm được điều này các DN VN phải cố gắng giảm giá, thông qua việc giảm chi phí sản xuất. Giá là yếu tố cạnh tranh cổ điển nhưng có sức mạnh kinh điển. Nếu cứ giữ mức giá bán chung như hiện nay, DN VN rất khó cạnh tranh.

Đối với cơ quan Nhà nước, việc điều tiết thuế thu nhập DN và giá trị gia tăng có ý nghĩa quan trọng.