Đáng tiếc hơn khi trước đó, doanh nghiệp có hàng xuất khẩu sang Nga đã được cảnh báo về an toàn chất lượng vệ sinh thực phẩm rất nhiều lần.
Văn bản của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn gửi cho Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn các tỉnh có nêu rõ lý do Nga tạm ngừng nhập khẩu do hàng thủy sản của Việt Nam không đảm bảo yêu cầu vệ sinh dịch tễ. Phía Nga chỉ rõ ba lý do là sản phẩm thủy sản của Việt Nam bị nhiễm vi sinh, lẫn tạp chất và lớp mạ băng dày hơn yêu cầu.
Kết quả này hoàn toàn phù hợp với việc các cơ quan chức năng đã rất nhiều lần cảnh báo về tình trạng vi phạm an toàn chất lượng thủy sản của các doanh nghiệp có hàng xuất sang Nga. Theo con số mà Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (NAFIQAD) từng công bố, trong khi tình trạng vi phạm chất lượng tại các thị trường như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc... giảm thì số lô hàng thủy sản không đạt chất lượng xuất sang Nga lại tăng cao. Trong tám tháng đầu năm 2008, có 38 lô hàng thủy sản xuất bị cơ quan chức năng Nga trả lại vì không bảo đảm chất lượng trong khi cả năm 2007 chỉ có 16 lô hàng. Riêng về cá tra, có tới 27 lô hàng xuất sang Nga bị cảnh báo trong khi cả năm 2007 chỉ có 16 lô hàng.
Ngoài lý do doanh nghiệp thủy sản trong nước làm ăn gian dối, bà Nguyễn Thị Hồng Minh - nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy sản và hiện là chủ tịch danh dự của VASEP cũng chỉ ra một số lý do khách quan khiến hàng thủy sản Việt Nam gặp khó tại Nga. Theo đó, nước Nga cũng nằm trong vòng xoáy của sự suy thoái kinh tế thế giới nên người dân giảm bớt tiêu dùng đi. Trong khi đó, một số nhà nhập khẩu Nga lỡ nhập quá nhiều hàng từ trước nên hiện lượng hàng tồn kho tương đối nhiều.
Theo bà Minh, tuy nói tiêu chuẩn kiểm tra chất lượng thủy sản của Nga có phần dễ thở hơn thị trường Mỹ, EU nhưng bộ máy kiểm tra chất lượng thủy sản của Nga khá phức tạp, nhiều khi tạo ra khó khăn không đáng có cho doanh nghiệp Việt Nam.
Thông tin chúng tôi có được, trước việc Nga tạm dừng nhập khẩu hàng thủy sản thì mới đây, một phái đoàn đại diện Bộ Công thương và Bộ NN&PTNT đã tức tốc sang Nga để làm rõ nguyên nhân nhằm nhanh chóng nối lại quan hệ kinh doanh thủy sản giữa hai nước.
Mới đây, Bộ NN&PTNT đã ban hành một số tiêu chuẩn liên quan đến việc quản lý chất lượng hàng thủy sản sang Nga. Theo đó, doanh nghiệp muốn xuất khẩu thủy sản sang Nga phải có khả năng tự cung cấp ít nhất 1/3 khối lượng nguyên liệu phục vụ sản xuất. Số nguyên liệu còn lại cơ sở chế biến phải có hợp đồng ký với cơ sở nuôi đạt điều kiện vệ sinh.