- BHTN được thực hiện từ 1-1-2009, nhưng Chính phủ đã đồng ý hoãn đóng 1% từ quỹ tiền lương, tiền công tháng đóng BHTN cho người lao động (NLĐ) của doanh nghiệp trong sáu tháng đầu năm 2009 và truy thu từ tháng 7-2009. Vậy từ tháng 1-2009, doanh nghiệp vẫn phải trích đóng 1% từ tiền lương, tiền công của NLĐ. Riêng 1% từ ngân sách nhà nước (bằng mức của NLĐ đóng) sẽ được đóng vào quỹ BHTN, mỗi năm chuyển một lần.

* Người sử dụng lao động có sử dụng 10 NLĐ trở lên phải tham gia BHTN. 10 NLĐ trở lên gồm những đối tượng nào? Thời điểm xác định 10 NLĐ trong một cơ quan, đơn vị ra sao?

- NLĐ ở đây gồm số lao động VN đang thực hiện hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc (gọi chung là hợp đồng lao động) xác định thời hạn từ 12-36 tháng, hợp đồng lao động không xác định thời hạn, hợp đồng lao động theo mùa vụ hoặc theo công việc nhất định có thời hạn từ đủ ba tháng trở lên. Đối với các cơ quan quản lý nhà nước thì NLĐ bao gồm cả số cán bộ, công chức đang làm việc tại cơ quan.

Thời điểm tính số lao động hằng năm của các doanh nghiệp, cơ quan, tổ chức để thực hiện chính sách BHTN là ngày 1-1. Trường hợp, thời điểm khác trong năm người sử dụng lao động sử dụng đủ số lao động thuộc đối tượng tham gia BHTN thì thời điểm tính số lao động của năm đó để thực hiện chính sách BHTN được tính vào ngày 1 của tháng tiếp theo. Đối với người sử dụng lao động đã sử dụng từ 10 lao động trở lên và tham gia BHTN, nếu các tháng trong năm có sử dụng ít hơn 10 lao động vẫn thực hiện đóng BHTN cho những NLĐ đang đóng BHTN.

* Mức trợ cấp thất nghiệp hằng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương, tiền công sáu tháng liền kề trước khi NLĐ mất việc làm. Nếu trong những tháng cuối cùng, NLĐ không đóng BHTN thì mức trợ cấp sẽ được tính ra sao?

- NLĐ gián đoạn đóng BHTN sẽ được tính mức hưởng trợ cấp thất nghiệp bằng 60% bình quân sáu tháng đóng BHTN trước khi NLĐ mất việc. Ví dụ ông N.V.A. đóng BHTN từ ngày 1-1-2009 đến 14-1-2012. Ông A có hai tháng 10 và 11-2011 không đóng BHTN theo quy định. Tháng 1-2012 ông A bị chấm dứt hợp đồng lao động. Như vậy, mức trợ cấp thất nghiệp mà ông A được hưởng bằng tiền lương đóng BHTN 6 tháng (tháng 5, 6, 7, 8, 9 và 12) x 60%.

* Trường hợp NLĐ bị tạm dừng hưởng trợ cấp thất nghiệp trong thời gian hưởng trợ cấp có được tiếp tục hưởng trợ cấp thất nghiệp? Thời gian bị tạm dừng có được truy lĩnh?

- NLĐ bị tạm dừng hưởng trợ cấp thất nghiệp trong thời gian còn hưởng trợ cấp thì được tiếp tục hưởng trợ cấp thất nghiệp sau khi khắc phục nguyên do bị tạm dừng trợ cấp thất nghiệp. NLĐ không được truy lĩnh thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp bị tạm dừng.

Người lao động được hưởng trợ cấp thất nghiệp từ 1-1-2010 nếu bị thất nghiệp - Ảnh: T.C.

- Trường hợp NLĐ đang hưởng trợ cấp thất nghiệp có nhu cầu học nghề sẽ được thông qua cơ sở học nghề chứ không được hỗ trợ bằng tiền để học nghề. Mức hỗ trợ học nghề cho NLĐ bằng mức chi phí học nghề ngắn hạn. Nếu NLĐ có nhu cầu học nghề có mức phí cao hơn thì phần vượt mức đó do NLĐ chi trả.

* Những khoản trợ cấp nào người thất nghiệp được hưởng khi bị chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp? NLĐ có được tiếp tục sử dụng thẻ BHYT?

- Người thất nghiệp có việc làm hoặc thực hiện nghĩa vụ quân sự bị chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp sẽ được hưởng khoản trợ cấp một lần bằng thời gian hưởng trợ cấp còn lại. Những trường hợp khác như ra nước ngoài định cư, hưởng lương hưu… không được hưởng mức trợ cấp còn lại. Người thất nghiệp không được hưởng BHYT và phải trả lại thẻ BHYT cho cơ quan bảo hiểm xã hội.

* Sau khi mất việc, NLĐ đăng ký thất nghiệp ở đâu? Với lý do khách quan, NLĐ không đăng ký kịp trong bảy ngày theo quy định thì có được hưởng trợ cấp thất nghiệp?

- Sau khi thất nghiệp, NLĐ phải trực tiếp đến phòng lao động - thương binh & xã hội cấp huyện nơi đang làm việc để đăng ký. Theo tôi, nếu có những lý do khách quan như chưa chốt sổ bảo hiểm xã hội, không thể trực tiếp đến đăng ký…vẫn phải giải quyết chế độ trợ cấp cho NLĐ. Bộ Lao động - thương binh & xã hội cần có hướng dẫn cụ thể.

* Sau khi nộp đủ hồ sơ hưởng BHTN, NLĐ sẽ được nhận trợ cấp thất nghiệp ở cơ quan nào?

- Bảo hiểm xã hội có trách nhiệm chi trả trợ cấp thất nghiệp, kinh phí hỗ trợ học nghề, tư vấn, giới thiệu việc làm. Tại TP.HCM, để tiện lợi cho người dân, Bảo hiểm xã hội TP dự kiến giao cho Bảo hiểm xã hội các quận, huyện chi trả trợ cấp thất nghiệp. Bảo hiểm xã hội TP sẽ thông báo cho Sở Lao động - thương binh & xã hội TP biết để chuyển các quyết định liên quan đến hưởng trợ cấp thất nghiệp cho các quận, huyện.