Các mô hình điểm của dự án VnSAT ở vùng cà phê Tây Nguyên có sự phát triển mạnh mẽ và lan tỏa rộng rãi ra cộng đồng.
Ông Nguyễn Quốc Hoàn, Phó Giám đốc Ban quản lý Dự án VnSAT Đăk Lawk cho biết, Đăk Lăk là tỉnh có diện tích cà phê lớn nhất nhì của 5 tỉnh Tây Nguyên. Thời gian qua, dự án VnSAT đã đầu tư cho các vùng cà phê trọng điểm theo quy hoạch của tỉnh. Trước đây, những vườn cà phê chưa được sự đầu tư từ dự án VnSAT thì hiệu quả rất thấp, năng suất thường ở ngưỡng 3-3,5 tấn nhân/ha. Khi được dự án đầu tư, năng suất đã tăng lên rõ rệt, có nơi lên đến 5 tấn nhân/ha. Dự án đã khuyến khích bà con tái canh cà phê một cách bền vững, tập huấn cho bà con kỹ thuật canh tác mới.
“Thời gian qua, chúng tôi đã đào tạo, tập huấn cho bà con chương trình FFS với từ 5.000-6.000 hộ dân mỗi năm. Chúng tôi cũng liên hệ với trung tâm khuyến nông và Chi cục Bảo vệ thực vật tập huấn cho khoảng 20.000 người, 52 tổ chức nông dân với 22.000ha cà phê vùng dự án”, ông Nguyễn Quốc Hoàn chia sẻ và nói thêm, trong kế hoạch, tỉnh Đăk Lăk đề ra tái canh 5.000ha cà phê và đến giờ phút này đã đạt được 95% kế hoạch.
Khi VnSAT đầu tư vào, bà con nông dân tin tưởng dự án và đi theo dự án để thực hiện tái canh bền vững. Những năm gần đây, dù thời tiết khắc nghiệt, đặc biệt là mùa khô kéo dài nhưng cà phê ở các mô hình vẫn xanh tốt, phát triển mạnh mẽ nhờ hệ thống tưới tiết kiệm. Từ khi dự án định hình ở Đăk Lăk, việc chú trọng vào phát triển bền vững cà phê được các cơ quan chức năng phối hợp cùng VnSAT thực hiện. Công tác về giống cây trồng được đẩy mạnh và cụ thể là đầu tư phát triển 16 vườn ươm tư nhân, trong đó có 2 vườn giống đầu tư cho Viện WASI và Trung tâm Khuyến nông tỉnh Đăk Lăk. Do vậy, cây giống chất lượng cung cấp ra cho bà con khoảng 3-4 triệu cây/đợt phục vụ tái canh.
Chương trình dự án VnSAT ở Đăk Nông giúp nhiều tổ chức nông dân có điều kiện mở rộng quy mô sản xuất. Ảnh: Minh Hậu.
“Dự án là tiền đề, cơ hội để bà con thay đổi cách canh tác. Dự án lên kế hoạch tái canh 5.000ha cà phê và người dân thấy việc này hiệu quả nên đã chủ động đồng hành cùng dự án. Người dân đến tham khảo mô hình, lấy cây giống chất lượng về và làm theo. Phải nói rằng sức lan tỏa của dự án rất lớn. Bà con nông dân rất phấn khởi vì các mô hình này đều mang đến hiệu quả cao. Ngoài ra, các mô hình về tưới tiết kiệm cũng được người dân đón nhận và lan tỏa mạnh mẽ. Cụ thể là VnSAT thực hiện 100ha cho bà con vùng dự án nhưng bà con đã tự nhân rộng ra thành 4.000ha”, ông Nguyễn Quốc Hoàn thổ lộ.
Cũng theo ông Hoàn, việc tập huấn cho bà con nông dân cũng được cán bộ dự án thực hiện một cách linh hoạt. Những năm đầu, việc tập huấn thường diễn đạt bằng lý thuyết tại hội trường với toàn bộ thời gian. Tuy nhiên, về sau, việc diễn đạt này chỉ thực hiện 50% thời gian tại hội trường còn 50% thời gian còn lại là trao đổi, tư vấn trực tiếp tại vườn cây, mô hình điểm. Do vậy, người được tập huấn tiếp cận nhanh kiến thức và việc chuyển giao khoa học, kỹ thuật đạt hiệu quả cao.
Hiện nay, nhờ được tập huấn nên ý thức của người dân về phát triển nông sản sạch và bảo vệ môi trường được cải thiện. Ở Đăk Lăk, bà con từng có thời gian lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật trong quá trình canh tác nên gây ra nhiều hệ lụy. Dự án VnSAT đã giúp bà con nâng tầm kỹ thuật sản xuất, chỉ sử dụng thuốc bảo vệ thực vật khi thật sự cần thiết, không phun tràn lan trên toàn bộ diện tích vườn như trước mà chỉ thực hiện với những cây bị sâu bệnh.
Trong khi đó, ông Phạm Hùng Vỹ, Phó giám đốc Ban quản lý dự án VnSAT Đăk Nông cho biết, hiện nay, dự án triển khai trên địa bàn tỉnh đã mang lại hiệu quả rất tích cực, giúp bà con và các tổ chức nông dân hoạt động hiệu quả, đem lại lợi ích và góp phần tăng giá trị trên diện tích sản xuất đối với cà phê. Ở hạng mục hỗ trợ tái canh, do được tổ chức tốt nên giúp người dân mạnh dạn trong việc chuyển đổi, tái canh cà phê ở các diện tích già cỗi, hiệu quả kinh tế kém, giúp nâng cao năng suất, chất lượng cà phê.