Theo quy định tại Luật Hải quan thì trong địa bàn hoạt động hải quan, cơ quan hải quan chịu trách nhiệm kiểm tra, giám sát, kiểm soát đối với hàng hóa, phương tiện vận tải và xử lý vi phạm pháp luật về hải quan phù hợp với pháp luật Việt Nam, điều ước quốc tế mà Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.
Hiện nay, ngành Hải quan đang triển khai xây dựng hải quan số với mô hình quản lý hải quan thông minh gắn với cửa khẩu số. Trong đó, Tổng cục Hải quan sẽ chủ trì đầu tư trang bị toàn bộ máy móc, thiết bị phục vụ công tác kiểm tra, giám sát hải quan tại các cửa khẩu. Cụ thể như: máy soi container, máy soi hành lý, cân điện tử, camera giám sát, hệ thống barie điện tử, hệ thống thiết bị giám sát hành trình của phương tiện vận tải xuất nhập cảnh, phương tiện tạm nhập tái xuất hoặc phương tiện thường xuyên qua lại biên giới để giao nhận hàng hóa, seal định vụ điện tử.
Các hệ thống này sẽ kết xuất, tích hợp với hệ thống thông quan hàng hóa, hệ thống quản lý phương tiện vận tải và thống nhất thực hiện trên Cổng thông tin một cửa quốc gia.
Như vậy, hệ thống hải quan số, hải quan thông minh sẽ hỗ trợ chia sẻ thông tin với các bộ, ngành ở địa phương và trung ương; Người khai hải quan, người điều khiển phương tiện vận tải chỉ thực hiện khai báo thông tin 1 lần trên hệ thống và chuyển dữ liệu đến các cơ quan quản lý nhà nước tại cửa khẩu để thực hiện các thủ tục hành chính có liên quan theo chức năng, thẩm quyền, góp phần tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong việc khai báo, làm thủ tục thông quan hàng hóa được nhanh chóng;
Đồng thời cũng tạo điều kiện cho các lực lượng chức năng tại cửa khẩu nắm bắt các thông tin nhanh chóng, kịp thời thực hiện phòng ngừa, ngăn chặn và đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.
Cục hải quan tỉnh, thành phố tham mưu cho UBND tỉnh khi triền khai thực hiện đề án cửa khẩu số cần thống nhất với Tổng cục Hải quan trong việc thiết kế tổng thể mô hình cửa khẩu số, xây dựng quy hoạch cửa khẩu số và trong việc đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị máy móc, công nghệ thông tin, phần mềm, hệ thống kho bãi để đáp ứng theo quy định của Luật Hải quan và các văn bản hướng dẫn Luật hiện hành.
Đồng thời, quy hoạch, bố trí vị trí đất trong khi vực cửa khẩu để ngành hải quan sẽ lắp đặt, trang bị các thiết bị kỹ thuật nêu trên để phục vụ công tác quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện xuất nhập cảnh và thực hiện phòng ngừa, ngăn chặn và đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.
Việc triển khai đề án sử dụng nền tảng cửa khẩu số trong quản lý điều hành hoạt động xuất nhập khẩu hàn hóa và phương tiện xuất nhập cảnh của UBND các tỉnh biên giới nhằm minh bạch các thông tin về thủ tục hành chính, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, đồng thời hỗ trợ công tác quản lý hàng hóa xuất nhập khẩu, phương tiện xuất nhập cảnh của các lực lượng chức năng tại cửa khẩu biên giới theo chương trình chuyển đổi số quốc gia của Chính phủ.