Nguồn: nhachannuoi.vn

1. Giá nguyên liệu biến động mạnh, khó kiểm soát

Giá ngô và khô đậu tương – hai nguyên liệu chủ lực trong khẩu phần chăn nuôi – tiếp tục biến động theo mùa vụ, thời tiết và xung đột thương mại. Từ giữa năm 2023 đến đầu 2025, giá khô đậu tương đã giảm từ mức 925–970 USD/tấn xuống khoảng 660–700 USD/tấn. Trong khi đó, giá ngô duy trì quanh mức 165–170 USD/tấn nhưng vẫn chịu ảnh hưởng lớn từ chính sách ethanol và tình hình hạn hán tại Mỹ Latinh.

Đáng chú ý, xuất khẩu cao lương (sorghum) của Mỹ sang Trung Quốc đã giảm tới 95 %, gây dư cung và khiến nông dân phải điều chỉnh cơ cấu cây trồng. Mặt khác, dù sản lượng ngũ cốc Ukraine được cải thiện trong niên vụ 2024/25, rủi ro gián đoạn nguồn cung vẫn cao do chiến sự kéo dài.

2. Chuỗi cung ứng toàn cầu tiếp tục bất ổn

Khủng hoảng vận tải tại Hồng Hải kể từ cuối năm 2023 đã đẩy giá cước container tăng gấp 3–4 lần, có lúc vượt 5.000 USD/FEU. Chi phí vận chuyển nguyên liệu và phụ gia từ châu Âu và Biển Đen sang châu Á tăng cao, ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm.

Bên cạnh đó, chiến tranh Nga–Ukraine tiếp tục làm gián đoạn các tuyến vận chuyển tại Biển Đen, buộc các nhà xuất khẩu chuyển sang đường bộ và đường sông với chi phí cao hơn 25–30 %.

3. Áp lực từ chính sách bền vững và kiểm soát kháng sinh

Các quy định môi trường và an toàn thực phẩm đang siết chặt. Từ tháng 12/2025, doanh nghiệp xuất khẩu nguyên liệu sang châu Âu bắt buộc phải tuân thủ quy định EUDR về “không phá rừng”, với yêu cầu truy xuất địa lý từng lô hàng.

Đồng thời, quy định về hạn chế sử dụng kháng sinh trong thức ăn chăn nuôi cũng ngày càng nghiêm ngặt, đặc biệt tại EU. Điều này buộc các nhà máy thức ăn chuyển sang sử dụng các phụ gia thay thế như axit hữu cơ, tinh dầu, enzyme và probiotic, kéo theo chi phí sản xuất cao hơn.

Ngoài ra, các chương trình giảm phát thải khí methane trong chăn nuôi đang thúc đẩy việc đưa vào khẩu phần các chất ức chế lên men dạ cỏ – một xu hướng mới trong công thức thức ăn gia súc.

4. Dịch bệnh động vật tiếp tục diễn biến phức tạp

Dịch tả heo châu Phi (ASF) vẫn lan rộng tại nhiều nước châu Á và châu Âu, ảnh hưởng tới nhu cầu thức ăn chăn nuôi heo. Virus ASF có khả năng tồn tại trong một số loại nguyên liệu như cám gạo, bột cá, buộc nhà máy phải nâng cấp quy trình xử lý và kiểm soát sinh học.

Đặc biệt, virus cúm gia cầm H5N1 trong năm 2024 đã vượt ranh giới loài và xuất hiện ở đàn bò sữa tại Mỹ – một cảnh báo nghiêm trọng về rủi ro dịch bệnh xuyên loài. Cùng lúc đó, nhiều quốc gia như Pháp, Đức, Tây Ban Nha ghi nhận thiệt hại hàng chục triệu con gia cầm do dịch cúm, khiến nguồn cung bột thịt và bột xương bị ảnh hưởng.

5. An toàn nguyên liệu và đổi mới công nghệ vẫn là thách thức

Biến đổi khí hậu khiến thời tiết ẩm nóng bất thường, làm gia tăng tỷ lệ nhiễm độc tố nấm (mycotoxin) trong ngô và lúa mì – đặc biệt tại châu Âu và Mỹ Latinh. Tỷ lệ mẫu vượt ngưỡng độc tố DON, ZEA có nơi lên tới 30 %, buộc các nhà máy phải đầu tư mạnh vào hệ thống kiểm nghiệm và xử lý.

Bên cạnh đó, các nguồn nguyên liệu thay thế như bột côn trùng (insect meal) đang phát triển mạnh với tốc độ tăng trưởng > 11 % mỗi năm. Tuy nhiên, giá thành cao (1.800–2.800 USD/tấn) và các rào cản pháp lý vẫn khiến loại nguyên liệu này khó ứng dụng rộng rãi trong thức ăn cho heo và gia cầm.

Kết luận

Ngành sản xuất và kinh doanh thức ăn chăn nuôi đang vận hành trong môi trường có nhiều yếu tố rủi ro đan xen: từ giá cả, logistics, chính sách đến dịch bệnh và tiêu chuẩn môi trường. Việc nhận diện sớm các xu hướng và có chiến lược ứng phó linh hoạt - đặc biệt trong mua hàng, công thức sản phẩm và truy xuất nguồn gốc – sẽ là yếu tố sống còn giúp doanh nghiệp duy trì lợi nhuận và đáp ứng yêu cầu thị trường hiện đại.