Thương Mại - Vì thế phấn đấu đạt ngưỡng 2,5 tỉ USD được Chính phủ thông qua xem ra khá khó khăn, chưa nói tới con số 2,6 tỉ USD mà Bộ Công Thương đưa ra ngay từ đầu năm cho các DN phấn đấu.

Nếu xét vào tốc độ tăng trưởng XK sản phẩm gỗ trong mấy năm qua luôn ở trên 30%/năm thì kế hoạch đề ra cho mặt hàng này của Bộ Công Thương không phải thiếu cơ sở. Năm 2003, XK sản phẩm gỗ đạt 560 triệu USD, tăng 36,59% so với năm trước; năm 2004 bất ngờ tăng vọt lên gấp đôi với 1,120 tỉ USD; năm 2005 tiếp tục tăng vượt bậc đạt 1,6 tỉ USD, tăng trên 41%; năm 2006, kim ngạch XK từ mặt hàng này đạt trên 1,9 tỉ USD.

Yếu tố chính quyết định những con số tăng trưởng ấn tượng trên, là sự chuyển dịch cơ cấu sản phẩm. Ví như, năm 2006, đồ gỗ nội thất trong nhà chiếm phần lớn tỉ trọng XK sản phẩm gỗ (đồ nội thất phòng ngủ chiếm 25,5%; sản phẩm đồ gỗ phòng khách, phòng ăn cũng chiếm tỉ trọng cao). Ngoài ra, các mặt hàng khác như ghế gỗ, sản phẩm ngoài trời, đồ nội thất văn phòng, dăm gỗ... cũng tăng mạnh về lượng XK. Việc chuyển dịch cơ cấu sản phẩm thay đổi đã làm gia tăng đáng kể kim ngạch XK, nâng cao giá trị gia tăng của mặt hàng này.

Tháng 5/2007, Bộ Thương mại (cũ) đã tổ chức “Hội nghị bàn về phát triển đồ gỗ lần thứ 2” (lần thứ nhất tổ chức vào năm 2004) nhằm đưa ra một số những giải pháp “nóng” mang tính chất “dọn đường” cho sự tăng trưởng bền vững của nhóm mặt hàng này. Tuy nhiên, tại hội nghị, các chuyên gia kinh tế khi phân tích đã đưa ra hàng loạt những khó khăn mà XK sản phẩm gỗ sẽ phải đối mặt. Đó là việc Việt Nam phải NK tới 80% gỗ nguyên liệu để sử dụng trong sản xuất, trong khi giá nguyên liệu ngày càng tăng từ 10% - 30% đã khiến cho chi phí sản xuất bị đẩy lên. Thêm vào đó, nhiều quốc gia như Indonesia, Campuchia đã và đang hạn chế dần XK gỗ tròn. Không ít DN phải mua gỗ NK qua nhiều khâu trung gian đã làm tăng giá thành sản phẩm. Những yếu tố này khiến cho đồ gỗ Việt Nam trở nên khó cạnh tranh hơn so với sản phẩm đồ gỗ của một số nước mà họ sẵn có nguồn nguyên liệu như Trung Quốc, Thái Lan, Indonesia, Malaysia...

Mặt khác, nhu cầu về gỗ có chứng chỉ đang gia tăng, ví dụ các khách hàng của EU ngày càng đòi hỏi các sản phẩm được làm từ gỗ có chứng chỉ của một tổ chức như Hội đồng các nhà quản lý rừng (FSC), thế nhưng ở Việt Nam thì chưa hề có hệ thống chứng chỉ thích hợp... Chính vì thế tăng trưởng thị phần tại những thị trường này gặp không ít trở ngại.

Về đầu tư cơ sở hạ tầng. Phần lớn các DN chế biến sản phẩm gỗ XK là cơ sở sản xuất nhỏ, manh mún, thiếu đầu tư cho sản xuất từ mẫu mã đến chất lượng. Công tác xúc tiến thương mại, nghiên cứu thị trường còn thấp, kém hiệu quả, nguồn cung nguyên liệu và hệ thống phân phối còn chưa đồng bộ. Ngoài ra, các DN ngành gỗ cũng chưa biết liên kết lại khi chưa đủ mạnh, hoặc đã mạnh thì mạnh hơn để có thể đủ sức cạnh tranh với các đối thủ nước ngoài… Tất cả những khó khăn, hạn chế này đã được bộc lộ “khớp” với những cảnh báo đã được đưa ra. Việc tăng trưởng kim ngạch XK của sản phẩm đồ gỗ trong 11 tháng năm nay chỉ đạt 23,6% (so với cùng kỳ năm 2006) không đạt so với kế hoạch đề ra là 36,6%. Đây là một hồi chuông cảnh báo đối với không chỉ ngành sản xuất chế biến sản phẩm gỗ XK mà đối với cả các nhà dự báo về mặt hàng và thị trường XK.