Thời điểm này, các tỉnh Trung bộ bắt đầu vào thời vụ thu hoạch lúa ĐX, tuy nhiên do ảnh hưởng của thời tiết nên năng suất, chất lượng một số trà lúa sớm cũng bị ảnh hưởng. Ông Đoàn Văn Nhân, Giám đốc Trung tâm Giống cây trồng Vật nuôi Quảng Ngãi cho biết: Mặc dù sang trung tuần tháng 4 mới bắt đầu thu hoạch lúa giống, nhưng ngay trong tháng 3 chúng tôi đã liên tục nhận được các giấy báo mua lúa giống của các công ty, Trung tâm giống các tỉnh ngoài Bắc và Bắc Trung bộ với số lượng lên đến hàng ngàn tấn.

Ông Nhân cho hay những ngày này Trung tâm thường xuyên phải tiếp các đoàn khách từ ngoài Bắc vào đặt vấn đề mua giống, thế nhưng rất tiếc giống của Trung tâm sản xuất có hạn, không thể đáp ứng được từ các đơn vị bạn. Vụ ĐX 2007 – 2008, Trung tâm Giống cây trồng vật nuôi Quảng Ngãi sản xuất 250ha lúa giống, với sản lượng ước đạt khoảng 1.000 – 1.200 tấn. Tuy nhiên để đáp ứng đủ nhu cầu về giống cho các đơn vị phía Bắc là điều không thể, bởi Trung tâm còn phải ưu tiên đáp ứng đủ nhu cầu giống trong tỉnh với sản lượng khoảng 700 tấn, ngoài ra còn phải dự trữ giống cho vụ ĐX tới, nên khả năng lượng giống cho các đơn vị bạn chỉ được khoảng 300 – 400 tấn.

Ông Nguyễn Văn Lâm, Giám đốc Trung tâm giống cây trồng Bình Định tỏ ra tiếc nuối khi một loạt các đơn vị kinh doanh sản xuất giống ngoài Bắc liên tục đến hỏi mua lúa giống, thế nhưng vụ này Trung tâm chỉ sản xuất có 100ha, sản lượng ước đạt 500 tấn. Đến thời điểm này Trung tâm đã bắt đầu thu hoạch, nhưng theo ông Lâm thì số lượng chỉ đủ để phục vụ nhân dân trong tỉnh, không có hàng để bán cho các đơn vị bạn.

Các Trung tâm giống là vậy, còn các công ty kinh doanh giống thì thế nào? Ông Trần Vinh Quang, Giám đốc Cty CP Giống nông lâm nghiệp Quảng Nam cho hay: Lường trước được khả năng các tỉnh phía Bắc sẽ bị thiếu giống nên chúng tôi đã tiến hành sản xuất lúa giống trên quy mô lớn, diện tích lên tới 600ha. Rất may tại các vùng sản xuất lúa giống của chúng tôi không bị ảnh hưởng nhiều bởi thời tiết lạnh nên khả năng đạt sản lượng 3.000 tấn. Đến nay Cty mới thu hoạch được khoảng 100 tấn, thời điểm thu hoạch rộ sẽ vào khoảng 20/4. Ông Quang cho hay các đơn vị giống ngoài Bắc đặt mua lượng giống lúa của Cty lên tới gần 2.000 tấn. Tuy nhiên khả năng đáp ứng cũng chỉ có giới hạn bởi nhu cầu giống trong vụ hè thu của nhân dân trong tỉnh đã khoảng 1.000 tấn, và cũng ngần ấy số lượng lúa giống chúng tôi phải bán cho các khách hàng truyền thống trên Tây Nguyên, do vậy khả năng đáp ứng giống cho phía Bắc không nhiều, may ra được khoảng 1.000 tấn.

Giống có đảm bảo?

Giống như vụ đông xuân, một "cơn sốt" giống lúa hoàn toàn có thể diễn ra cho vụ gieo trồng tới đây. Hiện giá lúa giống đang là vấn đề nóng hổi tại miền Trung. Theo một vị giám đốc cho biết thì để kinh doanh có lãi ít nhất giá giống xác nhận cũng phải bán từ 9.300 đồng/kg trở lên, giống nguyên chủng không dưới 9.500 đồng/kg (tính cả cước vận chuyển). Ông Đỗ Bá Vọng, Phó TGĐ Cty CP Giống cây trồng Trung ương, người đang lăn lộn tại miền Trung để tìm hiểu thị trường giống hiện nay băn khoăn: Đến thời điểm này các đơn vị sản xuất giống ở miền Trung mới chỉ bắt đầu thu hoạch nhưng theo đánh giá ban đầu thì năng suất giảm khoảng 20% so với các vụ trước. Như vậy nguồn cung giống cho miền Bắc sẽ bị thiếu hụt, chắc chắn giá giống cho vụ mùa sẽ lại tăng! Ông Vọng cho biết tiếp, mặc dù trên bàn đàm phán mua giống chúng tôi chưa đề cập tới giá cả nhưng theo tôi hiện nay mức giá trên 9.000đ/kg giống là cao so với thực tế và chịu thiệt thòi sẽ là người nông dân.

Ông Nguyễn Văn Trí, Giám đốc Trung tâm Giống cây trồng Vật nuôi Quảng Trị đang đi mua giống tại Quảng Ngãi than thở: Vất vả quá anh ạ, vụ hè thu đã cận kề rồi mà tôi chưa có hạt giống nào trong kho cả, tính ra vụ hè thu tỉnh chúng tôi cần tới 2.000 tấn lúa giống. Mấy ngày nay, tôi và anh em trong cơ quan chạy đôn chạy đáo vào các tỉnh Nam Trung bộ mua giống nhưng xem ra khó quá. Bên cạnh đó vốn cũng là vấn đề nan giải đối với Trung tâm giống hiện nay, cần mua 2.000 tấn giống nhưng trong tay chỉ có 1 tỷ, vay ngân hàng không được mà các đơn vị bạn thì không muốn bán chịu.

Giống lúa đang hừng hực chuẩn bị một cơn sốt. Vấn đề đặt ra, nếu không kiểm soát tốt sẽ xảy ra tình trạng một số đơn vị kinh doanh giống vì lợi nhuận trộn cả lúa thịt làm lúa giống.