Kể từ năm 2005, giá các loại phân bón trên thế giới bắt đầu tăng mạnh. Hiện tại, giá phân đạm trên thế giới đứng ở mức 400 USD/tấn, trong khi giá phân đạm ở Trung Quốc là 290 USD/tấn. Mức chênh lệch giá này kích thích các nhà sản xuất bán sản phẩm của mình ra nước ngoài để kiếm lợi nhuận. Trong 2 tháng đầu năm nay, lượng phân đạm xuất khẩu của Trung Quốc đạt 1,71 triệu tấn, tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Các loại phân lân monoammoium xuất khẩu tăng 280% và phân lân diammonnium xuất khẩu tăng 130%. Do đó, việc nâng thuế xuất khẩu các loại phân bón của Chính phủ Trung Quốc là thông điệp rõ ràng gửi tới các nhà sản xuất phân bón không nên vì lợi nhuận mà bán sản phẩm của mình ra nước ngoài dẫn tới khả năng thiếu phân bón phục vụ sản xuất nông nghiệp trong nước.
Lượng phân bón sản xuất của Trung Quốc cơ bản cung cấp đầy đủ cho sản xuất nông nghiệp. Do đó, nếu Trung Quốc kiểm soát tốt việc xuất khẩu phân bón sẽ bảo đảm đủ lượng phân bón cần cho vụ Xuân năm nay. Trung Quốc lo ngại giá phân bón, giống và thuốc trừ sâu tăng sẽ tác động xấu tới tâm lý sản xuất của người nông dân.
Những diễn biến tình hình trên thị trường phân bón Trung Quốc gây tác động xấu tới việc nhập khẩu phân bón Việt Nam. Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội phân bón Việt Nam dự báo rằng điều này sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành nông nghiệp Việt Nam. Việc tăng thuế xuất khẩu có thể đẩy giá phân Urê của Trung Quốc lên tới 800 USD/tấn, so với mức 300 USD/tấn hiện nay.
Hiện tại, các công ty phân bón Việt Nam mới chỉ sản xuất được 53% nhu cầu phân Urê, 75% phân lân, và 100% phân NPK. Trong khi đó, Việt Nam phải nhập khẩu 100% các loại phân DAP, SA, Kali và phân lân. Việt Nam nhập khẩu phân bón từ Trung Quốc phần lớn là do qua đường tiểu ngạch nên không thống kê được chính xác, nhưng nguồn cung này rất quan trọng với ngành nông nghiệp. Phân bón là một trong mười mặt hàng chiến lược không được phép tăng giá cho đến ngày 1/6 tới theo yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ nhằm kiềm chế lạm phát, trong khi giá phân bón các loại trên thị trường thế giới đã tăng ở mức kỷ lục trong vòng 50 năm qua.
Nhập khẩu phân bón năm 2006 của Việt Nam trị giá khoảng 673 triệu USD. Số liệu thống kê sơ bộ trong năm 2007 cho thấy cả nước đã nhập 3,8 triệu tấn phân bón các loại, đạt kim ngạch trên 997 triệu USD, tăng 22,5% về lượng và tăng 45,1% về trị giá so với năm 2006, mặc dù tình hình nhập khẩu phân bón không có nhiều biến động.
Năm 2007, Trung Quốc tiếp tục là thị trường cung cấp phân bón lớn nhất cho Việt Nam, chiếm trên 55% tổng lượng phân bón nhập khẩu của cả nước, bỏ khá xa so với nhà cung cấp lớn thứ hai là Nhật Bản với tỷ trọng 7,3%. Trong năm 2007, nhập khẩu phân bón về từ thị trường Trung Quốc tăng khá mạnh, tăng tới 70% về lượng và tăng 94% về trị giá so với năm 2006, đạt 2,1 triệu tấn, trị giá trên 579 triệu USD. Chủng loại phân bón nhập về chủ yếu từ thị trường Trung Quốc là Urê, DAP, SA và MAP. Cơ cấu chủng loại phân bón nhập khẩu từ Trung Quốc năm 2007: Phân Urê, DAP, SA, MAP, NPK, phân lân, Kali, MOP.
Trong 2 tháng đầu năm 2008, Việt Nam nhập khẩu phân bón tăng mạnh cả về số lượng và giá trị. Giá DAP trong tuần từ 10-14/3/2008 vẫn trong xu hướng tăng mạnh. Hiện tại, giá DAP đã tăng lên mức cao nhất kể từ trước đến nay, đạt 1.000 USD/tấn, FOB. Mặc dù, nguồn cung phân bón hiện đáp ứng đủ nhu cầu sản xuất nhưng do giá phân bón trên thị trường thế giới tăng trở lại nên giá phân trong nước cũng tăng theo. Giá phân Urê tại các tỉnh trong thời gian từ 10-14/3/208 tăng thêm từ 1.300 đến 1.600 đồng/kg so với giá tuần trước đó và tăng khoảng 65% so với cùng kỳ năm ngoái, giao động ở mức 7.600-8.600 đồng/kg. Đặc biệt, giá DAP tăng rất mạnh, lên 18.000-19.000 đông/kg. Hiện nay, nhu cầu phân bón Urê cho vụ Đông Xuân này là khoảng 300 ngàn tấn, trong đó, miền Bắc khoảng 200 ngàn tấn, miền Trung khoảng 100 ngàn tấn.
Ngoài thị trường cung cấp quen thuộc là Trung Quốc, nguồn cung cấp Urê cho Việt Nam còn có thêm Đài Loan. Tuy nhiên, tỉ trọng nhập khẩu vẫn chiếm phần lớn từ Trung Quốc chiếm tới 98% về lượng. Giá phân Urê Việt Nam nhập khẩu từ thị trường Trung Quốc trong tháng 2/08 tăng khoảng 21 USD/tấn, tăng 6,6% so với tháng trước, đạt trung bình 321 USD/tấn, còn giá nhập về từ Đài Loan là 310 USD/tấn.