Hãy để doanh nghiệp trồng lúa

24 | 05 | 2008

Có một thực tế, người nghèo trồng lúa mãi cũng không thoát được nghèo. Vậy hãy để người giàu trồng lúa, để doanh nghiệp tham gia đầu tư công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, sản xuất ra hạt gạo và lương thực thì khả năng thoát nghèo của người nông dân có thể sẽ nhanh hơn. Trao đổi với báo giới, ông Phan Huy Thông - Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NN - PTNT) khẳng định: nếu làm được như vậy là một hướng tốt và hoàn toàn đúng chủ trương của Nhà nước.

Chủ trương khuyến khích doanh nghiệp tham gia đầu tư phát triển công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp đã có từ lâu. Nhưng tính đến nay sự kết dính giữa doanh nghiệp và nông dân dường như còn chưa tốt, thưa ông?

Tính đến nay việc khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp vẫn được thực hiện theo Quyết định 80/2002 của Thủ tướng Chính phủ "Về chính sách khuyến khích tiêu thụ nông sản hàng hóa thông qua hợp đồng". Quyết định này còn nhiều bất cập. Thực tế thường xảy ra tình trạng, doanh nghiệp đầu tư cho nông dân nhiều hạng mục như giống, thuốc trừ sâu, thiết bị và công nghệ... và ký hợp đồng thu mua nông sản, cây công nghiệp của nông dân. Còn nông dân thì thường chỉ bán cho doanh nghiệp khi giá các sản phẩm này trên thị trường thấp hơn giá doanh nghiệp thu mua. Nếu giá thị trường cao hơn thì nông dân bán cho tư thương và doanh nghiệp phải mua lại của tư thương với giá cao hơn nhiều lần giá hợp đồng ký với nông dân. Hiện tượng này xảy ra phổ biến nhưng chưa có chế tài xử lý người nông dân vi phạm hợp đồng.

Chính những thực trạng này khiến nhiều doanh nghiệp muốn đầu tư sâu hơn, chủ động hơn với nguyên liệu. Như việc doanh nghiệp muốn tham gia trồng lúa thì sao, thưa ông?

Nhà nước luôn khuyến khích doanh nghiệp đầu tư và gắn bó với vùng nguyên liệu ổn định. doanh nghiệp XK gạo cũng vậy, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn hiện vẫn đang xây dựng vùng lúa phục vụ XK với diện tích 1 triệu ha tại ĐBSCL. Quy hoạch trong mỗi tỉnh có từng huyện, xã chuyên trồng lúa XK. Kể từ năm 2006 đến nay, một số địa phương đã đăng ký vùng trồng lúa XK.

Doanh nghiệp muốn tham gia ngay từ khâu trồng lúa là một phương án tốt. doanh nghiệp trồng lúa sẽ có điều kiện đầu tư công nghệ, đầu tư nghiên cứu và nhập những giống lúa tốt nhất, cải tạo đất và các kỹ thuật canh tác hiệu quả... doanh nghiệp cũng có khả năng huy động và tập trung các nguồn lực hiệu quả để nâng cao năng suất, chất lượng lương thực.

Chúng ta có thể triển khai theo mô hình đảm bảo quyền lợi của cả nông dân và doanh nghiệp. Mô hình của Tổng Công ty Cao su là một ví dụ. Mỗi ha cây cao su của người nông dân được xác định giá trị ban đầu quy ra cổ phần đầu tư vào doanh nghiệp. Sau đó, người nông dân làm việc như công nhân và được trả lương. Còn đối với diện tích đất góp vốn, ngoài việc, người có đất góp được chia lợi nhuận hàng năm, nếu sau vài năm giá trị rừng cao su tăng lên người dân cũng được chia thêm phần trong đó. Như vậy, người dân sẽ gắn bó với doanh nghiệp, đóng góp sức để phát triển doanh nghiệp. Còn doanh nghiệp cũng chủ động trong việc đầu tư công nghệ, giống và các sản phẩm đầu vào đối với diện tích đất mình toàn quyền sử dụng. Quan trọng hơn, doanh nghiệp chủ động nguồn nguyên liệu để chế biến tiêu thụ và XK.

Để làm tốt việc này vai trò của Nhà nước cần ban hành nhiều chính sách đồng bộ, thưa ông?

Đúng vậy! Nhà nước sẽ có vai trò trọng tài hài hòa lợi ích các bên. Với mỗi loại cây khác nhau cần có một chính sách áp dụng phù hợp. Ngoài ra, Nhà nước cần xây dựng quy hoạch ổn định từ đó có chính sách đầu tư hạ tầng đồng bộ cho từng vùng. doanh nghiệp sẽ yên tâm đầu tư, thúc đẩy nhanh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nâng cao năng suất và hiệu quả đầu tư cũng như đời sống người dân được cải thiện. Nhà nước cũng cần có chính sách dồn điền đổi thửa, hạn chế sử dụng đất manh mún như hiện nay.

Doanh nghiệp trồng lúa sẽ có điều kiện đầu tư công nghệ, đầu tư nghiên cứu và nhập những giống lúa tốt nhất, cải tạo đất và các kỹ thuật canh tác hiệu quả... doanh nghiệp cũng có khả năng huy động và tập trung các nguồn lực hiệu quả để nâng cao năng suất, chất lượng lương thực.

Trong những năm gần đây, mỗi năm diện tích trồng lúa giảm khoảng 60.000 ha vì chuyển sang sử dụng các mục đích khác như làm đường, Khu Công nghiệp, khu chế xuất... Hiện nay, diện tích trồng lúa trên toàn quốc chỉ còn lại 4,13 triệu ha và với tiến trình công nghiệp hóa diện tích này chắc chắn sẽ giảm dần hàng năm. Để đảm bảo an ninh lương thực, chúng ta phải giữ ổn định một lượng lương thực bình quân trên đầu người nhất định, như hiện nay khoảng 500 kg/người/năm. Chính vì vậy, cần phải cải tiến công nghệ, giống, hiện đại hóa nông nghiệp để tăng năng suất.

Với năng suất hiện tại, chúng ta vẫn còn một ngưỡng khá rộng để tăng năng suất, thưa ông?

10 năm trở lại đây, năng suất lúa của chúng ta tăng bình quân từ 2 - 2,2%, cá biệt có vùng tăng 3 - 4%. Đây là những vùng trước kia có năng suất quá thấp. Nhìn tổng thể, năng suất của chúng ta vẫn còn thấp so với một số nước tiên tiến. Hiện nay, năng suất bình quân trên toàn quốc khoảng xấp xỉ 5 tấn lúa/ha/vụ. Một số nước có năng suất cao hơn chúng ta khá nhiều như Nhật Bản 6,5 tấn/ha/vụ, Hàn Quốc 6,2 - 6,3 tấn/ha/vụ...

Đáng lưu ý là lượng lúa thất thoát khâu thu hoạch của chúng ra vẫn rất cao, khoảng 13%. Trong khi đó, ở các nước tiên tiến như Mỹ, Australia... thất thoát chỉ khoảng 7%. Nếu có cơ chế để doanh nghiệp đầu tư thỏa đáng vào khâu này chỉ cần giảm 5% thất thoát, thì tổng sản lượng lương thực đã có thể tăng tới cả triệu tấn. Bên cạnh đó, nếu có chính sách khuyến khích đầu tư thích hợp năng suất lúa bình quân của chúng ta hoàn toàn có thế tăng đến 5,5 hoặc 6 tấn/ha/vụ. Nhưng đặc biệt, phải tăng năng suất đồng đều vì hiện nay chúng ta vẫn có sự chênh lệch rất cao về năng suất. Ví dụ một số vùng tại Nam Định, ĐBSCL năng suất có thể đạt tới 7,5 - 8 tấn/ha/vụ nhưng một số vùng chỉ đạt một nửa con số này. Nói tóm lại, chủ trương khuyến khích doanh nghiệp tham gia trồng lúa là một phương án tốt cần nghiên cứu cơ chế, tạo điều kiện triển khai. Trước tiên có thể thực hiện thí điểm tại một số vùng thuộc ĐBSCL.

Nguồn: Diễn Đàn Doanh Nghiệp

Các Tin Khác

Hình mẫu nào cho văn hoá doanh nghiệp Việt?

24 | 05 | 2008

Nhiều doanh nghiệp chế biến XK nhân điều chậm giao hàng

23 | 05 | 2008

Doanh nghiệp tìm mọi cách tiết kiệm chống bão lãi suất

23 | 05 | 2008

Doanh nghiệp Việt Nam đầu tiên sản xuất sợi DTY từ hạt polyeste

22 | 05 | 2008

Doanh nghiệp nhỏ sẽ phải “oằn mình” trả lãi ngân hàng

22 | 05 | 2008