Ngay lập tức, các DN đã triển khai ký thêm các hợp đồng mới, đưa tổng lượng gạo đã ký hợp đồng XK lên phù hợp với chỉ tiêu trên. Toàn bộ lượng gạo mới ký này sẽ được giao cho khách hàng nước ngoài trong các tháng 7, 8 và 9. Sau tháng 9, nếu mùa màng tiếp tục thuận lợi, dự trữ lúa gạo trong nước đảm bảo ANLT quốc gia, không có thiên tai nặng nề…, Chính phủ sẽ xem xét cho XK thêm ngoài hạn ngạch nói trên. Theo ông Nguyễn Thành Biên, Thứ trưởng Bộ Công thương, năm nay nước ta có thể XK được ít nhất 4 triệu tấn gạo.
Điều đáng chú ý là giá gạo trên thị trường thế giới đang giảm. Theo bà Nguyễn Thị Nguyệt, giá gạo XK ký trong tháng 6 này đã giảm khá nhiều so với giá đỉnh hồi tháng 4 vừa rồi. Hiện tại, giá gạo 5% tấm của Thái Lan đã xuống dưới mức 800 USD/tấn (FOB), giảm tới gần 300 USD/tấn. Hiệp hội Lương thực VN cũng đã hướng dẫn các DN ký hợp đồng gạo 5% để XK trong những tháng tới, ở mức giá khoảng 800 USD/tấn (FOB). Mức giá này thấp hơn cái giá 900 USD/tấn mà Bộ Công thương đã dự báo là sẽ được duy trì đến hết tháng 7/2008.
Giá gạo giảm mạnh trên thị trường thế, chủ yếu là do Thái Lan, Việt Nam …đang vào thời điểm thu hoạch vụ lúa mới. Bên cạnh đó, sản lượng lúa gạo ở một số nước nhập khẩu lớn cũng có sự gia tăng đáng kể. Ở Philippines, sản lượng lúa thu hoạch được từ đầu năm đến nay đã đạt 7,12 triệu tấn, tăng hơn 400 ngàn tấn so với 6 tháng đầu năm 2007. Còn theo dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ, sản lượng gạo toàn cầu, niên vụ 2008/2009, sẽ đạt khoảng 432 triệu tấn, tăng 5 triệu tấn so với niên vụ 2007/2008.
Tuy nhiên, nhu cầu nhập khẩu gạo trên thế giới vẫn chưa có dấu hiệu giảm. Dù sản lượng lúa gạo tăng đáng kể, nhưng năm nay, Philippines vẫn phải nhập khoảng 2,1 triệu tấn gạo. Bộ trưởng Nông nghiệp Philippines Arthur Yap cho biết nước này đang thương thảo để tiếp tục mua gạo của Việt Nam. Theo dự báo của FAO, giá gạo sẽ còn tiếp tục cao, đạt đỉnh điểm vào 2009, sau đó mới giảm dần và bình ổn trở lại trong giai đoạn từ 2010 – 2017.
Chính vì thế, việc XK gạo của Việt Nam vẫn thuận lợi. Theo Hiệp hội Lương thực, đến giữa tháng 6/2008, nước ta đã XK được trên 2,1 triệu tấn gạo, thu về 1,125 tỷ USD. Dự kiến đến hết tháng 6 này, lượng gạo XK sẽ vào khoảng 2,2-2,3 triệu tấn. Như vậy, trong 3 tháng tới, các DN phải thu mua XK khoảng 1,2-1,3 triệu tấn gạo.
Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ Tài chính chuẩn bị cho việc áp dụng thuế tuyệt đối với các mặt hàng gạo và urê XK trong tháng 6. Đây là động thái nhằm ngăn chặn tình trạng XK urê trong khi sản xuất trong nước vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu và việc XK gạo “chui” mà một số ngư dân đánh bắt cá xa bờ đang lén lút thực hiện.