Đầu năm nay, Chính phủ Nhật Bản tuyên bố tăng nguồn vốn viện trợ phát triển chính thức (ODA) cho Việt Nam lên 700 triệu đô la Mỹ trong nửa đầu năm tài khóa 2008 cho các dự án hạ tầng. Tuy nhiên, vụ Công ty tư vấn PCI của Nhật bị cáo buộc đưa hối lộ ở dự án đại lộ Đông - Tây (TPHCM - Việt Nam) - một công trình sử dụng vốn ODA - đã khiến cho cam kết này phải tạm dừng lại.

Ông Sakaba nói: “Thật đáng tiếc là một doanh nghiệp Nhật Bản đã hối lộ liên quan đến dự án ODA của Nhật Bản ở Việt Nam. Ngay sau vụ việc này, Chính phủ hai nước đã thành lập một ủy ban hỗn hợp để thảo luận các giải pháp cụ thể nhằm ngăn ngừa tham nhũng liên quan đến ODA của Nhật Bản ở Việt Nam”.

Trả lời các câu hỏi của báo giới, Đại sứ Mitsuo Sakaba cho biết Nhật Bản không thể hứa những khoản viện trợ mới cho đến khi ủy ban hỗn hợp giữa hai nước thực hiện các giải pháp chống tham nhũng có ý nghĩa và hiệu quả. Ông nói: "Thật khích lệ khi chứng kiến lãnh đạo Chính phủ Việt Nam tái thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc chống tham nhũng".

Về phía Nhật Bản, ông Sakaba cho biết hiện Nhật Bản đang tìm biện pháp để có thêm tính minh bạch trong các dự án ODA.

Riêng về tác động của vụ PCI đối với nguồn vốn ODA của Nhật dành cho Việt Nam, ông Sakaba nói rằng hiện tạm dừng vốn ODA cho Việt Nam và chờ kết luận cuối cùng của ủy ban chung giữa hai nước, cũng như có cơ chế để chống tham nhũng. Và ông nhấn mạnh: "Chúng tôi không nói sẽ cắt hay giảm ODA cho Việt Nam mà chỉ là tạm ngưng thôi".

Liên quan đến việc tài trợ cho Việt Nam, hiện Nhật Bản có các hình thức: hỗ trợ kỹ thuật, viện trợ không hoàn lại và cho vay ưu đãi (soft loan). Về cho vay ưu đãi, theo quy định, Nhật Bản phải thuê tư vấn để giám sát chi tiêu cho dự án (money monitoring). Ông Sakaba nói: "Đối với các khoản vay ODA, chúng tôi phải làm sáng tỏ tình hình nên chúng tôi đã đình chỉ quá trình cho vay ưu đãi vốn ODA cho Việt Nam. Còn hai loại viện trợ kia thì vẫn diễn ra bình thường".