Ông Nguyễn Tiến Dũng, TGĐ Cty CP VT Nông sản cho hay: Hiện nay, nhiều DNNK biết thiếu trầm trọng kali, nhưng không dám nhập. Điều này đến từ 2 lý do. Một là, giá kali trên thế giới hiện nay quá cao, khoảng 1.000 USD/tấn, trong khi giá bán trong nước ở thời điểm hiện tại mới có 620-630 USD/tấn. Thứ hai, giá kali trong nước hiện tuy thấp hơn nhiều giá NK, tức 12.000 đ/kg, nhưng lai là loại phân cóa giá cao nhất, nếu NK vào và bán với giá 22.000 đ/kg (khi đó DN mới có lãi) thì nông dân rất khó chấp nhận. Vì vậy, DNNK kali lúc này chắc chắn sẽ lỗ nặng, khoảng gần 400 USD (giá thời điểm hiện tại).
Thời gian qua, do kali khan hiếm, giá lên cao, hành vi làm giả, gian lận nhãn mác kali trong nước đã xuất hiện ở nhiều nơi, như Cty Khai Anh Bình Thạnh (HCM), Cty Đức Tuyến (Thanh Hóa) vừa bị bóc trần. Trong khi đó, tại một số khu vực cửa khẩu, đã có hiện tượng kali được làm giả từ một số loại cát giống quặng kali sau đó trộn với bột màu vận chuyển vào Việt Nam tiêu thụ. Hay hành vi trộn một số loại phân bón rẻ tiền thành kali. Với những hành vi này, nông dân rất khó để nhận biết thật - giả.
Kali còn bị làm giả ở nước ngoài rồi đưa vào Việt Nam tiêu thụ. Ngày 1/4, tàu Hoàng Phương Star chở 4.000 tấn kali được coi là phân kali giả tại Surabaya, từ cảng Jamrud vào Việt Nam thì bị hải quan Indonesia bắt giữ. Đại diện một DNNK phân bón cho hay, hiện nay do giá kali trên thế giới cao, một số DN đạ NK kali có chất lượng thấp ở một số quốc gia như Indonesia, Ấn Độ... vào Việt nam qua hình thức nhập hóa chất, sau đó đóng bao mang ra thị trường tiêu thụ. Nếu tình hình trên không được ngăn chặn, thật đáng lo ngại cho SXNN.
Ông Nguyễn Tiến Dũng cho rằng, Chính phủ đang rất quan tâm đến kích cầu trong nông nghiệp nông thôn, vậy tại sao không thể hỗ trợ việc NK kali, một loại phân không thể thay thế như các loại phân khác. Việt hỗ trợ của Chính phủ được thực hiện đối với các mặt hàng đặc thù và kali cũng là một loại mặt hàng đó. Theo ông Dũng lúc này, Chính phủ chỉ cần có động thái là sẽ bảo hiểm cho DNNK kali, lập tức DN sẽ nhập ngay và chúng ta không phải quá lo ngại vì kali giả, thiếu kali trầm trọng.
Theo đề xuất của Hiệp hội Phân bón Việt Nam gởi Thủ tướng Chính phủ ngày hôm qua, thì nông dân sẽ được trợ giá trực tiếp 30% theo giá kali trên thị trường hoặc Chính phủ sẽ có chính sách bảo hiểm cho các DN để DN mạnh dạn NK kali; giảm lãi suất vay USD cho NK kali. Đồng thời đề nghị Chính phủ đưa ngạch vay USD NK phân bón vào nhóm ưu tiên.
Phó Chủ tịch Hiệp hội Phân bón Việt Nam Nguyễn Hạc Thúy lý giải: Sở dĩ, từ tháng 10/208 đến nay, kali gần như không hạ là vì loại phân này được SX từ quặng Potas, trong khi quặng lại chỉ có ở một số nước. Cũng trong giai đoạn này, các tập đoàn sx kali ở Canada, Belarus, Ukraina, Mỹ đều đưa ra kế hoạch cắt giảm sản lượng, như PotasGroup cắt giảm 2 triệu tấn/năm... Việt Nam những năm qua đã cố gắng tìm kiếm các mỏ quặng ở một số nước láng giềng, nhưng việc hợp tác với Lào để khai thác quặng kali phải đến năm 2011 mới có sản phẩm.
Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, lượng phân bón NL về trong tháng 2/2009 tăng 2,22% so với tháng 1/2009, đạt trên 397 ngàn tấn, đưa NK phân bón tháng 2 tháng đầu năm 2009 đạt 576 ngàn tấn với giá trị 183,3 triệu USD, giảm 17% về lượng và 27,9% về giá trị so với tháng 2/2008.