Mới đây, “Nhật báo phố Wall” của Mỹ đã có bài xã luận chỉ trích Bộ Nông nghiệp Mỹ đang lên kế hoạch xếp cá tra và cá ba sa của Việt Nam vào nhóm cá da trơn để ngăn cản Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ. Bài báo cũng kêu gọi Tổng thống Mỹ Obama ngăn chặn ý định bảo hộ, trong đó có việc thông qua việc hạn chế nhập khẩu cá tra và cá basa của Việt Nam.
Năm 2000, các nhà chế biến cá da trơn của Mỹ thuyết phục Quốc hội Mỹ thông qua luật không cho phép xếp cá tra và cá ba sa của Việt Nam vào danh mục cá da trơn. Họ không muốn 2 loại cá của Việt Nam được dùng thương hiệu cá đã quá quen thuộc ở Mỹ. Tuy nhiên trên thực tế các sản phẩm với tên “tra và ba sa” vẫn bán rất chạy vì chất lượng tốt. Nay một số quan chức Mỹ lại muốn điều ngược lại, họ muốn xếp cá tra và cá ba sa của Việt Nam vào danh mục cá da trơn để buộc phải tuân thủ chế độ kiểm tra gắt gao với chi phí cao khó chấp nhận. Tất cả việc làm này nhằm mục đích ngăn chặn nhập khẩu cá tra và ba sa của Việt Nam bằng mọi cách.
Tuy nhiên nhiều quan chức Mỹ cũng không đồng tình với kế hoạch này. Phóng viên VOV thường trú tại Mỹ đã có cuộc trao đổi với ông John Connelly - Chủ tịch Hiệp hội Thuỷ sản Mỹ xung quanh vấn đề này.
PV: Xin ông cho biết quan điểm của mình trước việc Bộ Nông nghiệp Mỹ thực hiện định nghĩa lại cá tra và cá ba sa của Việt Nam?
Ông John Connelly: Tôi cho rằng đó là một sai lầm. Đứng về mặt khoa học, thì cá tra và cá ba sa của Việt Nam không thuộc loại cá da trơn của Mỹ. Thực tế, con người và đười ươi đều có những đặc điểm giống nhau, cá tra và cá basa của Việt Nam so với cá da trơn của Mỹ cũng như vậy.
Quyết định của Bộ Nông nghiệp Mỹ làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến quan hệ Việt - Mỹ đang phát triển rất tốt trong những năm gần đây. Việc định nghĩa lại nhằm mục đích ngăn chặn nhập khẩu cá từ Việt Nam cạnh tranh với cá nội địa Mỹ. Nó thực sự không công bằng với người tiêu dùng Mỹ, không công bằng đối với những nông dân Mỹ muốn xuất khẩu đậu tương sang Việt Nam, không công bằng với những nhà chế biến thực phẩm của Mỹ và tất nhiên là hoàn toàn không công bằng với người nuôi và các doanh nghiệp chế biến cá tra và cá basa của Việt Nam.
PV: Trong trường hợp Bộ Nông nghiệp Mỹ thực hiện kế hoạch này thì người nuôi cá tra và cá basa, cũng như các doanh nghiệp Việt Nam sẽ gặp những khó khăn gì?
Ông John Connelly: Doanh thu xuất khẩu cá của Việt Nam sang Mỹ đạt khoảng 1,5 tỷ USD/năm. Khoảng 2,5% giá trị của nền kinh tế Việt Nam là từ việc sản xuất và xuất khẩu cá tra. Do đó, đây là loại cá rất quan trọng đối với người dân và nền kinh tế Việt Nam. Bất cứ hành động nào cản trở những cơ hội này đều ảnh hưởng tới người dân Việt Nam.
PV: Vậy theo ông, các doanh nghiệp Mỹ và người tiêu dùng Mỹ cũng sẽ chịu thiệt hại như thế nào từ quyết định này?
Ông John Connelly: Đối với Mỹ, Việt Nam là một thị trường quan trọng đang phát triển. Phía Mỹ cũng sẽ phải chịu thiệt hại từ quyết định này. Thứ nhất, dưới góc độ thương mại, đậu tương là sản phẩm xuất khẩu quan trọng của Mỹ vào Việt Nam, đậu tương được chế biến làm thức ăn để nuôi 2 loài cá này. Nếu cấm nhập khẩu các sản phẩm cá từ Việt Nam thì số lượng xuất khẩu đậu tương của Mỹ bị ảnh hưởng đáng kể. Thứ hai, ngành công nghiệp chế biến các sản phẩm cá nhập khẩu từ Việt Nam ở các bang quan trọng của Mỹ như California, Massachuset, Florida cũng sẽ bị thiệt hại. Thứ ba, sản phẩm từ cá tra và cá basa Việt Nam ngày càng được người tiêu dùng Mỹ ưa chuộng. Nếu kế hoạch định nghĩa lại cá tra và cá ba sa được thực hiện thì người tiêu dùng Mỹ mất đi cơ hội thưởng thức sản phẩm rất ngon này.
PV: Với tư cách là Chủ tịch Hiệp hội thuỷ sản Mỹ, ông sẽ làm gì để giúp đỡ người nuôi cá tra và cá ba sa của Việt Nam?
Ông John Connelly: Hiệp hội Thuỷ sản của Mỹ chú ý đảm bảo cho người tiêu dùng có nhiều cơ hội lựa chọn và giúp cho Chính phủ Mỹ hiểu rằng, có những ẩn ý trong kế hoạch đưa cá tra và basa vào danh mục cá da trơn hay không. Chúng tôi đang làm việc chặt chẽ với các thành viên Quốc hội và những bộ phận khác để đảm bảo cá tra và basa của Việt Nam là những loại cá sạch và an toàn. Mối quan hệ Việt - Mỹ có thể bị ảnh hưởng nếu Chính phủ Mỹ có quyết định cứng rắn. Quan hệ thương mại giữa 2 nước rất quan trọng. Đó là những thông điệp mà tôi muốn các thành viên Quốc hội và chính quyền của Tổng thống Obama và những người khác hiểu vấn đề này.
Tôi nghĩ Đại sứ quán Việt Nam và Thương vụ Việt Nam tại Mỹ đã gửi thư kịp thời để Quốc hội Mỹ và các thành viên của Chính quyền Mỹ hiểu tầm quan trọng của sản phẩm này đối với nền kinh tế Việt Nam, đối với người dân Việt Nam. Điều đó cũng có tầm quan trọng đối với mối quan hệ thương mại giữa Mỹ và Việt Nam.
PV: Xin cảm ơn ông!./.