- Trong chủ trương kích cầu chống suy giảm kinh tế, ngày 17-4-2009 Thủ tướng đã ký quyết định 497/2009 về hỗ trợ lãi suất mua máy móc thiết bị, vật tư phục vụ sản xuất nông nghiệp và vật liệu xây dựng phục vụ nhà ở khu vực nông thôn. Theo đó, đến ngày 31-12-2009 gói hỗ trợ này sẽ chấm dứt. Bộ Công thương đã chính thức có đề nghị và trình một dự thảo kéo dài thời hạn thêm sáu tháng giải ngân (đến hết ngày 30-6-2010) để nông dân có thêm thời gian tiếp cận và hưởng lợi.

Dự thảo quyết định mới cũng sẽ sửa những điểm chưa sát thực tế để người dân có thể tiếp cận nhanh và dễ dàng hơn. Các vấn đề khác như: mức hỗ trợ, đối tượng được vay cơ bản sẽ giữ nguyên. Hiện Bộ Công thương đã xin xong ý kiến các bộ, ngành, chỉ chờ Thủ tướng có ý kiến.

* Cụ thể dự thảo đã sửa những vấn đề gì, thưa ông?

- Sửa nhiều vấn đề, nhưng quan trọng nhất là hai cái cốt lõi, đó là những loại mặt hàng được vay và thời gian vay. Về mặt hàng được vay, trong quyết định 497/2009, nhiều mặt hàng người dân cần vay thì lại không trong danh sách được hỗ trợ. Ngược lại, nhiều mặt hàng trong danh sách dân lại không có nhu cầu vay bao nhiêu.

Trong quyết định sửa đổi trình Thủ tướng xem xét phê duyệt, chúng tôi đã sửa đổi, bổ sung nhiều mặt hàng sẽ được ưu đãi lãi suất cho phù hợp với đặc điểm sản xuất, canh tác từng địa phương. Các loại máy móc phục vụ nông nghiệp sẽ không chỉ được hiểu theo nghĩa hẹp là máy trực tiếp cày xới trồng lúa, mà có thể cả máy móc phục vụ chế biến nông, lâm, thủy sản; thủ công mỹ nghệ, trồng cây công nghiệp...

Một số loại máy như tẽ hạt ngô, sấy cà phê, điều hay một số máy móc phục vụ nghề muối cũng sẽ được đưa vào. Tổng thể sẽ có thêm ít nhất hơn 20 loại máy móc, thiết bị nữa nếu người dân vay tiền mua sẽ được hỗ trợ lãi suất.

Tất nhiên chúng tôi chọn các loại máy phổ biến chứ những loại máy quá đặc thù sẽ không đưa vào. Nguyên tắc không trùng lặp cũng sẽ được áp dụng, cái nào đã được hỗ trợ bởi gói ưu đãi vốn các dự án trung dài hạn sẽ không được đưa vào.

* Thời gian qua ngay cả các đại biểu Quốc hội cũng nói nông dân rất khó tiếp cận nguồn vốn theo quyết định 497/2009. Đề xuất mới có cách nào giải quyết, thưa ông?

- Dân khó tiếp cận một phần vì khâu tuyên truyền ở cơ sở chưa tốt. Người dân nhiều nơi hiểu rất mù mờ về chính sách này. Hơn nữa, nhu cầu vay vốn còn mang tính mùa vụ. Không đúng mùa thì người dân chưa vay. Để vay tiền rồi mua tài sản lớn phục vụ sản xuất dân cũng phải tính toán.

Họ có thể chung nhau cùng làm nên thời gian không thể nhanh được nên chúng tôi mới yêu cầu kéo dài thời gian giải ngân. Bên cạnh đó, để nông dân biết, tiếp cận được thông tin gói hỗ trợ, các cơ sở bán máy, sắp tới chúng tôi đề ra việc in danh sách, bảng thông báo ở từng địa phương để người dân dễ dàng tiếp cận.

* Dân không vay nhiều còn vì nhiều nơi yêu cầu mua hàng phải có hóa đơn VAT mới hỗ trợ. Mà có hóa đơn họ phải chịu 10% thuế, trong khi chỉ được hỗ trợ 4% lãi suất. Vấn đề này có cần điều chỉnh?

- Dân mua vật tư nhỏ lẻ, không có hóa đơn, đã có hướng dẫn chỉ phải lập bảng kê cũng vẫn được cho vay hỗ trợ lãi suất. Còn về cơ bản đã mua hàng phải có hóa đơn, đó là luật, mọi người phải chấp hành, không phải vì quyết định 497/2009 mà dân phải đội thêm 10% giá. Mua hàng thuộc diện phải có hóa đơn nhưng cố tình không xuất là trốn thuế, chúng ta không thể ủng hộ được. Thuế VAT là sắc thuế quan trọng, việc giảm thuế đối với hàng hóa, vật tư, máy móc phục vụ nông nghiệp thế nào các cơ quan hữu trách sẽ xem xét.

* Một thực tế nữa là nhiều nơi dân muốn vay nhưng ngân hàng nói không còn tiền hoặc không được cho vay nữa do đã cho vay vượt mức tăng trưởng tín dụng cho phép?

- Chúng tôi đã làm việc với Ngân hàng Nhà nước nhiều lần. Do nhu cầu vốn của chương trình này không lớn như các chương trình khác nên hai bên đã thống nhất các ngân hàng thương mại sẽ đảm bảo đủ cho bà con. Thực tế có tỉnh nhu cầu vay cao nhưng có tỉnh lại ít. Sẽ không có bình quân mà tỉnh nào nhu cầu nhiều sẽ cho vay nhiều, không đưa ra con số cứng nhắc cho từng tỉnh.