Nhiều năm qua, tình trạng thiếu mía cho NMĐ đã dẫn đến “cuộc chiến” tranh giành nguyên liệu giữa các NMĐ trong khu vực, nhất là khi bước vào niên vụ ép 2010 – 2011 sẽ xảy ra cuộc cạnh tranh nguyên liệu khốc liệt.
Với diện tích 15.000ha, vùng mía tại tỉnh Gia Lai được xem là vùng nguyên liệu trọng điểm của tiểu khu vực miền Trung – Tây Nguyên. Năm nào mưa thuận gió hoà, năng suất mía đạt 55 tấn/ha, tổng sản lượng toàn vùng là 825.000 tấn/vụ.
Trong khi đó, vây quanh vùng nguyên liệu này, các NMĐ lúc nào cũng “đói” mía. NMĐ An Khê có công suất 5.000 tấn/ngày, mỗi vụ ép cần có 750.000 tấn mía cây, nên không năm nào đủ nguyên liệu sản xuất.
NMĐ Bình Định có công suất 3.500 tấn/ngày, nhu cầu nguyên liệu cho mỗi vụ là 525.000 tấn, trong khi vùng nguyên liệu của nhà máy chỉ đáp ứng sản lượng 125.000 tấn.
Trong khi đó, vùng nguyên liệu hơn 3.000ha mà công ty cổ phần đường Bình Định được UBND tỉnh Gia Lai quy hoạch tại An Khê, thường xuyên bị các NMĐ lân cận tranh mua, nên luôn lâm vào cảnh “đói” nguyên liệu nặng nề.
NMĐ Ayun Pa khi nâng công suất lên 3.000 tấn/ngày, năm nào cũng không đủ nguyên liệu sản xuất. Cách Pleiku 40km là NMĐ Kon Tum, dù công suất chỉ 1.500 tấn mía/ngày, nhưng vẫn thiếu mía nguyên liệu.
Bước vào vụ sản xuất 2010 – 2011, khi công ty cổ phần đường Quảng Ngãi sáp nhập NMĐ Quảng Phú vào NMĐ An Khê, nâng công suất ép của NMĐ An Khê từ 5.000 tấn lên 7.000 tấn/ngày, áp lực về nguyên liệu mía ở Gia Lai càng cao.
Nhiều cán bộ phụ trách nguyên liệu của các NMĐ trong khu vực nhận định: Vào mỗi vụ ép, các NMĐ An Khê, Ayun Pa, Kon Tum, Bình Định tranh giành vùng mía nguyên liệu ở Gia Lai khoảng 15.000 tấn mía/ngày.
Việc tranh giành nguyên liệu mía thường “căng” vào cuối mỗi vụ ép mía. Các NMĐ trong khu vực phải tung quân “đánh” lấn các vùng nguyên liệu lân cận. Khi nâng công suất lên 3.000 tấn/ngày, NMĐ Ayun Pa bằng mọi cách gìn giữ vùng nguyên liệu của riêng mình, nhưng cũng chịu thua.
NMĐ Kon Tum, dù công suất chỉ 1.500 tấn/ngày, nhưng do thiếu mía, nên phải xuống tận vùng mía thuộc khu vực Đông Trường Sơn như: huyện Kôngchro, huyện Dăkbơ, huyện KBang, thị xã An Khê (Gia Lai) để mua mía.
Tuy NMĐ An Khê nằm giữa vùng nguyên liệu rộng đến 15.000ha, nhưng vùng nguyên liệu này lại bị chia năm xẻ bảy bởi các NMĐ Bình Định, Ayun Pa, Kon Tum, nên vẫn thường xuyên thiếu mía.