Niên vụ 2010 – 2011, sản lượng cà phê trong nước đạt khoảng 1 triệu tấn, lượng cà phê xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nước (DN) tính đến cuối tháng 8 cũng đạt khoảng 1,25 triệu tấn. Trong đó, 20 DN xuất khẩu cà phê hàng đầu trong nước chiếm 700.000 tấn, tức khoảng 56%, giảm gần 20% so với những năm trước đây.

Theo ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch Câu lạc bộ 20 DN xuất khẩu cà phê hàng đầu Việt Nam, do thiếu kho bãi, thiếu vốn lại phải chịu mức lãi vay từ 20 – 22% so với 3 – 4% của doanh nghiệp nước ngoài (DNNN), doanh nghiệp Việt không thể cạnh tranh lại các DNNN trong việc mua hàng của nông dân khi vào vụ.

Ông Lương Văn Tự - Chủ tịch Hiệp hội Cà phê – Ca cao Việt Nam (Vicofa) cũng cho biết, cách đây 2 năm, DNNN chỉ thu mua lượng cà phê trong nước khoảng 10 – 15%, thế nhưng hiện nay, con số này đã tăng lên 55 – 60%. Hiện đã có khoảng 20 DNNN tham gia thu mua cà phê của nông dân tại Việt Nam, trong đó, 12 DN được đánh giá là “hùng cường” trên thế giới cũng đã có mặt.

Bước sang niên vụ cà phê 2011 – 2012, lượng cà phê tồn kho chuyển sang vụ mới của các DN trong nước gần như bằng không, những năm trước, số lượng này ít nhất cũng trên 100.000 tấn. Trong khi đó, thống kê của các DN cho thấy, DNNN đang nắm giữ hơn 350.000 tấn cà phê Việt Nam. Với số lượng này, họ không lo thiếu hàng đầu vụ và ung dung ép giá nông dân. Trước tình hình đó, Câu lạc bộ 20 DN xuất khẩu cà phê hàng đầu Việt Nam đã họp và đưa ra quyết định phải tự liên kết lại để mua tạm trữ ít nhất 300.000 tấn cà phê ngay từ đầu vụ.

“Việc tạm trữ là rất quan trọng đối với sự sống còn của DN trong nước trước sự xuất hiện ồ ạt của các công ty nước ngoài ở Việt Nam như hiện nay. Nếu có trong tay lượng hàng ổn định, nông dân không bán tháo hàng cho DNNN, buộc họ phải vào sàn giao dịch để mua, lúc đó các DN mới không bị ép giá” - ông Đỗ Hà Nam khẳng định.

Ngoài ra, có tạm trữ được số lượng hàng đủ lớn thì cà phê Việt Nam mới có thể kiểm soát được giá bán trên thị trường quốc tế và trấn an được nông dân. Số lượng hàng tạm trữ này cũng sẽ được đưa thẳng vào các sàn giao dịch chính thống trên thị trường quốc tế để không bị khách hàng ép giá. Hiện số lượng hàng đăng ký tạm trữ của DN đạt mức 435.000 tấn, vượt xa số dự kiến ban đầu.

Theo Dân Việt