Ảm đạm làng nghề làm long nhãn ở tỉnh Hưng Yên

28 | 09 | 2011

Chế biến long nhãn vốn là nghề truyền thống ở một số làng quê nhãn Hưng Yên, nhưng hai năm nay, các làng nghề này lao đao, lò sấy nhãn đang dần tắt lửa.

Do đầu ra không ổn định nên dù nhãn được mùa hay mất mùa, nghề chế biến long nhãn vẫn điêu đứng.

Lao đao vì mất mùa

Mùa nhãn năm ngoái, vì mất mùa, hàng trăm hộ làm nghề chế biến long nhãn ở Phương Chiểu, Thủ Sĩ (Tiên Lữ), Hồng Nam, Hồng Châu (thành phố Hưng Yên) chật vật vì giá nhãn nguyên liệu tăng cao do khan hiếm, nhưng giá long nhãn lại thấp. Nhãn tươi làm nguyên liệu luôn ở mức trên 15.000 đồng/kg, tính ra chi phí để được mỗi kg long nhãn phải mất 180.000 đồng, nhưng giá bán trên thị trường chỉ 170.000 đồng/kg.

Chế biến long nhãn đòi hỏi đầu tư vốn lớn vì phải xây lò, mua nguyên liệu, chất đốt và thuê mướn nhân công.

Thông thường, nếu giá nhãn tăng thì giá long cũng sẽ tăng theo, người chế biến dù phải đầu tư cao nhưng vẫn có lãi. Nhưng từ năm ngoái đến nay, giá long nhãn luôn đi xuống. Những hộ không trường vốn làm ra sản phẩm đến đâu phải bán đến đó, vì phải gánh lãi ngân hàng. Nhiều hộ có vốn đánh liều găm hàng chờ giá lên, hy vọng gỡ gạc được giá nào hay giá ấy.

Thị trường truyền thống của long nhãn Hưng Yên là Trung Quốc nhưng giá bán tại cửa khẩu lại thấp hơn giá mua tại địa phương làm cho nhiều thương lái cũng khóc dở mếu dở. Nhiều thương lái đành gom hàng cầm chừng rồi ghìm lại đợi giá long nhãn lên.

Được mùa vẫn thất thu

Vụ năm nay nhãn được mùa nhưng nhiều lò sấy nhãn vẫn ngừng hoạt động. Trong bối cảnh lãi suất vay cao, mọi chi phí từ công lao động, công xoáy nhãn, giá nguyên liệu, than thì đội lên, giá long nhãn lại giảm tới 30-50% so với năm ngoái.

Bà con xã Phương Chiểu than vãn rằng chưa bao giờ thua lỗ nhiều như năm nay. Mỗi tạ long nhãn thành phẩm, họ sẽ lỗ khoảng 20 đến 30%, với mức từ 1 triệu đến 1,5 triệu đồng.

Dù nhãn nguyên liệu nhiều và rẻ bằng nửa so với năm ngoái, nhưng chi phí đầu vào quá cao. Mỗi kg long nhãn phải mất tiền công xoáy nhãn và nguyên liệu, nhiên liệu là hơn 120.000 đồng, chưa kể công lao động của chủ lò, trong khi giá long nhãn trên thị trường chỉ 110.000 đồng/kg.

Theo các hộ kinh doanh long nhãn ở Hồng Nam và Phương Chiểu, năm nay, lượng hàng thu mua và xuất bán giảm quá nửa so với năm ngoái. Các đầu mối xuất khẩu sang Trung Quốc chỉ nhập hàng với số lượng ít, khiến đầu ra của long nhãn càng thêm bế tắc.

Lò sấy tắt lửa

Thua lỗ và ế ẩm nên các làng nghề chế biến long nhãn của huyện Tiên Lữ và thành phố Hưng Yên đều trong tình trạng hoạt động dè dặt, cầm chừng. Nhiều hộ ở Phương Chiểu, Hồng Nam, Hồng Châu phải ngậm ngùi dập lò khiến không khí các làng nghề làm long nhãn càng thêm ảm đạm.

Trước đây, ở Hồng Nam, Hồng Châu (thành phố Hưng Yên); Phương Chiểu, Thủ Sĩ (Tiên Lữ) mỗi nơi có hơn 100 hộ làm nghề sấy long nhãn. Đến năm 2010, các xã này chỉ còn từ 50 đến 80 lò. Còn vụ này, đầu vụ ở Phương Chiểu có trên 70 lò đỏ lửa, nhưng chỉ sau mấy ngày số lò tắt lửa dần. Đến giữa vụ chỉ còn chưa đầy 20 lò hoạt động cầm chừng.

Ở các xã Hồng Nam, Hồng Châu, Thủ Sĩ, hơn 80% số hộ đã bỏ nghề.

Phương Chiểu là làng nghề chế biến long nhãn lớn nhất tỉnh Hưng Yên, nhưng công suất hoạt động chỉ bằng 1/3 so với các năm trước.

Theo chị Hoa, một chủ lò lớn ở thôn Phương Thượng (Phương Chiểu), nếu như các năm trước, mỗi ngày cơ sở của chị chế biến hơn 1 tấn nhãn tươi thì hiện tại chỉ làm khoảng 3 tạ/ngày để giữ nghề.

Mọi năm vào vụ nhãn, nhà nhà đều tất bật nhưng năm nay, ai cũng thấy ngao ngán.

Theo ông Đặng Văn Xây, một chủ vườn nhãn xã Hồng Nam, long nhãn chưa có đầu ra ổn định một phần vì kỹ thuật chế biến còn thủ công, chưa đủ tiêu chuẩn để xuất khẩu. Hơn nữa, việc tiêu thụ nội địa mới dừng lại ở một số đô thị phía Bắc, chưa vào các tỉnh phía Nam.

Nghề long nhãn muốn tồn tại bền vững phải đầu tư công nghệ cao, các lò sấy long nhãn phải được trang bị hoàn chỉnh, bảo đảm từ khâu bóc vỏ, xoáy hạt đến khi ra lò, đồng thời, phải có sự vào cuộc của các doanh nghiệp trong việc đầu tư, quảng bá, tiếp thị sản phẩm./.