Không ảnh hưởng vì giá... thấp nhất ?

Trao đổi với PV Thanh Niên, ông Nguyễn Trung Kiên, Phó chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), cho biết theo thông tin mới nhất thì Chính phủ Thái Lan đã tiếp tục gia hạn chương trình hỗ trợ giá mua tạm trữ gạo. Cụ thể, sau khi có thông tin giảm giá mua gạo tạm trữ từ 15.000 baht/tấn xuống 12.000 baht/tấn, mới đây, Ủy ban Chính sách gạo Quốc gia Thái Lan (NRPC) quyết định tiếp tục mua gạo ở 15.000 baht/tấn cho giá lúa tẻ thường đến 15.9, riêng tại miền Nam, khu vực trồng lúa lớn nhất Thái Lan, mức giá trên được giữ nguyên cho đến hết 30.11. Ông Kiên nói: “Việc giảm giá mua tạm trữ với việc xuất khẩu (XK) gạo là hai việc khác nhau. Theo thông tin tôi có được thì phía Thái Lan sẽ không giảm giá XK vì với lượng gạo dự trữ hiện nay, nếu giảm giá XK họ sẽ bị thiệt hại khoảng 9 tỉ USD”.

Cùng nhận định trên, ông Nguyễn Đình Bích, Phó ban Nghiên cứu chiến lược phát triển thương mại (Viện Nghiên cứu thương mại, Bộ Công thương), cho rằng việc Thái Lan giữ nguyên hay giảm giá thu mua tạm trữ gạo đều không tác động nhiều tới tình hình XK gạo của VN. Bởi hiện nay, giá gạo XK nước ta vẫn thấp hơn của Thái Lan rất nhiều. Ông Bích nói: “Lâu nay, giá gạo XK của VN luôn ở mức thấp hơn nhiều so với giá XK của các nước khác như Ấn Độ, Thái Lan, Pakistan... Nếu Thái Lan có giảm giá thì cũng khó có thể hạ giá xuống mức cạnh tranh được với gạo VN. Theo tôi, Ấn Độ và Pakistan mới đáng lo trước, vì giá gạo của họ tương đương Thái Lan”.

Đẩy mạnh mua tạm trữ

Thực tế, từ đầu năm đến nay thị trường lúa gạo thế giới đang chịu cảnh giảm giá. Là nước XK gạo đứng thứ 2 thế giới, nông dân và doanh nghiệp VN cũng phải chịu thua lỗ nặng nề. Thống kê 6 tháng đầu năm, XK gạo VN đạt khoảng 3,5 triệu tấn, giá gạo XK giảm liên tục từ mức 410 USD/tấn loại 5% tấm vào đầu tháng 1 xuống còn 365 USD/ tấn hiện nay. Như vậy, mỗi tấn gạo giảm 45 USD. Hơn nữa, giá gạo của nước ta đã tách ra khỏi mặt bằng giá gạo thế giới và trở thành nguồn cung cấp rẻ nhất. Theo Hiệp hội Lương thực VN (VFA), so với cùng kỳ năm 2012, nửa đầu năm nay, XK gạo tăng 2,55% về số lượng nhưng lại giảm 2,04% về kim ngạch do giá giảm.

Trước thực trạng nguồn cung quá lớn và dự báo Thái Lan chuẩn bị xả hàng, VFA vừa hạ mục tiêu XK gạo năm nay từ 8 triệu tấn xuống còn 7,5 triệu tấn. Theo kế hoạch, VN sẽ xuất 2,2 triệu tấn gạo trong quý 3 và 1,8 triệu tấn trong quý 4/2013.

Trong bối cảnh thị trường thế giới người bán nhiều hơn người mua vào tháng 7 và tháng 8, ông Trương Thanh Phong, Chủ tịch VFA cho biết: “Doanh nghiệp sẽ chấp nhận giảm giá và tăng tốc XK để kích giá trong nước tăng lên. Với giải pháp này, doanh nghiệp tiếp tục chịu lỗ nhưng sẽ tạo được sự luân chuyển lúa gạo trên thị trường, nhằm trước hết là không để giá giảm thêm nữa thay vì để nằm trong kho chờ giá lên. Thời điểm này chưa nên đặt vấn đề lời 30% hay không mà là làm sao bán được lúa gạo. Vì vậy, để giữ được giá lúa gạo không giảm mạnh, việc mua tạm trữ phải thật sự rốt ráo nhằm kích hoạt thị trường, cộng với việc đẩy mạnh XK sẽ giúp giá cả ở mức chấp nhận được. Chính phủ cũng khuyến khích doanh nghiệp mua tạm trữ càng nhanh càng được hưởng hỗ trợ giá. Thời gian hỗ trợ lãi suất chỉ có 3 tháng cố định, nếu mua càng sớm sẽ được hưởng đủ 3 tháng, mua chậm thời gian hỗ trợ sẽ giảm xuống”.

Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Đình Bích, cũng cần nhìn lại chính vì một thời gian dài, gạo VN nằm ở giá thấp đã dẫn tới việc tự đánh mất sức cạnh tranh của mình, bởi lẽ các đối tác mua gạo của VN đã quen với mức giá thấp và không chấp nhận việc tăng giá. Từ đó dẫn đến chuyện gạo VN xuất nhiều nhưng giá trị không cao.