Hiệp định EU-Nhật dự báo sẽ có tác động đến đáng kể đến thị trường thịt lợn Nhật Bản.

Cộng đồng EU là nhà cung cấp thịt lợn lớn thứ hai vào Nhật Bản và là khu vực có sản lượng thịt lợn xuất khẩu lớn nhất thế giới.Hiệp định EU-Nhật dự báo sẽ có tác động đến đáng kể đến thị trường thịt lợn Nhật Bản.

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và các quan chức cao cấp của Liên minh châu Âu (EU) gần đây tuyên bố họ đã đạt được thỏa thuận trên nguyên tắc về một hiệp định hợp tác kinh tế, kết thúc các cuộc đàm phán ban đầu được đưa ra vào năm 2013. Trong bối cảnh EU là nước xuất khẩu lớn thứ hai vào thị trường Nhật Bản (đứng sau Mỹ) và lànhà cung cấp thịt lợn và nước xuất khẩu thịt lợn lớn nhất thế giới, thỏa thuận trên có thể sẽ có tác động đến thị trường thịt lợn Nhật Bản. Thời hạn thực hiện vẫn chưa rõ ràng, nhưng thỏa thuận có thể có hiệu lực vào đầu năm 2018.

Nhà kinh tế học Erin Borror của Mỹ cho biết: "Thỏa thuận này thực sự làm gia tăng tầm quan trọng của việc tiếp cận thị trường và giúp minh họa lý do tại sao ngành công nghiệp thịt của Mỹ rất ủng hộ quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương. "EU và các đối thủ chính khác của chúng tôi đang tiến lên rất mạnh trong các cuộc đàm phán thương mại của mình, TPP chỉ cần theo kịp tốc độ, ví dụ như thịt heo của Mỹ sẽ sớm gặp phải bất lợi về thuế đối với một số dòng sản phẩm nhất định so với EU khi xuất khẩu vào thị trường Nhật Bản".

Văn bản đầy đủ của EPA Nhật Bản-EU vẫn chưa được công bố, nhưng dựa trên những tóm tắt có sẵn, các điều khoản về buôn bán thịt lợn dường như phản ánh những gì Mỹ đã đàm phán với Nhật Bản trong TPP. EU sẽ tiếp cận hầu hết các sản phẩm thịt lợn đã qua chế biến, trong đó thời hạn 5 năm sẽ áp dụng đối với các mặt hàng như thịt lợn đóng hộp và thịt heo đã qua chế biến sâu (hiện tại là 20%). Về xúc xích (10%) cũng được loại bỏ trong 5 năm. Các khoản thuế đối với thịt xông khói và thịt xông khói (8,5%) sẽ được miễn thuế, về thành 0% trong vòng 10 năm và các khoản thuế theo giá FOB (giá trị tối thiểu là 897,59 yên/ kg), việc hạn chế nhập khẩu thịt lợn muối và thịt xông khói với khối lượng bình quân vài nghìn tấn/ năm, sẽ được loại bỏ vào năm thứ 12 sau khi Hiệp định được ký kết.

Trong nhóm thịt lợn tươi/đông lạnh, EU hiện chỉ đưa thịt lợn đông lạnh vào Nhật Bản, trong khi Mỹ và Canada là các nhà cung cấp thịt lợn ướp lạnh chính vào thị trường Nhật. Giá thịt heo ướp lạnh và đông lạnh của Nhật vẫn giữ nguyên tại Nhật Bản-EU EPA với giá 524 yen/ kg. Tuy nhiên, cơ chế này được sửa đổi để thuế nhập khẩu có giá trị thấp hơn giá thị trường được giảm xuống tối đa là 50 yên / kg trong vòng 10 năm. Thuế suất thuế giá trị gia tăng 4,3% đối với thịt lợn ướp lạnh / đông lạnh giảm dần về mức 0% trong 10 năm.

Tương tự như TPP, Hiệp định EPA Nhật-EU dự kiến sẽ bao gồm các biện pháp bảo vệ hàng năm đối với nhập khẩu thịt lợn đông lạnh / thịt lợn và thịt xông khói, nhưng thịt lợn châu Âu sẽ không còn phải chịu sự bảo hộ mậu dịch Nhật Bản đối với mặt hàng thịt lợn ướp lạnh/đông lạnh.

Nhật Bản cũng đồng ý bảo vệ một số sản phẩm đặc sản như Bratwurst và Bologna của EU, điều này dự báo có thể ảnh hưởng đến việc xuất khẩu các sản phẩm thịt lợn chế biến của Mỹ sang Nhật vào một thời điểm nào đó trong tương lai.

Năm 2016, Mỹ chiếm 36,5% tổng lượng thịt lợn nhập khẩu của Nhật, so với 32% ở EU và 18,5% ở Canada. Mexico chiếm 7,5% thị phần và Chile 3%. Trong các lĩnh vực mà thuế sẽ được xóa bỏ trong 5 năm, hàng nhập khẩu lớn nhất là thịt lợn xông khói, với Mỹ là nhà cung cấp hàng đầu. Tuy nhiên việc nhập khẩu thịt lợn xông khói từ Châu Âu của Nhật Bản đã tăng lên. Vào năm 2016, nhập khẩu thịt heo xay từ Mỹ đã đạt 250,68 triệu USD, giảm 9%, trong khi nhập khẩu từ EU đạt 33,75 triệu USD, tăng 43,5%. Tính đến tháng 6 năm nay, nhập khẩu thịt lợn xông khói từ EU đạt 18 triệu USD, tăng 11%, trong khi nhập khẩu từ Mỹ cũng có xu hướng tăng lên 21% đạt 144,5 triệu USD. Thịt lợn có ướp tẩm gia vị được sử dụng làm nguyên liệu thô của các nhà sản xuất xúc xích của Nhật Bản, vì vậy nó nhạy cảm với giá cả. Do đó việc cắt giảm thuế nhập khẩu cho Châu Âu sẽ tạo cho khu vực EU (cụ thể là Hà Lan và Đức là nhà cung cấp chính) có lợi thế cạnh tranh.

Một ví dụ khác là thịt lợn muối đóng hộp, với nhập khẩu từ Mỹ trị giá 67,8 triệu USD trong năm ngoái trong khi nhập khẩu từ EU (chủ yếu là Đan Mạch) là 21 triệu USD. Nhập khẩu trong nửa đầu năm nay cao hơn rất nhiều so với Mỹ (39,5 triệu USD, tăng 23%), nhưng thấp hơn so với EU (8,76 triệu USD, giảm 18%). Các mặt hàng này cũng nhạy cảm với giá cả và mặc dù Mỹ đã dẫn đầu danh mục, dự báo sẽ sớm gặp phải bất lợi lớn về hàng rào thuế quan.

Ví dụ cuối cùng là xúc xích, hàng từ Mỹ xuất khẩu vào Nhật Bản có trị giá 51,77 triệu đô la năm ngoái, so với hàng từ EU là 23,36 triệu đô la. Sau Hiệp định ký kết, việc xoá bỏ thuế 10% sẽ rõ ràng là có lợi rất nhiều cho các nhà cung cấp xúc xích Châu Âu.

Ủy ban châu Âu từng dự báo sản lượng thịt lợn của EU trong năm 2017 xuống còn 23,4 triệu tấn - giảm chỉ 0,6% so với 2016. Xuất khẩu thịt heo của EU (khối lượng thịt xẻ, không bao gồm thịt chế biến) dự kiến sẽ giảm 9% xuống còn 2,54 triệu tấn, nhưng con số này trong thực tế đã tăng 26% trong năm 2016, khi xuất khẩu đạt mức kỷ lục 2,79 triệu tấn. Xuất khẩu EU dự kiến sẽ chiếm 11% sản lượng của năm nay, giảm so với mức cao kỷ lục 12% năm ngoái, bình quân tăng trung bình 10% trong giai đoạn 2011-2015.

Cũng theo lý giải của Borow: "EU luôn là một đối thủ đáng gờm, nhưng trong những năm gần đây họ đã trở nên cực kỳ hung hăng vì sản lượng thịt heo đã tăng lên và trong khi chỉ số tiêu dùng trong khu vực đã bị trì trệ. "Mỹ vẫn ở vị trí thuận lợi ở Nhật Bản khi nói đến thịt lợn ướp lạnh, nhưng EPA này chắc chắn sẽ mang lại động lực và cơ hội mới cho thịt lợn chế biến của EU."

Tại các thị trường lớn khác của Châu Á: EU có một hiệp định thương mại tự do với Hàn Quốc, theo đó hầu hết các sản phẩm thịt heo nhập vào Hàn Quốc được miễn thuế (giống như hầu hết các sản phẩm thịt lợn của Mỹ theo Hiệp định Thương mại Tự do Hàn Quốc-Mỹ). EU đã hoàn thành FTA với Việt Nam, cũng như các điều khoản tương tự với các điều khoản đã thỏa thuận trong TPP, nhưng chưa có hiệu lực. Các cuộc đàm phán về FTA giữa Việt Nam và Philippines vẫn đang trong giai đoạn khởi động.

Nguồn dữ liệu: Atlas thương mại toàn cầu và Ủy ban châu Âu

Thương vụ Việt Nam tại Nhật Bản

Nguồn: Vietnamexport.com