Xuất khẩu số 1, chất lượng số 1

Trở về sau Hội nghị tiêu chuẩn chất lượng nhân điều được tổ chức tại bang Florida (Hoa Kỳ), quyền Chủ tịch Hiệp hội Điều VN Nguyễn Đức Thanh đã không giấu được tự hào.

Ông Thanh cho biết: "Tại hội nghị này, các DN nhập khẩu điều hàng đầu thế giới đã xác nhận: Năm 2006, VN đã vượt Ấn Độ - "cường quốc" về cây điều - để trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới về XK hạt điều. Chất lượng nhân điều VN cũng được ca ngợi là số 1, là thơm ngon hơn hẳn nhân điều của Ấn Độ, Brazil hay Tanzania...".

Thật vậy, năm 2006, các DN VN XK được 127.000 tấn nhân điều, đạt kim ngạch XK gần 504 triệu USD; trong khi Ấn Độ chỉ XK có 118.000 tấn nhân điều. Chính kết quả này đã đẩy VN lên ngôi vị XK nhân điều hàng đầu thế giới trong năm 2006.

Với sản lượng XK này, thị trường Hoa Kỳ chiếm 40%, Trung Quốc 20%, Châu Âu 20% và 10% còn lại thuộc Nga, Trung Đông và Nhật Bản. Theo ông Nguyễn Văn Lãng - Tổng Thư ký Hiệp hội Điều VN: "Đây là lần đầu tiên, các nhà XK điều nhân VN dẫn đầu thế giới, sau 15 năm tham gia XK nhân điều. Bất chấp trong 2 năm vừa qua, ngành điều VN gặp rất nhiều khó khăn, trở ngại".

Nếu như năm 1992, VN mới khai thông thị trường Trung Quốc, từ chỗ là nước XK điều thô, thì năm 1996-1997, VN đã chấm dứt XK điều thô qua Ấn Độ, để giữ lại chế biến, phục vụ cho XK điều nhân. Năm 2000-2001, VN trở thành nước có sản lượng điều thô đứng thứ hai thế giới.

Năm 2002 - 2003, VN là nhà sản xuất, chế biến, XK lớn thứ hai thế giới. Năm 2005, với kim ngạch XK trên 480 triệu USD, các nhà XK nhân điều đã đạt con số cao nhất trong lịch sử ngành điều. Và, năm 2006, vinh quang đã về VN; bất chấp năm 2005, ngành điều lỗ khoảng 1.000 tỉ đồng, năm 2006 lỗ khoảng 300 tỉ đồng...

Làm sao giữ vững ngôi quán quân?

Ông Nguyễn Đức Thanh cho biết: "Tiềm năng ai cũng thấy rõ, song, bằng cách nào để thành quả đạt được mang tính bền vững? Làm sao để VN vẫn là cường quốc XK điều hàng đầu thế giới lâu dài? Chúng tôi đã suy nghĩ rất nhiều, nhưng vẫn chưa có cách nào trả lời".

Thật vậy, mặc dù đứng đầu thế giới, nhưng nội tại ngành điều VN vẫn còn ngổn ngang. Ấn Độ dù đã xuống vị trí thứ hai, nhưng họ lại có một thị trường nội địa hết sức chắc chắn, bền vững. Còn VN, lâu nay các DN chỉ chú tâm phát triển XK, mà thiếu đầu tư cho thị trường nội địa.

Bên cạnh đó, hiện ngành điều đang thiếu lao động trầm trọng. Ông Nguyễn Văn Lãng cho biết, tổng số lao động ngành điều hiện trên 300.000 người. Nhưng tại các DN, số lao động mới đáp ứng cho 60 công suất nhà máy hoạt động, còn thiếu tới 40%.

Nguyên nhân chính gây ra thiếu lao động, nói cho cùng, là do thu nhập thấp (khoảng 800.000 - 1 triệu đồng/người/tháng). Nhiều CN hạt điều đã bỏ sang các ngành chế biến gỗ, thực phẩm, thuỷ sản... - nơi có thu nhập cao hơn ngành điều.

Một vấn đề khác, theo ông Nguyễn Đức Thanh, là bảo đảm an toàn - vệ sinh thực phẩm theo tiêu chuẩn quốc tế. "Chỉ cần phát hiện một sợi tóc, hay đá, sạn, tạp chất trong điều nhân, bạn hàng sẽ trả lại toàn bộ hàng hoá và phạt nặng DN xuất khẩu" - ông Vũ Thái Sơn - GĐ Cty TNHH Thái Sơn - nói.

Với việc dẫn đầu thế giới về XK điều nhân, ông Nguyễn Đức Thanh khẳng định: "Từ nay, tiếng nói của VN trong lĩnh vực XK điều sẽ được các nước coi trọng (nhất là khi họp bàn, đưa ra mức giá XK cho thế giới). Hạt điều VN đã có thương hiệu trên thị trường