Nguồn: haiquanonline.com.vn

Hạt điều nhập khẩu tại cảng quốc tế Cái Mép (CMIT), Bà Rịa-Vũng Tàu. Ảnh: haiquanonline.com.vn

Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) cho biết, sau khi được cơ quan Hải quan tháo gỡ, giải phóng hàng đã nhập khẩu về cảng, theo thông tin từ một số doanh nghiệp, hiện nay, còn khá nhiều điều thô đang trên đường vận chuyển về Việt Nam hoặc đã đóng container chuẩn bị xuất hàng. Trong đó có thể có nhiều lô hàng không có nhãn hàng hóa mới trên bao chứa.

Theo VINACAS, lãnh đạo cơ quan Chi cục Kiểm dịch thực vật (KDTV) Vùng 2 cho biết, cơ quan này sẽ vẫn tiếp tục gửi thông báo cho cơ quan Hải quan khi gặp các lô hàng dùng bao cũ có ghi tên nước không phải là nước xuất khẩu. Đây là việc phải thực hiện theo quy chế phối hợp giữa cơ quan KDTV với cơ quan Hải quan: Là đơn vị mở container trước, khi cơ quan KDTV phát hiện hàng hóa nhập về có dấu hiệu vi phạm phải báo cho cơ quan Hải quan biết.

Từ thực tế trên, Vinacas đưa ra khuyến cáo và hỗ trợ các doanh nghiệp. Theo Vinacas, từ trước tới nay, nhiều doanh nghiệp Ngành Điều Việt Nam có thói quen ít quan tâm đến bao bì, nhãn mác khi nhập khẩu điều thô; chấp nhận việc nhà cung cấp sử dụng bao đay cũ, có in thông tin không đúng với nguồn gốc điều thô và không thực hiện gắn hoặc in nhãn mác hàng hóa theo quy định; mặc dù, pháp luật Việt Nam đã quy định rất rõ ràng.

Thời gian gần đây, thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, các cơ quan chức năng triển khai mạnh mẽ các hoạt động chống hàng giả, hàng nhái; đặc biệt là hàng vi phạm nhãn mác, xuất xứ…

Quy định trên không chỉ để bảo vệ sản xuất và người tiêu dùng trong nước mà còn đáp ứng những yêu cầu về hội nhập kinh tế quốc tế, thực hiện kinh doanh minh bạch, công bằng, lành mạnh giữa các quốc gia.

Do đó, dù đặc điểm hàng hóa hay thói quen kinh doanh thế nào, các doanh nghiệp cũng cần thay đổi để tuân thủ các quy định. Nếu làm không đúng sẽ bị xử phạt hành chính.

Trước mắt, với những lô hàng đang trên đường về Việt Nam hoặc đã làm thủ tục xuất khẩu: VINACAS sẽ gửi văn bản đến Cục Hải quan đề xuất, nếu có trường hợp không có nhãn gốc mới vẫn cho phép được thông quan nếu đúng là điều thô và có đầy đủ hồ sơ xuất nhập khẩu theo quy định, như: hợp đồng, vận đơn, phiếu đóng gói hàng hóa, hóa đơn thương mại, C/O, kiểm dịch của nước xuất khẩu….

VINACAS đề nghị các doanh nghiệp cũng chủ động làm việc với cơ quan KDTV và cơ quan Hải quan tại cảng nhập khẩu để thực hiện các thủ tục theo yêu cầu.

Với các lô hàng chuẩn bị giao theo hợp đồng đã ký, doanh nghiệp cần thỏa thuận với đối tác để ký Phụ lục hợp đồng, bổ sung quy định về bao bì và nhãn mác. “Tốt nhất là sử dụng bao mới; không sử dụng bao cũ đã có in thông tin trên đó. Nhãn mác thực hiện theo quy định tại khoản 5, Điều 1, Nghị định 111/2021/NĐ-CP, quy định về “nội dung bắt buộc thể hiện trên nhãn hàng hóa nhập khẩu", đại diện VINACAS khuyến cáo.

Với các hợp đồng ký mới, doanh nghiệp cần đàm phán với đối tác để ghi rõ trong Hợp đồng điều khoản về bao bì, nhãn mác. Theo đó, sử dụng bao mới, gắn hoặc in nhãn mác theo quy định nói trên.

Trước đó, VINACAS nhận được phản ảnh và văn bản đề nghị giúp đỡ của một số doanh nghiệp về việc: Một số doanh nghiệp xuất khẩu điều thô từ các nước châu Phi sử dụng bao cũ; trên nhiều bao in tên những nước khác với nước xuất khẩu hoặc in các loại hàng không phải điều thô như cá, macca….

Khi tiến hành kiểm dịch thực vật, Chi cục KDTV Vùng 2 phát hiện thông tin in trên bao không đúng với hàng nhập khẩu theo Hợp đồng nên đã gửi văn bản đến các cơ quạn Hải quan tại các cảng đề nghị cho biết về: “kết quả kiểm tra, xác minh nguồn gốc xuất xứ của lô hàng trên cũng như biện pháp xử lý hành vi vi phạm (nếu có) để Chi cục có cơ sở giải quyết thủ tục đổi với lô hàng…"

Để hỗ trợ doanh nghiệp, VINACAS đã gửi công văn đến Cục Hải quan đề nghị “cho phép các lô hàng điều thô đảm bảo đầy đủ các thủ tục nhập khẩu nhưng có những bao chứa ghi nhãn mác khác với nước xuất khẩu được thông quan" và ngày 22/7/2025, đơn vị này đã có công văn hướng dẫn cụ thể.

Trong đó nêu rõ: việc kiểm tra xác minh xuất xứ, nguồn gốc hàng hóa và việc kiểm dịch thực vật là hai hoạt động quản lý chuyên ngành riêng biệt. Việc kiểm dịch được thực hiện độc lập, căn cứ vào quy định pháp luật chuyên ngành về kiểm dịch thực vật, không phụ thuộc vào kết quả xác minh xuất xứ hay xử lý vi phạm của cơ quan Hải quan.

Theo đó, việc cơ quan kiểm dịch chờ kết quả kiểm tra xác minh, nguồn gốc xuất xứ của lô hàng cũng như biện pháp xử lý hành vi vi phạm (nếu có) của cơ quan Hải quan làm cơ sở để giải quyết thủ tục kiểm dịch đối với lô hàng nhập khẩu là không phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan và không có cơ sở pháp lý.