Jack Ma sinh năm 1960 tại Hàng Châu, Trung Quốc trong một gia đình có cha là chủ nhiệm một đoàn kịch nói, còn mẹ ông là công nhân của một nhà máy sản xuất đồng hồ.
Từ bé, Jack Ma rất ham thích học tiếng Anh. Cậu bé có thể say sưa tự học ngoại ngữ qua những lần nói chuyện hàng giờ với khách du lịch ngoại quốc ở trước khách sạn của họ và sẵn sàng đưa khách đi tham quan thành phố miễn phí.
Năm 1981, Jack Ma vào học trường Đại học sư phạm Hàng Châu, khoa tiếng Anh. Sau khi tốt nghiệp, Jack Ma ở lại trường và giảng dạy tiếng Anh.
Như phần lớn những người thông thạo ngoại ngữ khác ở Trung Quốc khi đó, Jack Ma đi dạy thêm rất nhiều, nhất là trong thời kỳ tiếng Anh rất được ưa chuộng.
Sau này Jack Ma còn đi dịch. Để có thêm thu nhập, ông đã lập ra một văn phòng dịch thuật riêng. Có thể nói nhờ vốn tiếng Anh rất khá của mình, Jack Ma hoàn toàn có một thu nhập ổn định.
Thế nhưng ông không muốn dừng lại ở đó. Tiếp xúc với các doanh nghiệp nhiều, Jack Ma càng có thêm quyết tâm kinh doanh hơn.
Hình thành ý tưởng
Năm 1995, trong một lần dẫn đoàn doanh nghiệp đi Mỹ, Jack Ma đã lần đầu tiên được biết và tiếp cận Internet. Các chuyên gia tại Mỹ cho biết rằng có thể khai thác các thông tin về doanh nghiệp qua Internet chứ chẳng nhất thiết phải sang tận nơi cho tốn kém.
Tuy nhiên, Jack Ma đã thất vọng khi biết rằng chẳng có thông tin nào về các doanh nghiệp Trung Quốc chuyển tải trên mạng. Ý tưởng thành lập trang web cung cấp thông tin về các doanh nghiệp Trung Quốc bất ngờ xuất hiện từ đó.
Trở về nước, Jack Ma đã đột ngột viết đơn xin thôi việc giảng dạy. Ông vay mượn bạn bè được 2.000 USD và lao ngay vào việc thiết kế một trang web. Đối tượng của trang web này sẽ là các doanh nghiệp Trung Quốc đang cần tìm đối tác nước ngoài.
Ông tìm cách liên hệ với Bộ Ngoại thương để có thể thu thập những thông tin đầu tiên về các doanh nghiệp có nhu cầu thương mại quốc tế.
Được coi là người tiên phong của lĩnh vực kinh doanh công nghệ cao nhưng điều đáng ngạc nhiên là ông trùm kinh doanh Internet Jack Ma lại không hề giấu giếm mình thật sự là một người ngoại đạo.
Tuy nhiên, nhờ mối quan hệ khá thân thiết với một số doanh nghiệp người Hoa ở Mỹ khi ông từng làm phiên dịch cho họ cũng đã giúp Jack Ma có những hỗ trợ cần thiết, đặc biệt là về kỹ thuật Internet.
Trang web của Jack Ma cũng được mở để cung cấp thông tin cho các doanh nghiệp Hoa kiều với nhau, hay còn được gọi là thông tin B2B (busines to busines).
Có thể nói, trang web của Jack Ma là một trong những website đầu tiên được xuất hiện ở Trung Quốc. Jack Ma say sưa với sản phẩm mới của mình và ông làm việc không biết mệt, mỗi ngày chừng 16 tiếng đồng hồ.
Trong những năm đầu tiên, trang web của Jack Ma rất ít người đăng ký làm thành viên. Điều đơn giản vì Internet và website lúc này còn được xem như xa xỉ và đặc biệt xa lạ với phần lớn các công ty của Trung Quốc. Nhưng Jack Ma đã không ngần ngại tuyển nhận 24 nhân viên làm việc cho mình.
Gọi vốn đầu tư
Trong những lần sang Mỹ, Jack Ma cũng đã kịp nhận ra rằng website cung cấp thông tin về doanh nghiệp cho doanh nghiệp như kiểu B2B mà ông đang làm có nguy cơ thất bại rất lớn. Chính vì vậy, Jack Ma đã quyết định tập trung vào các doanh nghiệp nhỏ và vừa.
Chính các doanh nghiệp nhỏ và vừa mới thành lập từ thời kỳ bùng nổ doanh nghiệp tư nhân hồi cuối những năm 90 trở đi cũng là các đối tác tiềm năng mà các doanh nghiệp nước ngoài rất muốn tìm hiểu.
Với định hướng mới đó Jack Ma quyết tâm xây dựng một website chuyên cung cấp thông tin về doanh nghiệp. Nhưng lại một lần nữa, Jack Ma rất cần vốn để đầu tư. Huy động mọi nguồn vốn cá nhân và của họ hàng, bạn bè, Jack Ma cũng chỉ có vẻn vẹn 60.000 USD.
Trước tình hình như vậy, Jack Ma quyết tâm kêu gọi vốn đầu tư. Ngay từ đầu xác định mình là người kém vốn, thậm chí không có vốn nên công cụ duy nhất để ông đàm phán gọi vốn chính là ý tưởng kinh doanh và kế hoạch phát triển rất tỉ mỉ và khả thi do ông vạch ra.
Đã từng tham gia rất nhiều vào quá trình đàm phán thương mại khi còn làm phiên dịch tiếng Anh nên Jack Ma có khá nhiều kinh nghiệm đàm phán. Những người quen biết và đã từng đàm phán với Jack Ma đã thừa nhận tài ăn nói khéo léo và rất thuyết phục của ông.
Chính nhờ vậy mà Jack Ma đã thuyết phục được một quĩ đầu tư mạo hiểm của công ty đầu tư Goldman Sachs tham gia góp vốn hỗ trợ 5 triệu USD cho Công ty Alibaba.com trong lần phát hành cổ phiếu đầu tiên của doanh nghiệp này ra công chúng.
"Vừng ơi mở cửa ra"
Cái tên Alibaba được Jack Ma chọn lựa bởi ông muốn rằng trang web thông tin của mình sẽ là cả một kho báu thông tin vô tận và vô cùng quí giá cho mỗi doanh nghiệp, tương tự như câu chuyện cổ tích với câu thần chú nổi tiếng “Vừng ơi mở cửa ra”.
Jack Ma mới lập nghiệp nhưng đã tỏ ra là người biết nhìn xa. Ông không quá chú trọng đến doanh số thu được nhờ môi giới hay cung cấp thông tin cho doanh nghiệp mà chú trọng đến số lượng khách hàng. Rất nhiều dịch vụ thông tin được Alibaba.com cung cấp miễn phí. Do vậy số lượng công ty gia nhập thành viên Alibaba.com tăng lên rất nhanh.
Thành công của các doanh nghiệp nhờ các thông tin hỗ trợ chính là thành công của Alibaba.com. Đấy là quan điểm kinh doanh của Jack Ma. Một lợi thế rất lớn của Alibaba.com là Jack Ma đã xây dựng trang web cùng lúc bằng cả hai thứ tiếng Anh và Trung Quốc.
Ông trùm thương mại điện tử Jack Ma hiện cũng đã trở thành một trong những tỉ phú đôla của thế giới sau phi vụ bán lại 35% cổ phần của công ty Alibaba.com cho tập đoàn Yahoo.
Đó là sự kiện đặc biệt đã thu hút sự quan tâm của giới truyền thông trong năm 2005. Theo đó, có thể biết rằng đây là một hợp đồng đầu tư có giá trị lớn nhất của một tập đoàn nước ngoài vào thị trường Trung Quốc.
Jack Ma đã thu về cho Alibaba.com 1,7 tỷ USD trong đó có 1 tỷ USD tiền mặt để đổi lấy việc Yahoo nắm giữ 35% cổ phần của Alibaba.com cùng với 1 trong 4 ghế thành viên quản trị của công ty với gần 3.000 nhân viên này. Với doanh thu hơn 200 triệu USD trong năm ngoái, giới trẻ nước này từ vài năm nay đã tôn ông là thần tượng kinh doanh của họ.
Mở rộng hợp tác
Tiếp đó, Jack Ma đã không khó khăn khi được một đối tác của Nhật là Softbank đầu tư vào 20 triệu USD. Jack Ma đã dùng tiền vốn này mở ra trang web đấu giá trên mạng Taobao.com lớn nhất của Trung Quốc.
Hiện nay, trang web này đã có hơn 10 triệu thành viên và được đánh giá là đối thủ lớn nhất của trang web mua bán trên mạng lớn nhất thế giới hiện nay là eBay.
Với trang web đấu giá qua mạng Taobao.com tên tuổi của Alibaba.com và người sáng lập ra nó là Jack Ma đã chính thức vượt qua biên giới Trung Quốc. Ông đứng trong nhóm 50 gương mặt có ảnh hưởng tới sự phát triển của Internet do PC World bình chọn.
Trả lời phỏng vấn của CNN, Jack Ma tự tin dự đoán rằng với tiềm lực của 137 triệu dân số sử dụng Internet hiện nay, trong 10 năm nữa, 1 trong số 3 công ty kinh doanh qua Internet đứng đầu thế giới sẽ thuộc về đất nước ông.