Được biết, không khí sản xuất chè những ngày cuối năm tại làng Tiên Trường 1, xã Tiên Hội, Đại Từ đã nhộn nhịp hơn bao giờ hết. Hiện, bà con đang khẩn trương thu hái, chế biến và đóng gói chè để kịp phục vụ Tết Nguyên đán. Người dân ở đây cho biết, nghề trồng và chế biến chè đã gắn bó với họ hơn nửa thế kỷ qua. Song, trước đây, bà con chủ yếu trồng giống chè trung du nên năng suất, giá trị kinh tế thấp; đời sống của người làm chè bao đời nay không sáng sủa được.

Vài năm trở lại đây, nhiều hộ đã mạnh dạn chuyển đổi từ trồng chè trung du sang các loại chè lai năng suất cao. Do  vậy, chỉ trong một thời gian ngắn đã có 30/ 40ha chè được thay thế bằng giống mới năng suất, chất lượng cao như: Bát Tiên, Kim Tuyên, TRI 777, LDP1... Đặc biệt, từ năm 2016 đến nay, các hộ đã chủ động áp dụng quy trình sản xuất chè an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, nên giá bán cao hơn, bạn hàng đến với địa phương ngày càng nhiều.

Hiện, trên 80% hộ trồng chè xóm Tiên Trường 1 đã áp dụng sản xuất theo chuẩn VietGAP, phủ kín diện tích 30ha nói trên. Do thực hiện tốt các quy trình từ trồng, chăm sóc đến thu hái, sao vò và lấy hương nên chất lượng, giá trị sản phẩm chè của bà con ngày càng tăng.

Bà con Đại Từ sản xuất chè trên cánh đồng VietGAP.

Nếu như trước đây, chè Tiên Hội chỉ bán được 100.000-120.000 đồng/kg, thì nay đã có giá từ 150.000-200.000 đồng/kg. Chưa kể, nhiều hộ còn sản xuất được chè đặc sản với giá: 280 -350.000 đồng/kg, người dân không những thoát nghèo mà còn làm giàu bền vững.

Không riêng Đại Từ, bà con Thị trấn Sông Cầu (Đồng Hỷ), cũng là địa phương đi tiên phong trong việc chuyển đổi cơ cấu giống chè; áp dụng tiến bộ khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, đặc biệt là quy trình trồng và chế biến chè an toàn theo chuẩn VietGAP. Theo đó, xóm có 120/126 hộ dân gắn bó với nghề trồng chè; cả xóm có 100ha chè, song đã có 85ha trồng theo quy trình VietGAP.

Ông Vi Thanh Khoa, xóm 5 Thị trấn Sông Cầu, cho biết: “Chúng tôi đã dùng các loại phân bón sinh học, phân hữu cơ, thuốc trừ sâu thảo mộc thay thế phân hóa học. Nên chất lượng chè nâng lên rõ rệt, khách hàng tin tưởng và đến với chúng tôi ngày càng nhiều. Bình quân, mỗi năm tôi thu hái trên 2 tấn chè búp khô các loại, giá bán 250.000 đồng/kg (cao hơn trước 100.000 đồng/kg). Điều quan trọng là từ khi áp dụng quy trình VietGAP,chè của tôi làm ra đến đâu tư thương lây hết đến đó”.  

Được biết, Thái Nguyên là tỉnh có diện tích chè lớn thứ 2 cả nước (sau Lâm Đồng). Vì vậy, ngành nông nghiệp và chính quyền địa phương đã triển khai nhiều chính sách, nhằm khuyến khích nông dân đầu tư sản xuất, chế biến chè theo hướng an toàn, chất lượng cao. Cụ thể: Chính sách hỗ trợ giá giống các loại chè lai giâm cành; tổ chức các lớp tập huấn chuyển giao cách trồng, chăm sóc, chế biến chè. Hỗ trợ chuyển giao ứng dụng máy móc tiên tiến trong sản xuất, chế biến, bảo quản chè  như: máy tưới chè bằng van xoay, máy sao chè bằng gas, máy hút chân không...  

Nhờ vậy, năng suất, chất lượng và giá trị sản phẩm chè vài năm trở lại đây tăng lên rõ rệt. Việc thu hoạch, bảo quản chè búp tươi cũng được chú trọng nên chất lượng chè búp khô ngày càng nâng cao. Hiện, chè Thái Nguyên không những được tiêu thụ rộng rãi trong nước mà còn xuất khẩu sang một số nước như: Pakistan, Trung Quốc; các tiểu Vương quốc Ả Rập... Đặc biệt, vài năm trở lại đây đã thâm nhập một số thị trường khó tính như: Đài Loan, Nga, Mỹ, Anh... Bình quân mỗi năm Thái Nguyên xuất khẩu trên 8 nghìn tấn chè các loại, đạt kim ngạch trên 11 triệu USD.   

Theo đó, tính đến tháng 11-2017, diện tích chè toàn tỉnh đạt trên 21,3 nghìn ha. Trong đó, chè giống mới: 14,4 nghìn ha, chiếm 67,5% tổng diện tích; năng suất bình quân: 112,6 tạ/ha/năm, tăng 1,7 tạ/ha so cùng kỳ 2016.  Chè búp tươi đạt trên 211 nghìn tấn/năm, tăng 9.200 tấn so năm 2016.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Thái Nguyên, ông Ngô Xuân Hải, cho biết: “Hiện, toàn tỉnh có 63 cơ sở sản xuất chè VietGAP với trên 2.100 hộ tham gia, diện tích được chứng nhận 735ha. Sản lượng chè búp tươi đạt chuẩn VietGAP trên 8.000 tấn, sản xuất theo quy trình VietGAP cao hơn 15-20% so với thông thường. Giá  tiêu thụ trong nước và xuất khẩu luôn cao hơn các vùng khác, chè búp khô bình quân 120-220 nghìn đồng/kg, chè đặc sản 280.000-450.000 đồng/kg. Đặc biệt, còn có loại cao cấp lên đến 2,5-3 triệu đồng/kg. Tính đến nay, giá trị sản xuất trên 1ha đất trồng chè đạt 120 triệu đồng/năm, tăng 38 triệu đồng/ha so thời kỳ 2011”.