Thương Mại - Riêng tháng 8, cả nước đã XK được 600.000 tấn gạo, trị giá 200 triệu USD. Như vậy, nếu so với cùng kỳ năm 2006, tuy chỉ tăng 41,5% về số lượng gạo XK nhưng về trị giá thì tăng tới 73,6%. Theo các doanh nghiệp thì tháng 8, giá gạo XK có mức tăng cao nhất trong năm 2007, thậm chí còn tăng khá cao so với nhiều năm trước. Lẽ ra đây phải là điều đáng mừng cho các DN XK gạo trong nước, nhưng nghịch lý hiện nay là việc đẩy mạnh XK gạo lại không được khuyến khích.

Theo báo cáo của Hiệp hội Lương thực, thời tiết miền Bắc diễn biến thất thường, một vài nơi sâu bệnh đang có chiều hướng phát triển nên giá gạo bắt đầu tăng tại một số tỉnh. Còn ở khu vực ĐBSCL, tính đến ngày 15/8/2007, đã thu hoạch hơn 900.000 ha lúa, chiếm trên 50% diện tích gieo cấy, vụ lúa này do một số nơi bị rầy nâu và mưa lớn gây ngập úng khi thu hoạch nên sản lượng bị ảnh hưởng. Dự báo, tháng 9/2007, các tỉnh phía Bắc đang trong mùa mưa bão, ĐBSCL nước lũ bắt đầu tăng nên khả năng giá lương thực cũng sẽ tăng tại một số địa bàn. Rút kinh nghiệm từ những năm trước, việc sản xuất liên tục lúa vụ 3 đã gây những tác động xấu đến môi trường, đất bị bạc màu, mầm dịch bệnh đặc biệt là rầy nâu và bệnh vàng lùn xoắn lá, một số tỉnh khu vực ĐBSCL đã khuyến cáo nông dân không sản xuất lúa vụ 3 (vụ thu đông), vì thế sản lượng thu hoạch dự báo sẽ không có sự tăng trưởng lớn.

Trước hàng loạt những diễn biến không thuận như vậy, việc tiếp tục ký các hợp đồng XK gạo của các DN hiện nay đang được đặt ra xem xét. Nhiều ý kiến và DN cho rằng, trước những diễn biến bất lợi, cần phải ngừng ký ngay các hợp đồng XK gạo, nhằm đảm bảo an ninh lương thực trong nước. Tuy nhiên, theo số đông ý kiến hiện nay, nên chăng chỉ giãn tiến độ XK gạo, vì như thế các DN vẫn duy trì được hoạt động XK, tránh để các khách hàng phải chuyển sang các nước XK khác. Tất nhiên, để có thể quản lý được việc các DN có thể vì lợi trước mắt mà ký các hợp đồng XK với các khách hàng, các cơ quan chức năng chỉ nên cho phép DN thực hiện các hợp đồng XK gạo có giá cao.

Thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, để ổn định giá lương thực, góp phần kiềm chế tốc độ tăng giá, Bộ Công Thương đã phối hợp với Bộ NN&PTNT, Hiệp hội Lương thực Việt Nam đánh giá lại tình hình sản xuất lương thực năm 2007, trên cơ sở đó điều hành XK gạo cho những tháng cuối năm. Theo đó, các DNXK gạo không ký thêm hợp đồng XK mới và giãn tiến độ XK.