Nông dân tự phơi và trữ lúa, từng hộ nông dân không lo được công cụ sấy và kho trữ nên thường bán sớm lúa cho thương lái. Chất lượng gạo không đồng nhất và không cao vì được xay xát từ nhiều loại máy khác nhau, bị dính nước mưa khi chuyển tải và mất nhiều thời gian trung chuyển từ kho hay nhà máy đến tàu biển (gạo sau khi bóc vỏ 60 ngày thì sẽ đổi màu, giảm chất lượng).

Vì những lý do trên nên cần thành lập ngân hàng lúa để giúp nông dân có thể bán hoặc gửi lúa vào ngân hàng. Ngân hàng có hệ thống vận tải chuyên dùng chuyển lúa từ hộ nông dân đến các si lô và từ si lô đến các cảng xuất gạo. Ngân hàng có nhiều cảng chuyên dụng xuất gạo, trong đó có cầu cảng đón được tàu 30.000 DWT, tại cảng có nhà xay xát và hệ thống kho lưu trữ lúa, gạo.

Ngân hàng lúa hoạt động theo mô hình công ty cổ phần, là đầu mối kết nối nông dân với các nhà khoa học để hoạch định vùng chuyên canh lúa, hướng dẫn kỹ thuật trồng trọt và lai tạo giống lúa.

Ngân hàng giúp giảm tổn thất sau thu hoạch và trong vận tải, giảm thời gian đưa gạo xuống tàu. Ngân hàng lúa ký kết các hợp đồng xuất khẩu gạo lớn nên chủ động được việc buôn bán, làm tăng hiệu quả đầu ra của hạt lúa. Với mô hình hoạt động trên, gạo có thể xuất được giá cao hơn nên ngân hàng có thể hỗ trợ lại cho nông dân.

Theo tôi, nên làm thí điểm ngân hàng lúa tại một, hai tỉnh của ĐBSCL. Chọn vài cảng ở ĐBSCL để xây dựng các đầu mối xuất gạo với tàu nhỏ. TPHCM nên xây dựng cảng Bình Khánh thành cảng chuyên dụng xuất gạo với tàu 30.000 DWT, thu hút các tàu về ăn gạo để thu thuế, cung cấp dịch vụ, tạo nhiều việc làm. Cảng Bình Khánh góp phần bố cục lại giao thông bộ và thủy TPHCM hợp lý, góp phần giảm kẹt xe và tai nạn giao thông thủy bộ và giải quyết ô nhiễm môi trường khu vực cảng Bình Đông. Tại cảng Bình Khánh có thể xây dựng nhà máy sản xuất ván ép và nhà máy thức ăn gia súc thân thiện với môi trường.