Trong tháng 2 vừa rồi, do nhu cầu tăng cao từ các thị trường Philippines, Iraq, châu Phi, Cuba…giá gạo XK Việt Nam liên tục tăng lên. Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, đến ngày 26/2, gạo 5% tấm (giá FOB, TP HCM, thời hạn giao hàng vào tháng 7-8/2009) là 460 USD/tấn, gạo 10% tấm giá 450 USD/tấn, gạo 25% tấm giá 430 USD/tấn và gạo 25% tấm giá 400 USD/tấn. Như vậy, so với hồi đầu tháng 2 này, giá gạo XK đã cao hơn từ 10-40 USD/tấn tuỳ loại.

Giá gạo XK tăng mạnh đã tạo thành một cú hích thực sự, giúp cho giá lúa gạo trong nước tiếp tục tăng lên. Trong khi nông dân hoan hỉ vì giá lúa gạo hàng hoá tiếp tục tăng lên, thì nhiều DNXK gạo đã lại bắt đầu kêu…lỗ, bởi theo họ, giá gạo nguyên liệu trong nước hiện nay đã ngang bằng với giá gạo XK mà họ ký được hồi đầu năm nay.

Giám đốc một DNXK gạo (xin được giấu tên), cho biết cụ thể “Hiện DN đang phải nhập kho gạo nguyên liệu 5% tấm với giá từ 6.900-7.200 đ/kg. Cộng thêm các chi phí khác như lau bóng, bao bì, bảo quản, vận chuyển ra tới cảng…, giá thành XK gạo 5% tấm đã lên tới 400-410 USD/tấn. Trong khi đó, lô hàng gạo 5% tấm mà DN ký được hồi đầu năm nay, giá chưa tới 400 USD/tấn. Nhìn qua, đã thấy lỗ rõ ràng rồi”.

Theo nguồn tin của NNVN, trong số khoảng 3 triệu tấn gạo đã ký hợp đồng XK đến tháng 6/2009, chỉ có khoảng 2 triệu tấn được ký theo các hợp đồng tập trung, với giá khoảng 430 USD/tấn (gạo 5%). Số còn lại (khoảng 1 triệu tấn), đều là các hợp đồng thương mại do các DN tự đàm phán với đối tác nước ngoài hồi đầu năm nay, với giá từ 400 USD/tấn trở xuống. Lúc ấy, giá gạo nguyên liệu trong nước còn thấp.

Cụ thể, ngày 2/1/2009, giá gạo nguyên liệu loại 1 tại ĐBSCL khoảng 4.800 đ/kg, gạo nguyên liệu loại 2 khoảng 4.100 – 4.200 đ/kg, gạo thành phẩm 5% tấm không bao bì tại mạn tàu khoảng 6.400 – 6.500 đ/kg, gạo 15% tấm khoảng 5.500đ /kg. Do đó, khi ký XK được với mức giá như trên, nhiều DN đã cho rằng giá gạo XK khó mà tăng lên được, đồng nghĩa với việc giá gạo nguyên liệu trong nước vẫn nằm ở mức có thể giúp cho họ đảm bảo được lợi nhuận nhất định.

Tuy nhiên, khi ký hợp đồng, nhiều DN đã không có sẵn chân hàng. Bởi thế, nếu phải mua gạo nguyên liệu với giá ở thời điểm này, các DN đã cầm chắc khoản lỗ từ 10-15 USD/tấn. Trong khi đó, nhiều dấu hiệu cho thấy giá lúa gạo nguyên liệu ở ĐBSCL vẫn còn có khả năng tăng thêm nữa. Điều này có nghĩa trong những tháng tới, mức lỗ của nhiều DNXK gạo, có thể không chỉ dừng lại ở 10-15 USD/tấn.

Như vậy, có thể thấy, năng lực dự đoán tình hình giá cả và nhu cầu gạo thế giới của nhiều DN Việt Nam vẫn còn khá thấp. Nhiều DN vẫn đang tiếp tục lặp lại bài học thua lỗ do trót ký giá thấp của những năm trước.

Ngày 25/2, ông Trương Văn Bảy, chủ nhiệm HTX Mỹ Thành (Cai Lậy, Tiền Giang) cho biết, giá lúa chất lượng cao ở khu vực này đã lên tới 4.700 đ/kg, lúa IR50404 bán tươi cũng đã có giá 4.200 đ/kg. Ở An Giang, đến cuối tháng 2/2009, giá lúa chất lượng cao do thương lái mua của nông dân từ 4.500-4.600đ/kg, lúa thường giá từ 4.200-4.300 đ/kg.

Tính chung trên toàn khu vực ĐBSCL, trong tuần cuối tháng 2 vừa rồi, giá gạo nguyên liệu loại 1 hiện khoảng 5.400 đ/kg (lúc tăng cao nhất lên 5.600 đ/kg), gạo nguyên liệu loại 2 giá khoảng 5.200 đ/kg. Gạo thành phẩm 5% tấm không bao bì tại mạn khoảng 6.900 đ/kg (trong tuần có lúc tăng lên tới 7.100 -7.200 đ/kg), gạo 15% tấm khoảng 6.500 đ/kg, gạo 25% tấm tăng cao nhất ở mức 6.200 – 6.300 đ/kg, nhưng giá hiện khoảng 5.900 – 6.000 đ/kg