Đã hơn 10 ngày kể từ khi Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) triển khai doanh nghiệp mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo hè thu nhưng đến nay tình hình thu mua vẫn còn chậm. Chỉ tiêu phân bổ mua tạm trữ quá ít so với lượng lúa gạo đang cần tiêu thụ.

Doanh nghiệp ít mặn mà

Ông Huỳnh Thế Năng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, nói: “Sau khi VFA công bố phân bổ chỉ tiêu thu mua tạm trữ cho 48 doanh nghiệp ở các địa phương, thị trường lúa gạo đồng bằng sông Cửu Long đã có những tín hiệu đáng mừng. Tuy nhiên, giá lúa hiện nay vẫn còn thấp hơn nhiều so với vụ trước. Tình hình tiêu thụ lúa trong dân vẫn còn khó khăn”.

Ông Nguyễn Văn Đồng, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hậu Giang, cho biết đến cuối tuần qua doanh nghiệp tại Hậu Giang mới thu mua vẻn vẹn 200 tấn gạo. Giá lúa đạt tiêu chuẩn xuất khẩu 3.500-3.800 đồng/kg trong khi giá lúa thường chỉ 3.100-3.200 đồng/kg.

Theo ông Đồng, ước tính vụ hè thu, tỉnh Hậu Giang thu hoạch khoảng 200.000 tấn gạo nhưng chỉ tiêu mua tạm trữ chỉ được 15.000 tấn gạo. “Con số này quá ít so với lượng gạo thu hoạch nên sẽ rất khó kéo giá thu mua lên. Hiện chúng tôi rất quyết liệt trong việc thu mua nhưng không hiểu sao doanh nghiệp không mặn mà lắm” - ông Đồng nói.

Ông Dương Nghĩa Quốc, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đồng Tháp, cho biết từ 15-7, doanh nghiệp tại tỉnh mới bắt đầu triển khai thu mua tạm trữ. Do đó, trong vài ngày gần đây giá lúa gạo tại Đồng Tháp có dấu hiệu nhích lên chút ít.

Thu mua lúa gạo của nông dân tại Tiền Giang. Ảnh: Tam Anh

Dù chưa rõ lượng chỉ tiêu mua tạm trữ tại tỉnh nhưng theo ông Quốc, nếu Đồng Tháp cũng được giao chỉ tiêu mua 15.000 tấn tạm trữ như một số tỉnh sẽ rất khó để kéo giá lúa gạo lên. Tính cả tồn kho vụ trước cộng với vụ hè thu này, Đồng Tháp đang còn khoảng 700.000 tấn gạo cần tiêu thụ.

Khó kéo giá thu mua lên

Lãnh đạo một số tỉnh ở đồng bằng sông Cửu Long cho hay, hiện nguồn vốn hỗ trợ lãi suất để doanh nghiệp thu mua tạm trữ không thiếu. Điển hình như Tiền Giang đã chủ động được nguồn vốn 500 tỉ đồng để hỗ trợ doanh nghiệp thu mua lúa tạm trữ. Dù vậy, đến nay vẫn chưa có doanh nghiệp nào tại tỉnh đăng ký tiếp nhận nguồn vốn này. Ngay như Hậu Giang cũng chuẩn bị sẵn 100 tỉ đồng hỗ trợ lãi suất cho doanh nghiệp vay.

Theo ông Dương Nghĩa Quốc, doanh nghiệp không hào hứng thu mua tạm trữ cũng bắt nguồn từ việc lúa hè thu có chất lượng khá xấu, ảnh hưởng đến xuất khẩu. Ngoài ra, trong thời gian gần đây, doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tìm kiếm đầu ra, đơn hàng xuất khẩu giảm sút. Đây là lý do chính khiến doanh nghiệp vẫn dùng dằng, chưa chịu thực hiện việc thu mua tạm trữ dù đã có chỉ tiêu phân bổ.

Tại cuộc họp triển khai thu mua lúa hè thu diễn ra gần đây, VFA cũng nhận định thị trường xuất khẩu sụt giảm vẫn còn kéo dài đến quý 3 khiến tiêu thụ lúa gạo hè thu gặp nhiều khó khăn, nhất là gạo chất lượng thấp. Ngoài ra, lượng hợp đồng thương mại bị hủy ngày càng gia tăng, nhất là khi giá thị trường xuống thấp.

Ông Huỳnh Minh Huệ, Tổng Thư ký VFA, cho biết hiện VFA đang tổng hợp tình hình thu mua của các doanh nghiệp, từ đó mới có hướng giải quyết.

Tuần trước, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát đã đích thân khảo sát tình hình tiêu thụ lúa gạo hè thu tại đồng bằng sông Cửu Long. Nhiều tỉnh kiến nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Công thương phải đẩy mạnh tìm kiếm thị trường, tìm đầu ra cho lúa gạo hè thu. Tuy nhiên, theo một lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ở đồng bằng sông Cửu Long: “Với diễn biến này thì việc đẩy mạnh thu mua để kéo giá lúa gạo hè thu hầu như không thể thực hiện được”.