Còn với các DN hàng thịt đông lạnh thì vẫn khốn khổ, trong khi các cơ quan chức năng vẫn còn lúng túng.

Cởi trói thủy sản

Theo kế hoạch, cuộc họp giữa hàng chục DN xuất nhập khẩu hàng đông lạnh, thủy sản cùng báo chí hôm qua tại trụ sở Vasep ở TPHCM sẽ làm bật lên những bức xúc khốn khổ của DN do vướng thông tư 25/2010/TT-BNNPTNT của Bộ NNPTNT.

Container thuỷ sản sẽ được giải tỏa nhưng hàng thịt đông lạnh thì vẫn còn “ách” dài.

Bởi khi cơ quan chức năng thực hiện theo thông tư 25 (triển khai từ ngày 1.9.2010) đã khiến 500 container (hơn 10.000 tấn) hàng đông lạnh (chủ yếu thịt và thuỷ sản) khi về đến cảng Cát Lái (TPHCM) đã bị tắc không thể thông quan.

Nguyên nhân do các DN không có cách nào đáp ứng được yêu cầu quy định trong thông tư 25. Cụ thể, thông tư 25 các lô hàng có nguồn gốc động vật nhập khẩu phải được sản xuất bởi cơ sở sản xuất kinh doanh được cơ quan có thẩm quyền của VN công nhận đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về đảm bảo VSATTP theo quy định của Việt Nam. Hàng nhập khẩu chỉ được đưa vào sản xuất hoặc tiêu thụ tại VN sau khi được cơ quan kiểm tra của VN thực hiện kiểm tra tại cửa khẩu hoặc nơi tập kết và cấp giấy chứng nhận hoặc thông báo đạt yêu cầu VSATTP.

Nhưng Cục Quản lý chất lượng nông lâm sản và thủy sản (Nafiqad) chỉ gửi công hàm được tới 30 quốc gia và vùng lãnh thổ để yêu cầu việc đang ký. Trên 40 thị trường khác Nafiqad không gửi được vì họ không có đại sứ quán tại Việt Nam, trong đó lại có những nơi cung cấp thủy sản lớn cho VN như đảo Vanuatu, Fiji, Solomon... Thế nhưng trong số gần 80 thị trường nhập khẩu thủy sản vào VN, đến nay chỉ có 10 nước thực hiện việc đăng ký này.

Trong khi đó, tại VN chưa có bất kỳ một đơn vị nào được phân công cụ thể đứng ra hướng dẫn và cấp loại giấy VSATTP này cho các DN nhập khẩu.

Khi các DN bức xúc kêu trời, ngành thú y “ra tay” giúp đỡ bằng cách liên hệ với Viện Vệ sinh y tế thì viện này nói không phải chức năng nên không làm. Ngay cả khi liên hệ đến Nafiqad 4 thì đơn vị này cũng cho rằng không có trách nhiệm.

Những bức xúc trên dự kiến sẽ “bùng phát” tại cuộc họp sáng hôm qua 9.9.2010 tại trụ sở Vasep với sự tham dự của đông đảo cơ quan công luận. Nhưng cuộc họp như bị phá sản ngay phút đầu tiên khi người ta công bố thông tư 51 sửa đổi thông tư một số điều của thông tư 25 mà Bộ trưởng Bộ NNPTNT vừa ký chiều 8.9.2010. Theo đó thì hàng thủy sản nhập khẩu để chế biến, gia công tái xuất khẩu sẽ không bắt buộc phải thực hiện theo quy định về kiểm tra và chứng nhận VSATTP của thông tư 25. Ông Trương Đình Hòe - Tổng Thư ký Vasep cho biết, trên 90% thuỷ sản nhập về VN đều được các DN chế biến và xuất khẩu.

Mừng nhưng đại diện Vasep cũng ngậm ngùi cho hay, ngay khi thông tư 25 ra, Vasep đã liên tiếp có công văn kiến nghị Bộ NNPTNT và có cả những buổi làm việc trực tiếp với Cục Thú y, Nafiqad... về những điều vô lý. Nhưng...!. Đến khi nhìn thấy cảnh 500 container bị “treo” tại cảng Cát Lái với ước tính tổng số tiền các DN phải chi cho cảng lên tới 50.000USD/ngày chưa kể thiệt hại từ việc đối tác phạt hợp đồng do giao hàng trễ, thị trường có nhiều biến động bất lợi, công nhân nguy cơ thất nghiệp...thì mới giải tỏa. Chỉ một “tích tắc”, một chữ ký thôi, cả trăm DN khóc cười!

Thịt đông lạnh tắc, cơ quan chức năng đổ lỗi nhau

Trong khi các DN thuỷ sản mở cờ trong bụng thì các DN nhập khẩu thịt đông lạnh vẫn lo lắng. Thứ trưởng Bộ NNPTNT Lương Lê Phương khẳng định đối với các mặt hàng khác nhập khẩu vào có nguồn gốc động vật như heo, bò, gà,... để tiêu dùng trong nước thì nhất định phải có giấy VSATTP “2 đầu” theo thông tư 25.

Trong khi đó, nhiều DN cho biết, họ không biết xin giấy này ở đâu. Ông Mai Văn Hiệp - Cục phó Cục Thú y cho biết, đã trao đổi với Nafiqad, nhưng vẫn chưa có hướng giải quyết chính thức

Nhưng đại diện của Nafiqad khẳng định, chuyện “vướng” giấy VSATTP đối với các lô hàng đông lạnh là do Cục Thú y chưa làm hết trách nhiệm. Bởi theo thông tư 05/2010/TT-BNNPTNT (ban hành ngày 22.1.2010) của Bộ NNPTNT thì Cục Thú y đã được giao nhiệm vụ chịu trách nhiệm chủ trì hướng dẫn và giám sát việc kiểm tra điều kiện đảm bảo VSATTP. Tại thông tư 25 (ban hành ngày 8.4.2010) Cục Thú y cũng được trao quyền kiểm tra tại nơi tập kết và cấp giấy chứng nhận hoặc thông báo về chất lượng VSATTP đối với hàng hoá sản phẩm động vật trên cạn.