Hạt điều Việt Nam hiện nay đã có mặt trên 50 thị trường khắp thế giới và không phụ thuộc vào bất cứ thị trường XK nào. Những quốc gia NK nhân điều Việt Nam lớn nhất gồm có Mỹ (30% thị phần), EU (25%), Trung Quốc (20%),... Với kết quả này, đây là năm thứ 9 liên tiếp Việt Nam đứng đầu thế giới về XK điều nhân và năm đầu tiên đạt giá trị XK trên 2 tỷ USD. 

Theo VINACAS, năm 2014 chế biến điều thuộc nhóm ngành nông sản XK chủ lực của Việt Nam, chỉ đứng thứ 4 sau: lúa gạo, cao su, cà phê. Bên cạnh đó, theo đánh giá của các chuyên gia nông nghiệp thì hàm lượng khoa học công nghệ trong chế biến và giá trị gia tăng của sản phẩm điều đứng ở vị trí số 1 trong các ngành nông sản. 

Năm 2014, căn cứ đề xuất của VINACAS, Nhà nước đã tháo gỡ một số cơ chế chính sách cho DN, cụ thể là đã miễn thuế GTGT cho các sản phẩm điều thô và sơ chế, kèm theo là nhiều cơ chế ưu đãi về vay vốn, hạn mức tín dụng cho DN chế biến điều, giảm thiểu các thủ tục về thuế và hải quan,…

Tuy nhiên, ngành điều vẫn còn hạn chế cần khắc phục, đó là dù là quốc gia chế biến và XK điều nhân hàng đầu thế giới nhưng tiêu thụ trong nước các sản phẩm điều của Việt Nam còn hạn chế, chỉ chiếm khoảng 6% so với XK. Nguyên nhân là do người tiêu dùng còn chưa được tiếp cận nhiều với những thông tin về giá trị dinh dưỡng của hạt điều và thiếu các chương trình kích cầu, quảng bá sản phẩm trong nước.

Để tái cơ cấu ngành điều theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 899/QĐ-TTg ngày 10-6-2013, vừa qua Bộ  Nông nghiệp và  Phát triển nông thôn đã phê duyệt Đề án phát triển bền vững ngành điều Việt Nam đến năm 2020.

Mục tiêu cụ thể đến năm 2020 là giữ ổn định diện tích điều khoảng 300.000 ha; năng suất 1,5 tấn hạt/ ha; sản lượng 400.000 tấn hạt điều; nâng tỷ lệ chế biến sâu sản phẩm điều lên 20% và dầu vỏ hạt điều lên 50%. Tổng kim ngạch XK hạt điều và sản phẩm từ điều đạt 2,5 tỷ USD/năm. Tiêu dùng nội địa đạt tỷ trọng 20% sản lượng chế biến.

Để đạt được kế hoạch kể trên, giải pháp cần làm ngay trong năm 2015 là rà soát, quy hoạch tập trung các vùng sản xuất điều thâm canh, trồng cải tạo thay thế giống điều, trồng xen và chuyển đổi cơ cấu giống điều, phấn đấu đưa diện tích điều sử dụng giống mới lên 65% diện tích điều cả nước.

Về thu mua, Nhà nước và địa phương sẽ quản lý chặt hệ thống thu mua điều, tăng cường kiểm soát các đại lý thu mua điều và hình thành chuỗi liên kết trong ngành điều giữa nông nghiệp và DN.

Về chế biến XK, sẽ tổ chức quy hoạch và sắp xếp lại các DN chế biến, XK điều theo hướng giảm đầu mối, giảm cơ sở chế biến nhỏ, không đảm bảo điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm. Gia tăng tỷ lệ các cơ sở chế biến hiện đại, đạt tiêu chuẩn quốc tế, chế biến sâu và các sản phẩm phụ của cây điều.

Để mở rộng thị trường XK, năm 2015 VINACAS sẽ tăng cường các hoạt động phát triển XK, theo đó tổ chức 2 chương trình xúc tiến thương mại quốc gia tại thị trường Mỹ vào tháng 4 và chương trình Hội nghị Điều quốc tế vào tháng 11-2015.

Bên cạnh đó, Hiệp hội sẽ tập trung cùng với Cục Xúc tiến thương mại - Bộ Công Thương, Hiệp hội Bán lẻ Việt Nam tổ chức quảng bá giá trị dinh dưỡng của hạt điều, đưa các mặt hàng nhân hạt điều chế biến vào hệ thống siêu thị, cửa hàng, tiêu dùng rộng rãi trong nội địa,…

Nguồn: Báo Hải quan