Tại Hội nghị toàn thể Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thuỷ sản VN (Vasep) tổ chức tại TPHCM ngày 10.6, nhiều DN, đặc biệt DN Chế biến thuỷ sản biển đã bày tỏ nhiều nỗi lo lắng của mình.

Tàu cá nằm bờ, DN "đói" nguyên liệu

Ông Trần Văn Lĩnh - Tổng GĐ Cty CP thuỷ sản và thương mại Thuận Phước - Đà Nẵng) cho biết: "Bởi ảnh hưởng lệnh cấm của Trung Quốc, ngư dân miền Trung không dám ra khơi đánh bắt. Những DN chế biến như chúng tôi, đã khó khăn về nguyên liệu, nay cực kỳ khó khăn hơn!".

Theo ông Lĩnh, có chút hải sản nào đánh bắt được, thì thương nhân Trung Quốc vào tìm mua bằng bất cứ giá nào, khiến các DN chế biến xuất khẩu hải sản miền Trung gần như không có nguyên liệu để chế biến, sản xuất.

Theo các DN, khi nguyên liệu từ biển khan hiếm, họ quay sang thuỷ sản nuôi trồng để chế biến như con tôm thẻ chân trắng. Nhưng ở miền Trung, giá tôm thẻ chân trắng đang từ 39.000-40.000 đồng/kg đột nhiên cao vọt lên 45.000 đồng/kg, cao hơn cả giá bán ở "vựa" tôm ĐBSCL, mà không có hàng để mua. Nguyên nhân, lại cũng bởi các thương nhân Trung Quốc đổ vào miền Trung mua tôm thẻ chân trắng và luôn đẩy giá cao hơn 3.000-5.000 đồng/kg so với DN Việt Nam.

"Chúng tôi ra đến cửa khẩu Móng Cái, thấy ở đây tràn ngập tôm thẻ chân trắng và hải sản đổ sang Trung Quốc để DN họ bù đắp lại việc thiếu nguyên liệu và những hạn chế đánh bắt hải sản quý. Với tình cảnh này, không chỉ miền Trung, có thể sẽ ảnh hưởng tới cả DN miền Nam nữa. Việc này đã vượt khỏi tầm của DN, của Vasep rồi!" - một DN lo lắng!

Trao đổi với PV, ông Lương Lê Phương - Thứ trưởng Bộ NNPTNT phụ trách thuỷ sản, và ông Nguyễn Hữu Dũng - Phó Chủ tịch Vasep, , đều cho hay, sắp tới, sẽ phối hợp lập đoàn đi kiểm tra thực tế việc tàu cá nằm bờ và DN "đói" nguyên liệu ở miền Trung, để có kiến nghị với Chính phủ những giải pháp cần thiết.

Tắc lối thoát?

Nhiều DN miền Trung cho hay, họ đang ngó về vùng nguyên liệu miền Nam để mong tồn tại. Tuy nhiên, các DN ở đây cũng đang "đói" nguyên liệu chế biến. Điển hình như Cty CP thuỷ sản Nam Việt (Navico - An Giang) - một "đại gia" trong ngành thuỷ sản, nhiều năm liền dẫn đầu cả nước về kim ngạch xuất khẩu, nhưng hiện 3 nhà máy thuỷ sản được đầu tư công nghệ hiện đại chỉ hoạt động 30%-40% công suất bởi không đủ nguyên liệu.

Hoặc ở tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu (vựa thuỷ hải sản lớn nhất Đông Nam Bộ), hàng loạt DN lớn như Cty TNHH East Wind Việt Nam (huyện Tân Thành-chế biến bột cá), từ đầu năm đến nay, chỉ thu mua được khoảng 1/3 nguyên liệu so với cùng kỳ năm ngoái, nên 3 dây chuyền chế biến có tổng công suất lên 350 tấn/ngày chỉ hoạt động được 20%...

Thiếu nguyên liệu, suy thoái kinh tế theo Vasep, là nguyên nhân khiến xuất khẩu thuỷ sản Việt Nam 5 tháng đầu năm 2009 chỉ đạt chỉ đạt xấp xỉ 30% so với kế hoạch 4 tỉ USD xuất khẩu năm nay.

Tuy nhiên, theo bà Nguyễn Thị Thu Sắc - Phó Chủ tịch Vasep, GĐ Cty TNHH Hải Nam - Nhà nước lại chưa có chính sách hỗ trợ nhập khẩu nguyên liệu, cụ thể nhất là thuế suất nhập vẫn chưa xuống bằng không.