Thức thỏm cùng giá cà phê

Theo Sở Công thương Đác Nông, vào ngày 18-9 vừa qua, giá cà phê trên thị trường Luân Đôn đạt khoảng 1.524 USD/tấn, đạt mức cao nhất trong vòng ba tháng qua thì nay đã giảm xuống còn 1.400 USD/tấn. Vì vậy, giá cà phê trong nước cũng giảm từ khoảng 26.000 đồng/kg hồi giữa tháng 9 xuống còn 23.300 đồng/kg hiện nay. Tại Đác Nông giá cà phê được các doanh nghiệp, đại lý thu mua trong ngày 25-9 chỉ 23.000 đồng/kg. Theo dự báo của các doanh nghiệp thu mua cà phê lớn ở Tây Nguyên thì từ nay đến khi chính thức bước vào vụ thu hoạch cà phê niên vụ 2009-2010 giá cà phê sẽ tiếp tục giảm.

Trong những ngày này, thông tin về giá cà phê trở thành chuyện “thời sự” của người dân ở huyện Đác Min, địa phương có diện tích cà phê lớn nhất tỉnh Đác Nông với 18.420 ha, sản lượng hằng năm luôn đạt trên 40 nghìn tấn. Tại xã Đác Lao, chúng tôi gặp ông Nguyễn Văn Hùng đang lái xe công nông chở gỗ ra rẫy dựng chòi canh giữ vườn cà phê trong tâm trạng buồn và lo lắng. Ông Hùng nói: “Mấy ngày qua nghe tin trên đài về giá cà phê giảm mạnh mà lòng lo lắng, ăn ngủ không yên. Bởi chỉ còn hơn một tháng nửa là bước vào vụ thu hoạch cà phê niên vụ 2009-2010, nhưng với giá giảm mạnh như thế này thì người trồng cà phê lỗ nặng”. Ông Hùng cho biết, hiện nay giá nhân công cao, đồng thời trong năm qua giá vật tư phân bón, thuốc trừ sâu, xăng dầu cũng tăng cao. Bên cạnh đó, những năm gần đây thời tiết có nhiều diễn biến phức tạp, sâu bệnh cũng phát triển mạnh làm cho năng suất cà phê giảm. Cũng theo ông Hùng, hiện nay người trồng cà phê còn phải làm chòi, thuê người canh giữ vườn cà phê nếu không bị kẻ gian hái trộm thì càng lỗ nặng và năm sau lại thất thu.

 Đến xã Đức Mạnh, chúng tôi gặp anh Phan Quốc Bình, ở thôn 1 vừa từ điểm truy cập Internet tại trụ sở UBND xã về với vẻ mặt buồn rầu. Trao đổi với chúng tôi, anh Bình cho biết: “Gia đình tôi làm được ba ha cà phê, trong năm vừa qua tôi đã đầu tư gần 100 triệu đồng mua phân bón, thuốc trừ sâu, thuê nhân công lao động, mua máy móc, ống tưới nước… với hy vọng năm nay sẽ được mùa, được giá. Thế nhưng, hiện nay chưa đến vụ thu hoạch mà giá cà phê tôi vừa tra cứu trên mạng Internet đã giảm xuống còn 23.000 đồng/kg và theo dự báo trong thời gian tới giá còn tiếp tục giảm. Với tình hình này, người trồng cà phê sẽ gặp khó khăn lớn nếu như Nhà nước không có biện pháp bình ổn giá cà phê”.

Chủ tịch Hội Nông dân huyện Đác Min Đinh Viết Giá cho biết: Phần lớn nông dân ở Đác Min hiện chỉ sản xuất độc canh cây cà phê. Trong những năm qua, điều kiện thời tiết có nhiều diễn biến thất thường làm cho sâu bệnh phát triển, giá cả các loại vật tư, phân bón đầu tư cho vườn cà phê cũng tăng lên, trong khi nhiều diện tích cà phê đã trồng lâu năm già cỗi, năng suất thấp… Nay giá cà phê lại giảm mạnh làm cho người trồng cà phê gặp không ít khó khăn.

Về huyện Đác R’lấp, thông tin giá cà phê giảm mạnh trong những ngày qua đang thu hút sự quan tâm của nhiều người dân ở đây, bởi hiện nay đang chuẩn bị bước vào vụ thu hoạch cà phê niên vụ mới. Anh Trần Văn Sơn, ở xã Nhân Cơ cho biết: “Gia đình tôi làm được hai ha cà phê, trong năm qua tôi đã vay ngân hàng trên 40 triệu đồng mua các loại vật tư, phân bón và thuê nhân công chăm sóc nên vườn cà phê phát triển tốt, năng suất có thể đạt tới 3 tấn cà phê nhân/ha. Tôi dự kiến thu hoạch vụ cà phê này sẽ trả hết nợ ngân hàng, còn lại sửa nhà để ở. Nhưng nay giá cà phê hạ thấp thì cũng chỉ đủ trả ngân hàng và đầu tư cho năm sau, không còn lãi đồng nào”. Còn anh Nguyễn Thanh Quảng ở xã Quảng Tín thì than thở: “Gia đình tôi làm được 1,5 ha cà phê đang trong thời kỳ kinh doanh. Do thời tiết năm nay mưa nhiều, sâu bệnh phát triển mạnh nên năng suất đạt thấp. Đã vậy, giá cà phê nay lại giảm mạnh nên lỗ nặng là cái chắc. Thu hoạch xong vụ này, nếu giá cà phê còn xuống thấp tôi sẽ chuyển toàn bộ diện tích sang trồng cây khoai lang Nhật Bản cho hiệu quả kinh tế cao hơn”.

Qua trao đổi với nhiều người trồng cà phê ở Đác Min, Đác Song và Đác R’lấp, họ đều cho rằng: trong những năm gần đây kinh phí đầu tư cho vườn cà phê liên tục tăng lên, có nơi gấp hai, ba lần trước đây, trong khi năng suất vườn cây không tăng, vì nhiều vườn cây đã già cỗi. Với mức đầu tư như vậy, nếu giá cà phê giữ ở mức từ 25.000-27.000 đồng/kg thì mới có lãi, còn dưới mức đó thì sẽ thua lỗ.

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Đác Nông, toàn tỉnh hiện có khoảng 71 nghìn ha cà phê, với sản lượng bình quân hằng năm khoảng 135 nghìn tấn, tăng hơn 10 nghìn ha so với diện tích quy hoạch. Đây là hệ lụy của những năm trước đây, khi giá-cà phê tăng cao người nông dân trong tỉnh ồ ạt mở rộng diện tích cà phê, bất chấp khuyến cáo của ngành nông nghiệp, phá vỡ quy hoạch. Nay cà phê rớt giá làm cho hàng nghìn hộ gặp khó khăn. Mặc dù việc này đã được dự báo trước, nhưng khi cà phê tăng giá mạnh các ngành chức năng và chính quyền địa phương vẫn chưa có biện pháp nào ngăn chặn người dân mở rộng diện tích cà phê.

Để người trồng cà phê bớt khó

Theo Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam thì sản lượng cà phê vụ tới đạt khoảng 1 triệu tấn, giảm từ 15 - 20% so với năm vừa qua. Để ngăn chặn tình trạng giảm giá cà phê hiện nay, Hiệp hội đã kiến nghị Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Ngân hàng Nhà nước và Bộ Tài chính nghiên cứu cơ chế cho một số doanh nghiệp được vay với lãi suất 0% để thu mua từ 150.000- 200.000 tấn cà phê dự trữ trong vụ tới với hy vọng giá cà phê sẽ tăng lên mức 28.000-30.000 đồng/kg, bảo đảm cho người dân có lãi.

Về phía địa phương, để bảo đảm cho sản lượng vụ cà phê tới đạt chất lượng xuất khẩu, UBND tỉnh Đác Nông yêu cầu các ngành chức năng và các địa phương đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động, khuyến cáo người dân không thu hoạch cà phê khi còn xanh, non mà phải đợi đạt độ chín trên 90%. Các địa phương tăng cường công tác bảo đảm an ninh trật tự tại các khu vực trồng cà phê, không để xảy ra tình trạng trộm cắp diễn ra như những năm trước đây, giúp người dân yên tâm, giảm sức ép về nhân công lao động để hạ chi phí. Đối với người nông dân cần tăng cường đầu tư sân phơi và hệ thống chế biến, không phơi sân đất và ủ đống cà phê sau khi thu hoạch gây nấm mốc làm giảm chất lượng cà phê. Về lâu dài, nhằm bảo đảm tính bền vững trong sản xuất, kinh doanh, tỉnh Đác Nông cần thực hiện tốt công tác quy hoạch, giữ ổn định diện tích cà phê khoảng 60.000 ha, trong đó có 5.000 ha cà phê chè. Trên cơ sở diện tích đó, cần có cơ cấu giống cà phê phù hợp, trong đó ngoài giống cà phê vối là chủ lực còn phát triển thêm cà phê chè, cà phê mít. Xây dựng các thương hiệu cà phê của tỉnh nói chung và các doanh nghiệp nói riêng, các dạng sản phẩm từ cà phê xô đến các dạng thành phẩm đều phải có chất lượng cao, luôn ổn định. Tìm mọi biện pháp giúp nông dân giảm giá thành trong quá trình sản xuất, như ứng dụng mạnh tiến bộ khoa học kỹ thuật, tăng cường bón phân hữu cơ, phân vi sinh, trồng xen cây đậu đỗ các loại, cây xanh ở chung quanh bờ lô, giảm lượng phân bón hoá học… nhằm nâng cao năng suất, chất lượng cà phê. Tôn trọng hệ sinh thái tổng hợp theo yêu cầu sinh lý của cây cà phê, nhất là phải trồng cây đai rừng chắn gió, che bóng, cây che phủ mặt đất để điều hòa ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, giảm tốc độ gió, hạn chế xói mòn, rửa trôi đất... Tăng cường xây dựng cơ sở hạ tầng, đổi mới thiết bị công nghệ chế biến. Đồng thời, tỉnh cũng như các doanh nghiệp chuyên sản xuất, kinh doanh cà phê đẩy mạnh công tác tiếp thị, quảng bá, giới thiệu các dạng sản phẩm, thương hiệu cà phê rộng rãi trên thị trường trong và ngoài nước...