Mặc dù hiện tượng La Nina được dự đoán là yếu và khá cục bộ trong năm 2011 nhưng rõ ràng những trận lụt lội nghiêm trọng gần đây đã gây ảnh hưởng lớn đến vành đai lúa gạo châu Á.
Nước chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là Thái Lan. Một nhà chức trách nước này cho biết Thái Lan có thể thiệt hại đến 7 tấn lúa nếu như lụt lội nghiêm trọng vẫn duy trì trong thời gian tới. Một nạn nhân khác là Myanmar. Con số chưa chính thức cho biết nước này có thể sẽ mất 2 triệu tấn lúa. Tại Philippines, ước tính lượng gạo bị thiệt hại đã tăng vọt so với ước tính ban đầu 350 ngàn tấn, lên mức 1 triệu tấn trong thông báo mới nhất. Con số ước tính này sẽ còn được tiếp tục điều chỉnh. Trong khi đó, những nhà giao dịch tại Campuchia cho biết đến nay, nước này đã thiệt hại 600 ngàn tấn lúa. Tổng thiệt hại lúa gạo do lũ lụt gây ra tại Thái Lan, Philippines, Myanmar và Campuchia có thể lên đến 10 triệu tấn lúa.
Đáng chú ý không kém là việc con số sản lượng lúa gạo thiệt hại do lũ lụt vẫn chưa có bất cứ ảnh hưởng nào đến biến động giá gạo bởi các nhà cung cấp vẫn nắm giữ một lượng gạo lớn. Các nhà xuất khẩu Thái Lan đang nắm trong tay 3 triệu tấn gạo, chính phủ Thái đang có 2 triệu tấn gạo khác từ vụ cũ. Các nhà xuất khẩu Ấn Độ đang chào giá gạo thấp hơn khoảng 50 – 150 USD/tấn so với các nhà cung cấp khác tại châu Á, cạnh tranh thị trường với các đối thủ Thái Lan và Việt Nam, cũng như Pakistan. Lũ lụt chỉ có ảnh hưởng hạn chế đến vụ lúa tại Việt Nam, với ước tính thiệt hại nhiều nhất ở mức 100 ngàn tấn lúa.
Nguồn cung thị trường đang rất dồi dào nhờ nguồn gạo từ Việt Nam, Ấn Độ và Pakistan.
Thậm chí nếu giá gạo thế giới không phản ứng tức thì tình hình lũ lụt thì lũ lụt lại bắt đầu gây biến động giá gạo nội địa. Các nhà giao dịch đang rất hoài nghi với tuyên bố của Philippines. Các nhà chức trách nước này khẳng định Philippines sẽ không nhập khẩu thêm gạo bởi đang nắm giữ một lượng lớn gạo và mùa vụ lúa bội thu hồi đầu năm sẽ đủ để bù đắp những thiệt hại gây ra bởi lũ lụt.
Xét đến những vấn đề nghiêm trọng hơn, lũ lụt tại Thái Lan có thể ảnh hưởng tức thì đến hoạt động giao hàng gạo. Các nhà giao dịch địa phương cho biết nước dâng trên các sông tại Thái Lan và mưa lớn triền miên đang trì hoãn hoạt động vận chuyển trên sông tại phía Bắc, cũng như hoạt động bốc hàng lên tàu tại các cảng. Lũ lụt có thể làm hoãn sản lượng gạo cần giao lên đến 300 – 400 ngàn tấn. Những người mua gạo Thái hẳn sẽ không hài lòng dù cuối cùng cũng nhận được số gạo này. Trong khi đó, những người mua gạo từ Việt Nam đang trong tâm lý lo lắng. Trong kịch bản xấu nhất, một số nhà giao dịch gạo nhỏ của Việt Nam có thể sẽ hủy hợp đồng do giá gạo nội địa tăng cao. Một số công ty giao dịch gạo nội địa đang ngừng hoạt động hoặc tuyên bố phá sản khi biết rằng khó có thể thực hiện hợp đồng.
Mặc dù lũ lụt không ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu gạo của Pakistan nhưng một số nhà máy xay xát tại nước này than phiền về vấn đề thiếu điện, có thể làm ảnh hưởng đến hoạt động logistics.
Các nhà xuất khẩu Ấn Độ cũng đang có vấn đề với hoạt động logistics. Các nhà giao dịch nước này than vãn về vấn đề tắc nghẽn tại các cảng. Tính đến nay, các nhà xuất khẩu Ấn Độ đã bốc được khoảng 350 ngàn tấn gạo lên tàu khi tình hình tắc nghẽn được cải thiện.
Kim Dung AGROINFO
Theo Oryza