Nguồn: guardian.ng

Ảnh nguồn: guardian.ng

Trước đó, CAPPAN đã cho rằng các nhà mua nước ngoài đang “thâu tóm” nguồn hạt điều ngay tại nông trại, khiến các cơ sở chế biến trong nước thiếu nguyên liệu, qua đó kêu gọi áp dụng lệnh cấm xuất khẩu.

Tuy nhiên, Chủ tịch Hiệp hội các nhà buôn và các bên liên quan ngành điều bang Kogi, ông Alhaji Makama Ademu, cho rằng đề xuất này là không cần thiết và cảnh báo Nigeria chỉ có năng lực chế biến chưa đến 5% tổng sản lượng hạt điều hằng năm.

Ông Ademu nhấn mạnh:

“Nếu Chính phủ cấm xuất khẩu hạt điều thô, 95% sản lượng sẽ bị bỏ mặc và hư hỏng. Chúng ta không có đủ năng lực chế biến, dù chỉ cho một phần rất nhỏ sản lượng quốc gia. Điều này sẽ phá hủy nông dân, làm đứt gãy chuỗi giá trị và xóa sổ ba mắt xích quan trọng gồm các nhà thu mua cấp dưới, đại lý thu mua được cấp phép và thương nhân.”

Theo ông, lệnh cấm sẽ lập tức gây thất nghiệp trên diện rộng, đặc biệt tại các vùng nông thôn.

“Chuỗi giá trị này tạo việc làm cho nông dân, phụ nữ, thanh niên nông thôn và hàng nghìn lao động tham gia phơi sấy, đóng bao và chuẩn bị hạt điều. Khi xuất khẩu bị dừng, những công việc này sẽ biến mất chỉ sau một đêm. Nhiều doanh nghiệp sẽ phá sản và nhiều nông trại buộc phải đóng cửa vì trồng điều không còn hiệu quả kinh tế.”

Ông Ademu cáo buộc một số nhà chế biến đang theo đuổi lợi ích cục bộ, muốn giá hạt điều sụt giảm để mua vào với giá rẻ.

“Làm sao nông dân có thể tồn tại với mức giá không đủ bù chi phí sản xuất? Đề xuất này mang tính ích kỷ, ngắn hạn và thiển cận.”

Cùng quan điểm, Phó Chủ tịch Hiệp hội các nhà buôn và các bên liên quan ngành điều bang Kogi, Tiến sĩ Idrisu Yakubu, cho rằng hệ quả của lệnh cấm là ‘rất nghiêm trọng và nguy hiểm’.

“Ngay cả khi cộng tất cả các nhà máy chế biến hạt điều ở Nigeria lại, họ cũng không thể xử lý sản lượng mà bang Kogi thu hoạch chỉ trong một ngày của mùa vụ. Nếu họ không xử lý nổi sản lượng của một ngày trong cả năm, thì số còn lại trong 364 ngày sẽ đi đâu? Nông dân phải đốt bỏ sao?”

Ông Yakubu bác bỏ lập luận rằng các nhà chế biến sẵn sàng hấp thụ sản lượng trong nước.

“Một số người tự xưng là nhà chế biến thậm chí không có nhà máy. Họ chỉ là những ‘chính trị gia trong ngành’, được hậu thuẫn để kéo ngành này đi xuống. Họ muốn Chính phủ áp trần giá để nông dân bị ép giá. Chúng tôi sẽ không chấp nhận.”

Ông cũng cảnh báo lệnh cấm có thể làm trầm trọng thêm tình hình an ninh.

“Trong bối cảnh an ninh hiện nay, việc khiến nông dân nản lòng, không ra đồng ruộng có thể dẫn tới bất ổn mới. Lệnh cấm xuất khẩu sẽ kéo theo những hệ lụy xã hội và kinh tế rất nghiêm trọng.”

Trong khi đó, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Hiệp hội các nhà buôn điều bang Kogi, ông Alhaji Mohammed Demo, cho rằng yêu cầu của các nhà chế biến đang đe dọa sinh kế của hàng triệu người.

“Do chậm trễ hoặc không thể xây dựng được các nhà máy khả thi, họ muốn bóp nghẹt toàn bộ ngành. Nông dân sẽ là người chịu thiệt. Chúng tôi không thể để những người không có nhà máy hoạt động thực sự áp đặt chính sách có thể phá hủy một trung tâm kinh tế quan trọng.”

Ông Demo khẳng định các bên liên quan tại những bang sản xuất điều lớn sẽ phản đối mạnh mẽ đề xuất này, đồng thời cảnh báo nguy cơ gia tăng căng thẳng xã hội trong bối cảnh an ninh nhạy cảm.

Các bên liên quan cũng đặt câu hỏi vì sao CAPPAN chỉ nhắm vào hạt điều, trong khi Nigeria vẫn xuất khẩu ca cao, mè, gừng, đậu nành và nhiều nông sản khác.

Ông Ademu nêu vấn đề:

“Họ có cấm xuất khẩu ca cao không? Có cấm mè hay cà phê không? Vì sao chỉ là hạt điều? Điều đó cho thấy đề xuất này không vì lợi ích quốc gia.”

Ông Yakubu bổ sung rằng trước khi có xuất khẩu, hạt điều gần như không có giá trị, nông dân từng đốt bỏ ngay trên ruộng.

“Xuất khẩu đã hồi sinh ngành điều. Nếu phá hủy thị trường này, mọi tiến bộ sẽ bị đảo ngược. Chúng tôi ủng hộ công nghiệp hóa, nhưng không phải bằng cách hủy hoại nông dân và thương nhân. Không thể xây nhà máy bằng cách giết chết thị trường.”

Người phát ngôn Hiệp hội Nông dân trồng điều bang Kogi, ông Nuhu Adaji, cho biết tổ chức này cam kết minh bạch và trách nhiệm giải trình, đồng thời khẳng định mọi quyết định đều nhằm củng cố niềm tin của công chúng.

Ông kêu gọi người dân giữ bình tĩnh và cho biết sẽ tiếp tục cập nhật thông tin khi có diễn biến mới.

Các bên liên quan cuối cùng kêu gọi Chính phủ Liên bang bác bỏ đề xuất cấm xuất khẩu, thay vào đó đầu tư vào điện năng, hạ tầng và các chính sách khuyến khích để giúp các nhà chế biến xây dựng năng lực thực chất theo lộ trình dài hạn.

Theo họ, việc thông qua đề xuất của CAPPAN sẽ đẩy hàng nghìn người vào cảnh thất nghiệp và làm sụp đổ một thị trường xuất khẩu đang phát triển, vốn mang lại nguồn ngoại tệ quan trọng cho Nigeria.