Giá biến động, khó làm ăn

Nguồn tin từ Bộ NN-PTNT cho biết, trong những ngày đầu tháng 11, các DN XK gạo Việt Nam đã XK thêm được 200.000 tấn gạo, nâng tổng số gạo XK cả nước lên 4,5 triệu tấn, hoàn thành chỉ tiêu năm 2007 với tổng kim ngạch XK ước đạt gần 1,5 tỷ USD và nước ta vẫn đứng thứ 2 thế giới về XK gạo. Đặc biệt XK gạo năm nay rất lạc quan, lần đầu tiên gạo 25% tấm của VN vượt hơn 300 USD/tấn (hiện nay giá bán 313 USD/tấn), ngang bằng giá gạo Thái Lan. Tính bình quân giá gạo XK đạt 295 USD/tấn, cao hơn 41 USD/tấn so năm 2006. Gạo XK có giá cao, thị trường XK gặp thuận lợi. Tuy nhiên trong những tháng cuối năm, nhiều DN XK chới với trước giá gạo tăng quá nhanh, thu mua lúa gạo nguyên liệu gặp khó.

Điều khác thường hơn là trong những ngày qua khi các kho gạo trong vùng ĐBSCL đều tạm ngưng thu mua cho XK nhưng giá lúa gạo thị trường nội địa vẫn tăng đều. Gạo 5% tấm giá từ 5.300 - 5.400 đồng/kg, gạo 15% tấm khoảng 5.200 đồng/kg, gạo 25% khoảng 5.000 đồng/kg, tăng bình quân hơn 50 đồng/kg so tháng trước. Từ nay tới cuối năm còn hơn một tháng nữa, nhưng đa số DN hiện thời đã giảm hoặc ngừng hẳn tiến độ thu mua gạo. Mùa XK gạo năm 2007 xem như đã kết thúc. Một số DN sơ kết: XK gạo năm nay tuy có giá, nhưng khi làm mới thấy “khó ăn” và rủi ro nhiều hơn. Thậm chí có DN phải “chạy nước rút” cho những hợp đồng cuối năm, song giá lúa gạo trong nước cũng chạy đuổi liên tục. Thêm nữa, giá cước tàu tăng cộng với tình trạng khan hiếm tàu nên đôi khi DN không kịp giao hàng đúng thời hạn, hiệu quả kinh doanh thấp.

Ông Nguyễn Bá Cường, Giám đốc Nông trường Cờ Đỏ cho rằng, do vùng chịu ảnh hưởng lũ không làm lúa vụ 3 nên lúa hè thu không còn nhiều để thu mua. Cho đến nay theo chỉ tiêu XK gạo Cty còn 1.500 tấn, nhưng cố gắng thu gom chỉ được 200 tấn, còn 1.300 tấn đành phải xin Hiệp hội Lương thực Việt Nam (Vietfood) gia hạn, chuyển sang đầu năm 2008. Hiện thời ở các tỉnh xa như Sóc Trăng, Bạc Liêu đang có lúa mới, nhưng vì đường xa, chi phí cao, giá lúa lại cao làm gạo XK khó có lãi.

Lúa mới, chờ mùa sau

Nguyên nhân giá lúa gạo tăng cao là do tác động của thị trường gạo thế giới tăng, thiên tai lũ lụt ở miền Trung và nhất là ĐBSCL đang thời điểm giáp hạt nên nguồn lúa gạo tạm thời giảm. Phân tích khả năng có còn lúa trữ trong dân không, ông Phạm Văn Quỳnh, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Cần Thơ cho rằng, những DN tư nhân, nông gia khá giả vẫn có điều kiện tồn trữ chờ giá.

Trong những ngày qua, ở vùng ven biển Bạc Liêu lúa mùa đang thu hoạch rộ. Chị Chim Thị Lệ Hoa, hàng xáo thu mua gạo ở Bạc Liêu nói: “Gạo XK đã ngưng mua, nhưng xay bán gạo chợ vẫn hút hàng. Lúa gạo cứng cơm ở vùng này cũng tăng giá 3.150-3.200đ/kg. Nông dân nói giá lúa tăng không nhanh bằng giá phân bón và các khoản chi phí thuê mướn nhân công. Bởi vậy, chỉ có nhà nghèo cần tiền mới bán, còn hộ nào khá giả cũng muốn trữ bồ chờ giá lên".

Trong nhiều năm qua, ĐBSCL có hai vùng sản xuất lúa thời vụ chênh nhau. Các tỉnh chịu ảnh hưởng lũ đều có kế hoạch mùa vụ gần như đồng loạt. Trong khi đó, các tỉnh ven biển, vùng bán đảo Cà Mau vào vụ sớm hơn. Do vậy hiện thời các tỉnh Trà Vinh, Bạc Liêu và một số địa phương ở Cà Mau, Kiên Giang bắt đầu có lúa chín sớm. Tỉnh Sóc Trăng vụ đông xuân có 144.000ha lúa đã xuống giống. Tính chung Sóc Trăng có hơn 100.000ha lúa đông xuân sớm sẽ thu hoạch trước tết.

Từ nay đến cuối năm, do giảm áp lực thu mua lúa XK, dự đoán giá lúa gạo sẽ bớt căng thẳng. Tuy nhiên sẽ thật khó lường, một khi giá vật tư nông nghiệp vẫn lên cơn sốt thì khả năng giá lúa gạo sẽ biến động theo. Đó là điều các chuyên gia kinh tế và các nhà hoạch định chính sách sớm tính toán chiến lược XK gạo năm 2008 để dự báo cho nông dân và DN XK tránh thua thiệt về sau.