Tuy xuất khẩu gỗ tăng trưởng cao nhưng cần lưu ý là lợi nhuận mang về cho các doanh nghiệp trong nước chưa cao như mong đợi. Theo ông Nguyễn Tôn Quyền, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thường thuê doanh nghiệp trong nước làm gia công hàng xuất khẩu… không chủ động được về giá nên các doanh nghiệp nội thường chỉ được hưởng rất ít giá trị gia tăng trong sản phẩm gia công. Ngoài ra, theo ông Quyền, nếu tiếp tục làm hàng gia công, khi giá lao động tăng, các doanh nghiệp nước ngoài sẽ dễ dàng chuyển hướng sang những quốc gia khác có giá lao động rẻ hơn.

 

Trong tổng giá trị gỗ xuất khẩu trong năm qua, tỷ lệ những sản phẩm do chính doanh nghiệp Việt thiết kế chiếm rất khiêm tốn, chưa đến 10 triệu USD. Vì vậy, để phát triển bền vững, ngành gỗ Việt Nam cần chuyển hướng sản xuất những sản phẩm có hàm lượng thiết kế cao, để tăng từ 50 - 60% lợi nhuận của sản phẩm. “Chỉ khi có lợi thế về thiết kế thì mới không còn bị động về giá cả, có thể bán sản phẩm với giá chúng ta mong muốn”, ông Nguyễn Quốc Khanh, Chủ tịch Hiệp hội Mỹ nghệ và Chế biến Gỗ TP Hồ Chí Minh nhận định.

 

Tại Hội chợ quốc tế đồ gỗ xuất khẩu Việt Nam vừa tổ chức tại TP Hồ Chí Minh, nhiều ý kiến cho rằng tăng trưởng xuất khẩu sản phẩm gỗ vẫn chủ yếu nhờ lao động giá rẻ, sản phẩm xuất khẩu ở dạng thô như dăm giấy, gỗ bóc… có giá trị gia tăng thấp. Trong khi đó, gỗ và sản phẩm gỗ xuất khẩu muốn vào các thị trường đều phải sử dụng nguồn nguyên liệu có chứng chỉ FSC (bộ tiêu chuẩn của hội đồng Quản trị rừng thế giới) hoặc có chứng thực nguồn gốc. Hiện Việt Nam vẫn chưa có thị trường gỗ nguyên liệu FSC nên hàng năm các doanh nghiệp XK phải nhập đến 80% nguyên liệu gỗ với giá trị kim ngạch khoảng trên 1 tỉ USD. Ở một khía cạnh khác, sau hơn 2 năm quay trở về thị trường nội địa, tỷ lệ sản phẩm nội thất của các doanh nghiệp Việt đã tăng lên 40%, nhưng doanh số khai thác vẫn loay hoay chủ yếu từ các công trình, dự án; còn bán lẻ vẫn chưa là thế mạnh.