Nguồn: ecofinagency.com

Ảnh: ecofinagency.com

Nhà máy chế biến hạt điều Burkina Cajou vừa được đưa vào vận hành với tổng mức đầu tư 9,74 tỷ franc CFA (khoảng 17,4 triệu USD), đánh dấu bước đi mới của Burkina Faso trong chiến lược gia tăng giá trị cho ngành điều. Mặc dù do khu vực tư nhân làm chủ đạo, dự án vẫn nhận được khoảng 25% vốn hỗ trợ từ các cơ chế công và phát triển, thông qua các tổ chức như Hội đồng Chuỗi giá trị Nông nghiệp – Chăn nuôi – Thủy sản Burkina Faso (CBF), Quỹ Dumu Ka Fa, FBDES và Ngân hàng Thương mại Burkina Faso.

Với công suất thiết kế lên tới 150.000 tấn/năm, Burkina Cajou trở thành một trong những dự án chế biến quy mô lớn nhất của ngành điều nước này, nối tiếp các sáng kiến trước đó nhằm mở rộng chế biến sâu. Đáng chú ý, vào tháng 5/2025, Chính phủ Burkina Faso cũng đã khởi công nhà máy chế biến trái điều tại Péni (vùng Hauts-Bassins), với vốn đầu tư 6,65 tỷ CFA (khoảng 11,5 triệu USD) và công suất 5.000 tấn/năm, hướng tới đa dạng hóa sản phẩm từ trái điều như nước ép, rượu vang, giấm và cồn.

Tuy nhiên, việc gia tăng nhanh công suất chế biến đang làm nổi rõ thách thức cốt lõi của ngành: nguồn cung hạt điều thô thiếu ổn định. Trong bối cảnh xuất khẩu hạt điều chưa qua chế biến vẫn mang lại lợi nhuận cao, nhiều nhà máy trong nước phải hoạt động gián đoạn do không đủ nguyên liệu. Theo ước tính của công ty tư vấn N’kalô, năm 2024 Burkina Faso chỉ chế biến khoảng 16.000 tấn hạt điều, tương đương 10% sản lượng quốc gia, thấp hơn nhiều so với công suất lắp đặt khoảng 30.000 tấn/năm từ năm 2021. Hệ quả là nhân điều vẫn chỉ chiếm tỷ trọng nhỏ trong cơ cấu xuất khẩu; tổng kim ngạch điều và sản phẩm điều năm 2024 đạt 111,5 triệu USD, trong đó nhân điều chỉ đóng góp khoảng 11%.

Để ưu tiên nguyên liệu cho chế biến trong nước, Chính phủ Burkina Faso đã tạm thời ngừng xuất khẩu hạt điều thô vào tháng 3/2025, trước khi dỡ bỏ lệnh cấm vào ngày 20/5 khi nguồn cung cho các nhà máy được cải thiện. Dù vậy, cơ quan chức năng cũng nhấn mạnh khả năng tái áp dụng biện pháp hạn chế nếu nhu cầu nội địa không được đáp ứng. Chính sách điều tiết linh hoạt này cho thấy Burkina Faso đang tìm cách cân bằng giữa thúc đẩy chế biến sâu và duy trì nguồn thu từ xuất khẩu, song hiệu quả dài hạn vẫn còn phụ thuộc vào khả năng bảo đảm nguồn nguyên liệu bền vững trong bối cảnh công suất chế biến tiếp tục mở rộng.