Sự kiện năm nay tổ chức trong 3 ngày, từ 23 – 25/5/2019 tại Mỹ, chúng tôi xin chuyển tải một số thông tin ghi nhận tại Đại hội của một vị lãnh đạo Vinacas và một vài ý kiến liên quan của một số người tâm huyết với ngành Điều.

Ghi nhận từ Đại hội INC

Năm nay thời lượng cho phiên hạt điều chỉ ở mức 45 phút, hơi ít so với tầm vóc của ngành hạt điều.

Gặp gỡ các nhà siêu thị và rang chiên, tất cả đều nói là giá Điều năm nay như vậy là rất hợp lý và chắc chắn tiêu thụ sẽ tăng. Họ nói: Hiện tại thì cũng đã tăng rồi. Nếu tới đây siêu thị giảm giá nữa thì tiêu thụ sẽ tiếp tục tăng. Tuy nhiên việc siêu thị giảm giá là phải có lộ trình chứ không phải giá rẻ là siêu thị giảm được ngay vì họ còn vướng các hợp đồng đã ký trước với giá cao.

Nhìn chung người mua rất quan tâm đến chất lượng điều thô đang giữ ở kho ở Tanzania vì nhiều thông tin là chất lượng đang bị xuống cấp. Các bạn Ấn độ cũng quan tâm đến chất lượng Tanzania vụ cũ vì họ rất mạnh trong thị phần phân khúc hàng cao câp (trắng, đẹp). Người mua cũng quan tâm đến chất lượng điều ở Bờ Biển Ngà do lo ngại nông dân hiện tại đang giữ hàng vì các công ty xuất khẩu  không chịu mua theo giá nhà nước qui định; nhưng, liệu nông dân có kho bãi tốt để giữ hàng hay không?

Theo tính toán và công bố chưa chính thức của INC (đây chỉ là công bố của phiên điều tại Đại hội), lượng điều thô đưa vào chế biến của thế giới năm nay (đã bao gồm 370,000 tấn tồn từ năm 2018 của Tanzania và một số nước khác chuyển qua 2019) là khoảng 4.026.000 tấn. Con số này theo đánh giá của một số người là "khá ảo" do Tanzania hiện vẫn còn là một "ẩn số" và họ vẫn chưa bán ra. Sản lượng thực tế của toàn cầu năm 2019 theo số liệu thống kê của INC là 3,666 triệu tấn, tương đương với sản lượng của năm 2018.

Trong phiên thảo luận, mọi người quan tâm nhất là giá điều tới đây sẽ lên hay xuống. Bao giờ cũng vậy, các diễn giả không bao giờ nói sẽ lên hoặc sẽ xuống. Nhưng họ có đưa ra một điểm hợp lý đó là: quý 4 tiêu thụ sẽ tốt, hàng nhân cần cập cảng Mỹ vào tháng 9,10 và chậm nhất là tháng 11. Nếu Tanzania bán sớm vụ cũ, đến tay Việt Nam và Ấn Độ thì lượng cung nhân sẽ tốt và giá sẽ ổn (có thể giảm). Còn nếu Tanzania mà chậm bán ra không về Việt Nam và Ấn Độ kịp thì cung quí 4 sẽ ảnh hưởng và giá có thể tăng cho quí 4.

Một số ý kiến nói là giá thô rẻ quá, nông dân sẽ không quan tâm đến điều. Họ nói rằng thực ra nếu so với giá năm trước thì giá thô rẻ, chứ nếu so với năm 2013 thì cũng không rẻ. Vài năm gần đây giá điều thô tốt, cho nên nông dân châu Phi trồng nhiều điều, do vậy sẽ không ảnh hưởng sản lượng, không ai lại đi chặt ngay cả. Cái chính là nếu giá rẻ thì chính phủ cần phải giảm thuế xuất khẩu để hỗ trợ nông dân.

Về vụ mùa của Ấn Độ, năm nay theo thông tin của các bạn Ấn độ thì vụ mùa của họ không được tốt, có thể giảm 5-10% so với vụ năm trước do bị bão vào một bang trồng điều của họ.

Về giá nhân trong tương lai thì mọi người đều khó dư đoán: do yếu tố chính trị ở châu Phi tác động mà chưa có tiền lệ (Tanzania) nên chưa biết chính phủ của họ sẽ xử lý ra sao. Lương cung thô tốt và giá nhân thì rẻ nên tiêu thụ cũng tăng, do vậy có vẻ cân bằng. Dự đoán là nếu có tăng thì cũng sẽ không tăng nhiều, có giảm nữa thì cũng khó do giá này có vẻ là đáy rồi. Giá sẽ giao động WW320 từ 3.20-3.60/lb fob cho các nhà máy BRC. Họ nói nếu có tăng thì cũng chẳng đáng là bao do lượng cung vẫn tốt.

Các nhà rang chiên lớn cho biết tới đây họ sẽ áp đặt thêm một số tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và sẽ kiểm thêm dư lượng hoá chất cấm, do siêu thị ngày càng khắt khe hơn về an toàn thực phẩm.

Tại diễn đàn,  một số diễn giả muốn thảo luận sự dịch chuyển sản xuất từ Châu Á sang Châu Phi vì họ cho rằng hàng hoá đang phải chạy vòng vòng. Tuy nhiên, nhiều đại biểu  nói: Do Châu Phi hiệu quả sản xuất chưa tốt, cho nên tới đây vẫn sẽ có đầu tư nước ngoài vào sản xuất và chế biến điều ở Việt Nam.

Bàn luận và cảnh báo 

Thông tin trong Đại hội của INC rất nhiều nhưng con số do INC công bố được nhiều người quan tâm bàn luận nhất là: Lượng điều thô năm 2019 của thế giới khoảng 4.036.000 tấn, cao hơn năm 2018 khoảng 428.000 tấn.

• Có người lo lắng vì với sự gia tăng này, giá của cả Nhân và Thô có thể tiếp tục giảm; ngành điều có thể sẽ tiếp tục khó khăn (?!).
• Tuy nhiên, phần đông đã đón nhận số liệu này rất bình tĩnh và có phần an tâm. Theo họ thì: Con số hơn 4.000.000 tấn điều thô đến giờ này vẫn là “Ẩn Số” vì:

+ INC dự tính sản lượng vụ mùa 2019 khoảng 3.666.000 tấn, cao hơn 2018 khoảng 148.000 tấn. Như vậy, sản lượng sản xuất năm nay không có sự tăng đột biến. Lượng điều thô dự kiến cung cấp cho thị trường chênh lệch chủ yếu là do lượng tồn kho; Có tới khoảng 250.000 tấn của Tanzania chưa ai biết chắc bao giờ bán ra, bán với giá nào. Đặc biệt là chất lượng thế nào sau trên dưới 1 năm chất trong kho?

+ Mặc dù tin rằng: INC có các chuyên gia giỏi thu thập, tính toán và dự báo nhưng hàng trăm tấn điều thô trong bảng thống kê của Indonesia và các nước Đông Phi còn vài tháng nữa mới đến vụ thu hoạch; không ai có thể nói trước rằng: Từ nay đến đó liệu có tác động lớn nào khiến sản lượng của các nước này thay đổi không?

+ Sản lượng Điều thô dù có tăng nhưng chất lượng lại giảm, do đó lượng nhân có được sau chế biến biến động không lớn; nhưng mức độ cũng khó có thể đo lường do chất lượng giảm không đồng đều.

• Thực tế từ đầu vụ chế biến đến nay cho thấy một số điểm quan trọng cần lưu ý:

+ Chất lượng nguyên liệu nhập khẩu không ổn định, có việc trộn vụ cũ vào vụ mới (Có khi lên tới 30%); do đó sẽ tổn thất lớn do ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng nhân nếu ko kiểm soát chất lượng nhập khẩu. Doanh nghiệp cần cẩn trọng, kiểm soát chất lượng điều thô nhập khẩu; các cơ quan giám định kiển tra việc trộn hàng, áp dụng quy trình kiểm tra bóc vỏ lua 100% để xác định lỗi, hư hỏng nhằm giảm thiểu thiệt hại cho doanh nghiệp.

+ Chế biến, cung ứng nhân điều có thời điểm thiếu hụt cục bộ do giá tốt,  lượng mua tăng. Mặt khác, nguyên liệu về chậm do thời gian vận chuyển đường biển tăng (nhiều trường hợp lên tới 2 tháng thay vì 1.5 tháng như trước đây)

+ Mặc dù nguyên liệu không thiếu nhưng cần cẩn trọng trong bán nhân khi chưa có đầy đủ nguyên liệu trong kho dẫn đến tình trạng ko đủ hàng đảm bảo hợp đồng.

Nguồn: Trích từ Bản tin VINACAS số ra ngày 01/6/2019