Vì vậy, theo ông Phạm Văn Bảy, VFA phải điều hành xuất khẩu gạo với giá hết sức linh hoạt khi đàm phán, sao cho đảm bảo giá mua của bà con nông dân vẫn có thể lời 30% (khoảng 4.000 đồng/kg lúa khô). Đồng thời doanh nghiệp (DN) giữ được khách hàng và có thể ký được các hợp đồng thương mại, duy trì hoạt động và tạo ra sự lưu thông lúa gạo trên thị trường.

Điều quan trọng hiện nay là DN phải chủ động tìm kiếm hợp đồng thương mại, để giảm bớt áp lực về lượng gạo tạm trữ hiện nay, trên 1,8 triệu tấn gạo. Đó là chưa kể Thái Lan hiện đang trữ trong kho khoảng 7 triệu tấn gạo, và dù gạo Thái Lan vẫn cao hơn Việt Nam, khoảng 465-470USD/tấn (gạo 5% tấm) so với gạo Việt Nam cùng loại là 390USD nhưng không loại trừ “đòn gió”. Diễn biến hiện nay có thể kéo dài thêm vài tháng nữa mới thật sự rõ nét.

Thị trường gạo thế giới không suôn sẻ nên VFA vẫn tiếp tục mua tạm trữ 500.000 tấn gạo vào tuần tới sau khi 33 doanh nghiệp hàng đầu đã mua tạm trữ đợt 1 khoảng 1,2 triệu tấn, chưa kể các DN khác cũng đã mua để dự trữ cho các hợp đồng thương mại.

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp - Phát triển nông thôn, vụ đông xuân 2009-2010 cơ bản đã thu hoạch xong diện tích (trên 1,5 triệu ha), với khoảng 6 triệu tấn lúa hàng hóa (tương đương 3 triệu tấn gạo).

Trả lời câu hỏi của báo chí, nếu mua tạm trữ xong 500.000 tấn gạo đợt 2 mà vẫn còn lúa hàng hóa và dân có nhu cầu bán, Phó Chủ tịch Thường trực VFA cho biết: Sẽ tiếp tục mua gạo tạm trữ, vì Thủ tướng đã chỉ đạo phải mua hết lúa hàng hóa trong dân. Quý 1-2010, các DN xuất khẩu 1,292 triệu tấn gạo, giảm 18,54% về lượng nhưng giá xuất bình quân cao hơn cùng kỳ 66,42USD/tấn.

 Tuy vậy, thời điểm hiện tại giá xuất có xu hướng giảm. Theo kế hoạch, quý 2 các DN sẽ xuất khẩu khoảng 2 triệu tấn gạo.