Có thể gọi đây là một nghịch lý của ngành rau quả Việt Nam, xuất siêu thành nhập siêu. Thực tế này cho thấy hàng nông sản Việt Nam đang đứng trước nhiều thách thức lớn khi tham gia thị trường khu vực mậu dịch tự do ASEAN- Trung Quốc. Và, khi gia nhập WTO không biết rau quả Việt Nam còn bị "chèn" đến mức nào ngay trên sân nhà?

 

Nằm cạnh vựa hoa quả ĐBSCL, nhưng trong tổng số trên 500 tấn trái cây nhập về chợ hàng ngày ở Tp.HCM có tới 300 tấn là trái cây nhập ngoại, chủ yếu của Trung Quốc. Khoảng 70% mặt hàng rau quả từ các khách sạn, nhà hàng trong cả nước cũng nhập từ nước ngoài. Theo Ban quản lý chợ đầu mối nông sản Thủ Đức (nơi cung cấp hơn 50% trái cây cho thị trường Tp.HCM), nếu tháng 8/2005 lượng hàng nông sản của Trung Quốc về chợ chỉ chiếm khoảng 20% tổng lượng hàng rau củ quả, trái cây hàng đêm, thì đến tháng 10/2006 lượng hàng này đã chiếm 30- 35%.

 

Hàng hoá vẫn là táo, lê, cà rốt, khoai tây, hành, tỏi, cam, quýt, súp lơ, gừng, nho xanh, nho đỏ, lựu, khoai môn sáp, cà chua... Hầu hết những mặt hàng này Việt Nam đều có, chất lượng không thua kém, thậm chí còn hơn, nhưng vì sao hàng Trung Quốc vẫn ồ ạt đổ về Việt Nam. Lý giải điều này, trước hết, là do giá hàng Trung Quốc thường rẻ hơn hàng Việt Nam cùng loại từ 1.000- 3.000 đồng/kg. Ví dụ: khoai tây Đà Lạt giá 7. 000- 8.000 đồng/kg, thì khoai tây Trung Quốc bán buôn chỉ 5.000- 6.000 đồng/kg. Rau quả của Trung Quốc giá rẻ và điều quan trọng hơn để được lâu ngày. Trong khi rau củ quả nước ta chỉ để được 2-3 ngày, thì hàng Trung Quốc để được 5- 6 ngày vẫn tươi. Điều này chứng tỏ công nghệ bảo quản sau thu hoạch của Trung Quốc đã đạt trình độ cao.

 

Một yếu tố khác rất quan trọng để hàng Trung Quốc ngày càng lấn sân hàng Việt Nam là buôn bán hàng Trung Quốc có lãi hơn hàng Việt Nam. Theo giới tiểu thương ở các chợ đầu mối hoa quả Tp.HCM thì lợi nhuận sẽ tăng lên 1,5 lần. Vì giá bán buôn rẻ, do hàng Trung Quốc về thành phố đều phải sử dụng container lạnh, mở ra là phải bán hết trong ngày.

 

Như vậy, với 3 lợi thế giá rẻ, để được lâu đối với người tiêu dùng và lãi nhiều hơn đối với giới tiểu thương, hàng rau củ quả Trung Quốc đang lấn sân, chiếm lĩnh thị phần hàng Việt Nam trên sân nhà. Bằng chứng ban quản lý các chợ đầu mối đưa ra là nhiều mặt hàng như hành tây, cà rốt, khoai tây, tỏi... của Đà Lạt, của các tỉnh đổ về Tp.HCM chỉ còn khoảng 2/3 so với cách đây 3 năm.

 

Vì vậy, nếu chúng ta không có những biện pháp hữu hiệu trong việc canh tác và có các công đoạn xử lý sau thu hoạch thì hậu quả tất yếu là hàng Trung Quốc sẽ tiếp tục "tấn công" mạnh vào thị trường Việt Nam. Các chợ đầu mối có nguy cơ trở thành nơi tiêu thụ hàng nông sản cho Trung Quốc.