Thứ trưởng Bộ NN - PTNT Lương Lê Phương nhận định: "Để giữ được thị trường ổn định và phát triển trong năm 2010, các DN VN cần phải có cái nhìn thận trọng trong việc xuất khẩu thủy sản cũng như phải biết nhận diện những khó khăn trước mắt và lâu dài".

Tự tin

Ông Trương Đình Hòe - Tổng Thư ký Hiệp hội xuất khẩu thủy sản VN (Vasep) dự báo, năm 2010, ngành thủy sản VN có nhiều khả năng xuất khẩu hơn 500.000 tấn cá tra và hơn 200.000 tấn tôm. Ngoài ra, các DN thủy sản trong nước có thể mở rộng thị trường sang các nước Đông Âu, Bắc Phi, Ấn Độ. Vasep cũng khẳng định, năm 2010, ngành thủy sản VN phấn đấu xuất khẩu đạt 4,5 tỷ USD.

Lý do để Vasep “tự tin” như vậy là do nền kinh tế thế giới, nhất là các nước Mỹ, EU, Nhật Bản... là những thị trường xuất khẩu thủy sản chính của VN đang trên đà phục hồi. Thêm nữa, cuối năm 2009, Bộ Y tế và tiêu dùng Tây Ban Nha đã công nhận cá tra, cá ba sa xuất khẩu của VN đáp ứng các quy định về an toàn thực phẩm của Liên minh Châu Âu. Vì vậy, các DN kinh doanh thủy sản của VN sẽ rất dễ tăng lượng hàng tiêu thụ khi thu nhập dân cư ở các thị trường này tăng.

Bên cạnh đó, Hiệp định đối tác kinh tế VN - Nhật Bản (JVEPA) chính thức có hiệu lực từ 1/10/2009, trên 86% hàng nông sản, thuỷ sản của VN được hưởng ưu đãi rất lớn về thuế, trong đó các mặt hàng tôm đã được giảm thuế suất nhập khẩu xuống 1 - 2%...

Theo nhận định của Bộ Công Thương, cứ theo đà này, từ vị trí là thị trường nhập khẩu thuỷ sản lớn thứ hai của VN (sau EU), Nhật có khả năng trở thành thị trường số 1 của VN trong năm tới. Còn theo Thương vụ VN tại Mỹ, xuất khẩu thuỷ sản vào Mỹ sẽ tăng mạnh nếu các DN chú ý đầu tư xây dựng hệ thống kho bãi hiện đại; xây dựng thương hiệu; tăng cường sử dụng Internet trong công tác tiếp thị, tập trung sản xuất những mặt hàng có chất lượng cao...

... nhưng không thể quá lạc quan

Theo kế hoạch của Bộ NN và PTNT, kim ngạch xuất khẩu thủy sản của VN trong năm 2010 ước đạt khoảng 4,5 tỷ USD. Tuy nhiên, theo báo cáo thường niên ngành thủy sản VN 2010 của Cty cổ phần Phân tích và Dự báo thị trường VN – Agromonitor, kế hoạch này rất khó đạt được bởi lẽ : năm 2010, theo nhận định của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO), thị trường thủy sản thế giới vẫn tiếp tục phải đối mặt với nhiều thách thức nhất là khi nền kinh tế toàn cầu chưa thực sự thoát khỏi khủng hoảng. Chỉ tiêu tiêu dùng suy giảm, xu hướng tiết kiệm phổ biến sẽ thực sự là những trở ngại lớn cho quá trình hồi phục của thương mại thủy sản toàn cầu.

Đặc biệt, tại một số thị trường nhập khẩu thủy sản lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản, triển vọng kinh tế được nhiều chuyên gia đánh giá chưa mấy sáng sủa khi các chỉ tiêu kinh tế vĩ mô năm 2009 còn thiếu tính bền vững, đặc biệt là tình trạng giảm phát ở Nhật và tỷ lệ thất nghiệp ở mức kỷ lục tại Mỹ và EU sẽ là những nhân tố chính làm giảm nhu cầu tiêu dùng và giảm giá.

Ngoài ra, sự đầu tư mạnh mẽ trong việc mở rộng sản lượng, đa dạng hóa chủng loại sản phẩm, tạo dựng và phát triển thương hiệu cho các mặt hàng thủy sản của một số nước trong khu vực như Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia, Philippines nhằm củng cố và bành trướng thị phần tại một số thị trường nhập khẩu thủy sản lớn như Mỹ, EU, Nhật Bản sẽ là thách thức không nhỏ đối với các DN xuất khẩu thủy sản VN.

Tại thị trường Nhật Bản, nhu cầu nhập khẩu và tiêu thụ tôm của người dân nước này phụ thuộc rất lớn vào những chuyển biến tích cực kinh tế. Do vậy, xuất khẩu tôm VN vào thị trường này sẽ khó khăn có thể tăng mạnh trong năm 2010. Bên cạnh đó, xuất khẩu thủy sản VN vào thị trường EU sẽ trở lên khó khăn hơn khi luật IUU bắt đầu đi vào thực tiễn trong năm 2010...