Vừa qua, trong Hội nghị về Thương mại và Phát triển của UN, tổ chức này đã công bố báo cáo về tình hình thương mại toàn cầu. Theo đó, hoạt động đầu tư tăng không ngừng trên các thị trường hàng hóa thời gian qua đã thúc đẩy tâm lý bầy đàn và tạo nên bong bóng trên thị trường. Theo báo cáo này, giá trên các thị trường hàng hóa đã bị đẩy ra khỏi mức cân bằng theo các yếu tố cơ bản, dẫn đến rủi ro ngày càng tăng lên về các bong bóng trên các thị trường này. Do những bóp méo nghiêm trọng này, giá hàng hóa không còn là tham chiếu chuẩn về sự khan hiếm tương đối của các loại hàng hóa.

Chỉ số giá thực phẩm của UN đã chạm mốc cao lịch sử vào tháng 2 vừa qua, một tháng sau khi giá hàng hóa giao dịch tương lai đạt mốc cao nhất. Giá ngô trên thị trường Chicago đã tăng gấp đôi trong năm vừa qua, giá gạo tăng 32%.

Xu hướng “tài chính hóa” các thị trường hàng hóa đã nổi lên từ năm 2004, dẫn đến việc thị trường mất đi khả năng điều tiết giá theo tình hình cung – cầu, vốn là chỉ báo cho những người nông dân ra quyết định sản xuất. Theo UN, hiện nay, những người tham gia thị trường đang đưa ra những quyết định giao dịch, dựa trên những yếu tố hoàn toàn không liên quan đến các yếu tố thị trường của hàng hóa, nhưng việc xem xét danh mục hàng hóa, hoặc nhận định khuynh hướng. Điểm giá dựa trên cung – cầu hiện nay đã bị bóp méo nghiêm trọng.

UN đưa ra khuyến nghị rằng các quốc gia nên cung cấp thông tin cơ bản đúng thời điểm, thông tin về những người tham gia thị trường, đặc biệt là tại châu Âu, tăng việc giới hạn vị thế ngắn – dài hạn và đưa ra những quy định phù hợp, liên quan đến các quyết định đầu cơ, là những biện pháp cơ bản để giải quyết tình trạng đầu cơ trên các thị trường hàng hóa. Cơ quan này cũng đề xuất đưa ra một hệ thống thuế làm chậm lại các hoạt động trên thị trường tài chính và sự tham gia nhiều hơn của các chính phủ vào hoạt động giao dịch, nhằm đảm bảo các nhà giao dịch nhận định đúng đắn về các yếu tố cung – cầu cơ bản khi đầu tư.

Các nhà đầu tư hiện đang đưa ra quyết định đầu tư mà bỏ qua các yếu tố cơ bản như lượng dự trữ hiện có, yếu tố thời tiết và nhu cầu đối với các hàng hóa nông sản. Trái ngược với giả thiết về thị trường hiệu quả, phần lớn những người tham gia thị trường không dựa trên các yếu tố cơ bản nhưng cung cầu. Điều cần thiết là họ cũng nên quan tâm đến các vấn đề trên các thị trường khác và đa dạng hóa danh mục đầu tư.

Kim Dung AGROINFO