Dịch chồng dịch
Tính đến sáng ngày 22/3, dịch tai xanh vẫn chưa được chặn đứng, thì tiếp đến dịch bệnh trên tôm thẻ chân trắng lại bùng phát và lây lan trên diện rộng tại các xã Bình Nam, Bình Giang, Bình Sa, Bình Hải (huyện Thăng Bình) và xã Tam Tiến (huyện Núi Thành, Quảng Nam).
Ông Nguyễn Văn Thành thôn Cổ Linh, xã Bình Sa cho biết, chỉ trong vòng 3 ngày qua, diện tích hai hồ nuôi tôm thẻ chân trắng hơn 8 sào của gia đình ông có hiện tượng tôm chết nổi đỏ hồ.
“Diễn biến dịch bệnh rất nhanh. Buổi sáng con tôm nổi lềnh bềnh trên mặt nước với dấu hiệu là có chấm đỏ ở phần đầu. Đến chiều thì chết đỏ hồ…” - ông Thành gạt nước mắt kể.
Không riêng gì ông Thành, mà hàng trăm hộ nuôi tôm thẻ chân trắng ở vùng đất cát ven biển này cùng chung cảnh ngộ bị dịch tôm hoành hành lâm vào cảnh trắng tay. Trước khi dịch tôm lây lan, ở nơi đây, tôm sú một thời được xem là vật nuôi đem lại kinh tế cao cũng không còn đất sống vì dịch bệnh. Ruộng lúa thì bị lũ muộn cuốn trôi.
Nuôi tôm thẻ chân trắng là kế sinh nhai duy nhất của bà con nông dân vùng đất này sau hàng loạt cây, con bị dịch bệnh hoành hành. Thế nhưng, bây giờ dịch bệnh lại tràn về trên diện tích tôm nuôi suốt trong những ngày qua. Hàng tỷ đồng đầu tư cho xây dựng hồ, con giống, thức ăn…tất cả đều bị dịch bệnh cướp mất. Coi như trắng tay…
Trên cánh đồng tôm Cù Lao thuộc 3 xã Bình Nam, Bình Sa, Bình Hải (Thăng Bình) là khu vực tập trung nhiều ao nuôi bị dịch bệnh hoành hành nhất trong những ngày qua. Nguyên nhân là toàn bộ ao nuôi ở đây sử dụng chung hệ thống cấp thoát nước và cùng xả ra sông Trường Giang nên tốc độ lây lan dịch bệnh trên cánh đồng tôm thẻ chân trắng này rất nhanh.
Ông Trần Văn Tốt - Phó Chủ tịch UBND xã Bình Nam cho biết, từ hồ nuôi đầu tiên ở địa phương bị nhiễm bệnh (cách đây hơn 10 ngày) của ông Trần Văn Mây (thôn Đông Tác) với diện tích hơn 3 sào, đến nay trên toàn xã đã có hơn 100ha ao nuôi bị nhiễm bệnh.
Bình quân, mỗi ha ao nuôi bị dịch bệnh có mức thiệt hại khoảng 50 triệu đồng tiền con giống cùng thức ăn và công chăm sóc do thời gian thả nuôi chưa lâu. Điều đáng lo ngại là dịch bệnh bùng phát rất nhanh và lây lan trên diện rộng với tốc độ chóng mặt.
Theo Chi cục Thủy sản Quảng Nam, nguy cơ dịch bệnh tiếp tục lan nhanh ra các địa phương khác ngoài Thăng Bình là rất cao, bởi đây là thời điểm đầu vụ, người nuôi đều có nhu cầu lấy nước sông vào ao nuôi, trong khi nguồn nước này đã mang mầm bệnh.
Tại xã Tam Tiến (huyện Núi Thành) cũng đã xảy ra hai trường hợp dịch bệnh tại ao nuôi tôm thẻ chân trắng của ông Bùi Văn Chương và Hồ Văn Chuyên (cùng ở thôn Tân Bình Trung) với diện tích khoảng 6 sào, nên nhiều hộ dân ở đây cũng nơm nớp lo dịch bệnh có thể lây lan bất cứ lúc nào.
Điều lo ngại ấy đã thành hiện thực, chỉ trong hơn 4 ngày qua, hàng trăm ha ao nuôi tôm của người dân nuôi tự phát dọc ven biển từ Duy Xuyên, Thăng Bình, Tam Kỳ, Núi Thành đã bùng phát dịch bệnh khó có thể kiểm soát được. Nguyên nhân là toàn bộ nguồn con giống cung cấp cho các hộ nuôi tôm đều không qua kiểm dịch.
Không dịch mới lạ!
Vẫn chưa có con số thống kê thiệt hại do dịch bệnh gây ra cho người nông dân Quảng Nam trong thời gian qua. Tuy nhiên, theo lãnh đạo ngành nông nghiệp tại các địa phương vùng dịch trong thời gian qua cho biết, thiệt hại cho người nông dân đến thời điểm này là hàng trăm tỷ đồng. Đáng quan tâm hơn là ngành chăn nuôi được xem là thế mạnh của nông dân Quảng Nam gần như đình trệ.
Ông Nguyễn Thanh Quang, Giám đốc Sở NN&PTNT Quảng Nam cho biết, phong trào nuôi tôm thẻ chân trắng một cách tự phát ở một số địa phương trong tỉnh vẫn chưa được kiểm soát. Ngay tại các xã vùng ven biển của huyện Thăng Bình, hàng trăm ha rừng phòng hộ ven biển đã bị chặt phá để nhường đất cho đào ao nuôi tôm thẻ chân trắng.
Tình trạng nuôi tôm thẻ chân trắng tự phát không theo qui hoạch là nguyên nhân chính của dịch bệnh không được kiểm soát. Ngay nước trong ao nuôi đã bị nhiễm bệnh cũng được xả ra bừa bãi.
Xã Bình Hải là địa phương được ghi nhận có ao nuôi bị dịch bệnh đầu tiên. Theo phản ảnh của nhiều người nuôi ở đây, thì ban đầu, chỉ có một hồ nuôi tôm trên cát ở thôn Đồng Trì bị nhiễm bệnh, nhưng chủ hồ lại xả nước thải ra sông Trường Giang, kết quả là mầm bệnh lan nhanh và bùng phát trên diện rộng.
Tại hầu hết các ao nuôi xảy ra dịch bệnh, thay vì đóng cống xử lý cho sạch mầm bệnh rồi mới xả thì người nuôi vội vàng xả cống, dọn dẹp, chuẩn bị thả giống trở lại. Thậm chí, xác tôm chết vì dịch bệnh, người nuôi cũng vứt bừa bãi trên bờ đập. Ngay hệ cung cấp nước cho nuôi tôm là sông Trường Giang cũng đã bị nhiễm mầm bệnh của dịch tôm.
Ông Ngô Tấn - Chi cục trưởng Chi cục Nuôi trồng thủy sản Quảng Nam cho biết, hầu hết các diện tích bị dịch bệnh tại Thăng Bình đều thả nuôi trước lịch thời vụ. Mặt khác, giống tôm thả nuôi tại đây hầu hết là không qua kiểm dịch. Người nuôi tự mua giống trôi nổi trên thị trường.
Cũng theo lời ông Tấn, do đây là đợt dịch bệnh đầu tiên đối với giống tôm chân trắng trên địa bàn Quảng Nam nên việc phân tích nguyên nhân, xác định mầm bệnh hiện rất khó khăn. Đơn vị đã gửi mẫu nhiễm bệnh đi phân tích tại Viện Nuôi trồng thủy sản 3 (Nha Trang) và sẽ sớm có kết quả chính xác. Tuy nhiên, ông Tấn khẳng định, việc chống dịch bệnh ở tôm là không hề đơn giản nên ý thức của người nuôi là vấn đề rất quan trọng nhằm ngăn chặn dịch bệnh tiếp tục lây lan.
Hiện hàng chục nghìn hộ nông dân ở Quảng Nam đang lâm vào cảnh trắng tay khi dịch bệnh tràn qua "chà đi xát lại" suốt trong mấy năm qua và họ đang hàng ngày, hàng giờ đối mặt với nguy cơ thiếu đói…