Dây chuyền sản xuất tại Công ty Chế biến xuất nhập khẩu thủy sản Bà Rịa- Vũng Tàu.

Tự làm khó

Trung bình mỗi năm, Việt Nam có khoảng 171.206 lô hàng hóa nông sản xuất nhập khẩu được kiểm dịch và mặt hàng kiểm dịch chủ yếu là gạo, cà phê, tiêu, điều, ngô… Hàng thủy sản khi xuất khẩu vào thị trường lớn như Mỹ, EU bắt buộc phải bảo đảm các tiêu chuẩn về an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP) từ khâu nuôi trồng, chế biến đến vận chuyển và có đầy đủ các trang thiết bị kiểm dịch theo yêu cầu của khách hàng. Vì vậy, nếu không xử lý tận gốc vấn đề quy hoạch vùng sản xuất, quy trình thu hoạch, chế biến các loại rau quả xuất khẩu thì các doanh nghiệp sẽ tự loại mình ra khỏi thị trường nông, lâm, thủy sản thế giới, ông Bùi Sĩ Doanh, Phó Cục trưởng Cục BVTV nhận định. Thời gian qua, mặc dù đã có nhiều chuyển biến từ khâu nuôi trồng, thu hoạch đến chế biến xuất khẩu nhưng vẫn còn một số doanh nghiệp xuất khẩu nông, lâm, thủy sản coi nhẹ khâu kiểm dịch về ATVSTP, vì vậy đã tự làm mất uy tín của chính mình và của sản phẩm Việt nói chung. Cục Quản lý chất lượng nông, lâm, thủy sản và nghề muối (Bộ NN&PTNT) đưa ra dẫn chứng một số mặt hàng nông sản Việt Nam của vài doanh nghiệp xuất khẩu sang EU đã bị "tuýt còi" như: thịt lợn, thịt bò chưa có chứng nhận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Các sản phẩm khác như mỳ, trứng cũng bị "xem xét, mổ xẻ" về sử dụng phụ gia thực phẩm. Rau gia vị, nước tương, nước thạch dừa cũng bị nhắc nhở do chưa làm hết các yêu cầu của nước nhập khẩu... Hệ quả của việc chưa đặc biệt coi trọng khâu kiểm dịch về ATVSTP là thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản của ta bị ảnh hưởng, doanh nghiệp lợi nhuận ít, nông dân gặp khó khăn.

Chất lượng phải là ưu tiên hàng đầu

Với Việt Nam, vấn đề xuất khẩu nông sản không chỉ đơn thuần là lợi nhuận mà còn có vai trò quan trọng đối với đời sống nông dân, đóng góp không nhỏ vào tốc độ tăng trưởng kinh tế. Vì vậy, việc tăng cường trong công tác kiểm dịch, kiểm soát ATVSTP, gia tăng giá trị cho các mặt hàng nông sản... sẽ là những ưu tiên hàng đầu của ngành nông nghiệp trong năm 2010 và những năm tiếp theo. Nhiều ý kiến cho rằng, trên lĩnh vực ATVSTP nên triển khai nhanh việc áp dụng VietGAP trong sản xuất sản phẩm rau, quả, chè; đẩy mạnh quy hoạch vùng sản xuất tập trung; kiểm soát chặt chẽ việc sử dụng thuốc BVTV, thuốc thú y trong sản xuất nông sản và giám sát các cơ sở sản xuất, chế biến nông sản thực phẩm. Một trong những vấn đề không thể thiếu là thúc đẩy tuyên truyền nâng cao ý thức tự giác bảo đảm ATVSTP cho cộng đồng từ khâu sản xuất, chế biến đến lưu thông, tiêu thụ sản phẩm.

Để các mặt hàng nông, lâm, thủy sản của Việt Nam thâm nhập sâu và lan rộng hơn vào các thị trường lớn trên thế giới thì doanh nghiệp Việt Nam phải đặc biệt coi trọng khâu kiểm dịch hàng hóa xuất. Muốn làm được điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải kiểm soát được nguồn gốc của các mặt hàng từ khâu nuôi trồng đến các quy trình chế biến, vận chuyển; đầu tư các trang thiết bị kiểm tra chất lượng các mặt hàng trước khi xuất khẩu, đáp ứng tốt yêu cầu của thị trường mà doanh nghiệp hướng đến.