Trong khi những năm trước, giá lúa sẽ tăng mạnh vào cuối vụ, thời điểm trong dân không còn tồn đọng bao nhiêu. Thế nhưng, năm nay giá lúa lại giảm kể từ cuối tháng 4 đến nay.

 

Tính đến thời điểm này, các tỉnh ĐBSCL đã thu hoạch dứt điểm vụ lúa đông xuân 2011, chỉ còn lác đác một vài nơi thu hoạch muộn với diện tích không đáng kể. Kể từ đầu vụ đông xuân đến nay, giá lúa gạo trong nước liên tục tăng – giảm bất thường. Có thời điểm mới vào vụ thu hoạch, giá lúa lại sụt giảm rất mạnh khiến nông dân lo lắng.

 

Trước tình hình đó, Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA) đã chỉ đạo các doanh nghiệp (DN) thành viên triển khai thu mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo, tiến hành từ ngày 1-3 đến 15-4. Nhờ đó đã góp phần tiêu thụ một lượng lớn lúa trong dân, bình ổn thị trường nội địa. Theo đó, giá lúa trong nước cũng được duy trì ở mức 5.000 đồng/kg trở lên. Mặc dù vậy, ngay trong thời gian các DN đang triển khai thu mua tạm trữ, giá lúa vẫn biến động mạnh, có lúc giảm đến 1.000 đồng/kg. Kể từ khi kết thúc thời gian thu mua tạm trữ, giá lúa gạo trong nước, mà chủ yếu là ở khu vực ĐBSCL, lại liên tục mất ổn định.

Lý giải cho tình trạng giá vẫn giảm mạnh dù lượng lúa trong dân còn rất ít, nhiều người cho rằng do các DN đã tranh thủ mua vào trong thời gian tạm trữ. Bởi trong thời gian đó, có lúc giá lúa chỉ còn 5.000-5.200 đồng/kg, là cơ hội vàng để DN “gom hàng”.

Theo nông dân Nguyễn Thanh Sang (xã Phú Cường, huyện Tam Nông - Đồng Tháp), chỉ trong vòng 4 ngày từ 29-4 đến 2-5, giá lúa các loại đã giảm từ 500 - 800 đồng/kg. “Hiện nay, lúa hạt dài chỉ còn khoảng 6.000 đồng/kg, giảm 500 đồng/kg. Còn các giống lúa thơm thì mất giá nhiều hơn, chỉ còn khoảng 6.500 đồng/kg, trong khi trước đó khoảng 7.500 đồng/kg, giảm 1.000 đồng/kg” – ông Sang cho biết. Lão nông Nguyễn Văn Kha (xã Tân Phú, huyện Thanh Bình - Đồng Tháp) tỏ ra  rất bất ngờ trước nghịch lý giá lúa gạo năm nay. Ông Kha cho biết mọi năm, khi DN đã thu mua hết lúa gạo trong dân thì tự nhiên giá lúa sẽ tăng nhanh chóng.

Trước hiện tượng lạ ở cuối vụ lúa đông xuân năm nay, chúng tôi đã đi thực tế nhiều nơi để tìm hiểu. Rảo qua các khu vực tập trung nhiều nhà máy xay xát, lau bóng, chế biến gạo xuất khẩu dọc Quốc lộ 80 thuộc huyện Lấp Vò - Đồng Tháp, ghe thuyền vẫn tấp nập dưới bến để đổ hàng cho nhà máy. Một thương lái quả quyết tốp ghe này chở đầy lúa ngoại (Campuchia) từ vùng biên giới về. “Bây giờ hết mùa lúa, trong dân không còn bao nhiêu hàng nên đi mua lẻ cực lắm.

 

Mặc dù giá lúa trong nước mấy ngày nay có giảm và rẻ hơn lúa Campuchia ở vùng biên giới nhưng tốn nhiều thời gian mới mua đầy một ghe vài chục tấn. Bởi vậy, thương lái chúng tôi dồn hết về biên giới “ăn” lúa ngoại. Lúa Campuchia có quanh năm, lúc nào cũng dồi dào ở khu chợ Đường Sứ, xã An Nông, huyện Tịnh Biên - An Giang, khỏi đi đâu kiếm mua cho mệt” – ông Hùng, thương lái ở huyện Lấp Vò, cho biết.

Để kiểm chứng lời của cánh thương lái, chúng tôi tiếp tục tìm về Ô Môn (TP Cần Thơ), Vị Thủy (Hậu Giang). Nhiều nông dân cho biết do túng thiếu, họ phải bán cả lúa để dành ăn cho 3 tháng tới nhưng không tìm đâu ra cánh hàng xáo. “Chỗ quen biết từng mua lúa của tôi hồi đầu vụ, vậy mà nay họ chẳng ngó ngàng. Họ cho biết nếu bán số lượng từ 5-10 tấn mới mua” - bà Lê Thị Xuân Mân (phường Thới An Đông, quận Ô Môn) nói. Trong khi đó, ông Phan Hậu, thương lái chuyên thu mua lúa ở Hậu Giang, cho biết thời điểm này rất ít đi mua lúa. Ông Hậu giải thích vì lúa đã hết, có đi khắp miệt đồng bằng cũng chẳng gom được bao nhiêu.