Trong bối cảnh nhu cầu thực phẩm tăng do sự gia tăng về dân số, thu nhập và đô thị hóa ở ASEAN, đầu tư vào nông nghiệp là điều cần thiết để đảm bảo an ninh lương thực và dinh dưỡng đầy đủ. Tuy nhiên, những hoạt động đầu tư này cũng có thể tác động tiêu cực đến người dân địa phương nếu không đảm bảo hài hòa các yếu tố về kinh tế - xã hội và môi trường. Trong quá trình thu hút và quản lý đầu tư vào nông nghiệp, các cơ quan quản lý còn thiếu những công cụ cần thiết để thúc đẩy và đảm bảo các khoản đầu tư có trách nhiệm về mặt xã hội, kinh tế và môi trường, mang lại lợi ích cho nhà đầu tư, cộng đồng địa phương và môi trường. Nhận thức được vai trò quan trọng của đầu tư vào nông nghiệp đối với an ninh lương thực và dinh dưỡng, năm 2018, các quốc gia ASEAN đã xây dựng Hướng dẫn của ASEAN về đầu tư có trách nhiệm trong lĩnh vực thực phẩm, nông nghiệp và lâm nghiệp (ASEAN RAI), dựa trên các nguyên tắc đầu tư có trách nhiệm trong hệ thống nông nghiệp và thực phẩm (CFS-RAI) của Ủy ban An ninh lương thực thế giới.

Với sự tài trợ và hỗ trợ kỹ thuật của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp Quốc (FAO), Trung tâm Thông tin Phát triển Nông nghiệp Nông thôn thuộc Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn (AGROINFO/IPSARD) đã phối hợp với Viện Phát triển Bền vững Quốc tế (IISD) tổ chức “Khóa tập huấn và đánh giá sự phù hợp của khung pháp lý Việt Nam với Hướng dẫn của ASEAN về đầu tư có trách nhiệm trong lĩnh vực thực phẩm, nông nghiệp và lâm nghiệp (ASEAN RAI)” trong 3 ngày từ 29-31/3/2023 tại thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh. Tham dự khóa tập huấn có 24 cán bộ cao cấp đến từ các đơn vị quản lý của Bộ Nông nghiệp và PTNT, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội.

Khóa tập huấn hướng tới mục tiêu nâng cao nhận thức của các cơ quan quản lý về Hướng dẫn của ASEAN về đầu tư có trách nhiệm trong lĩnh vực thực phẩm, nông nghiệp và lâm nghiệp (ASEAN RAI) và thảo luận để hoàn thiện kết quả đánh giá về sự phù hợp của khung pháp lý và chính sách của Việt Nam với ASEAN RAI nhằm xác định những khoảng trống cần sửa đổi để thúc đẩy việc áp dụng ASEAN RAI tại Việt Nam. 02 ngày đầu của khóa tập huấn tập trung tìm hiểu nội dung chi tiết và đưa ra kết quả đánh giá về 10 nguyên tắc của Hướng dẫn ASEAN RAI. Ngày cuối cùng của khóa tập huấn tập trung vào thảo luận các định hướng, giải pháp khả thi, và đưa ra một lộ trình để thúc đẩy việc lồng ghép các hướng dẫn ASEAN RAI vào khung pháp lý và chính sách của quốc gia cũng như thúc đẩy đầu tư có trách nhiệm trong lĩnh vực nông nghiệp, lâm nghiệp và thực phẩm trên thực tiễn.

Hướng dẫn ASEAN RAI đã được xây dựng bằng một phương pháp toàn diện, với sự tham gia của nhiều bên liên quan và sự hỗ trợ của Ban Thư ký ASEAN, FAO, Sáng kiến Tăng trưởng Châu Á (Grow Asia), và IISD. Hướng dẫn ASEAN RAI hướng tới mục tiêu thúc đẩy đầu tư vào lương thực, nông nghiệp và lâm nghiệp trong khu vực ASEAN, góp phần phát triển kinh tế khu vực, an ninh lương thực và dinh dưỡng, an toàn thực phẩm và lợi ích công bằng, cũng như sử dụng bền vững tài nguyên thiên nhiên. Hướng dẫn ASEAN RAI gồm 10 nguyên tắc về: Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG) mà các nhà đầu tư cần tuân thủ nhằm đáp ứng yêu cầu luật pháp của các quốc gia ASEAN. Hướng dẫn này được gửi đến Chính phủ các quốc gia thành viên ASEAN để điều chỉnh phù hợp với các thách thức cụ thể của từng quốc gia và được áp dụng trên nguyên tắc tự nguyện.

Để hỗ trợ việc thực hiện ASEAN RAI, Kế hoạch hành động 10 năm đã và đang được triển khai với sự hỗ trợ từ Cơ quan Hợp tác và Phát triển Thụy Sĩ (SDC) nhằm tăng cường sự áp dụng và hiểu biết của các nhà đầu tư tư nhân về ASEAN RAI, lồng ghép ASEAN RAI vào khung chính sách quốc gia, và cung cấp kiến thức cho các bên liên quan để đảm bảo các khoản đầu tư được thực hiện một cách có trách nhiệm.  Là một phần của Kế hoạch hành động 10 năm, Bộ công cụ đánh giá mức độ phù hợp Đầu tư nông nghiệp có trách nhiệm ASEAN RAI đã được xây dựng để giúp các nước ASEAN xác định mức độ phù hợp của các khuôn khổ pháp lý, chính sách và thể chế của quốc gia với ASEAN RAI. Bộ công cụ cũng giúp xác định những khoảng trống chính sách hoặc các hành động chính sách cần được ưu tiên để thực hiện tốt hơn ASEAN RAI. Tại Việt Nam, Vụ Hợp tác quốc tế - Bộ Nông nghiệp và PTNT phối hợp với AGROINFO tổ chức triển khai thực hiện công cụ đánh giá này./.

(Ảnh: AGROINFO)