Trước đó, ngày 14.12, Bộ Công Thương cũng đã có công văn gửi UBND tỉnh Lạng Sơn, Bình Thuận, Đồng Nai, Bình Dương, Ninh Thuận thông báo tình hình thanh long xuất khẩu ách tắc, yêu cầu các tỉnh này vào cuộc khẩn cấp, để cứu doanh nghiệp và nông dân.

Bám thị trường Trung Quốc

Theo Sở Công Thương Bình Thuận, đây là lần giảm giá có thời gian kéo dài nhất, và thanh long cũng rớt xuống mức giá thấp nhất trong vòng 5 năm gần đây. Gần 2 tháng qua, nhiều DN phải liên tục tiêu hủy sản phẩm vì không bán được.

Ông Nguyễn Ngọc Hiệp - chủ DN thanh long Hoàng Hậu - cho biết, vừa đổ cả trăm tấn thanh long. Ước thiệt hại của các DN Bình Thuận đã tới hàng trăm tỉ đồng.

Nông dân trồng thanh long thì càng khốn khó. Anh Nguyễn Thành Lân - một hộ dân trồng thanh long ở Hàm Minh, Hàm Thuận Nam - cho biết: Chỉ bán được hàng loại 1. Thanh long loại 2 nay bị bỏ. Hàng tấn thanh long phải làm thức ăn cho gà, vịt và đào hố chôn. Trong khi giá phân, giá thuốc trong tháng 11 tăng thêm đến 8% nữa. Một hécta thanh long chong điện bán lỗ cả trăm triệu đồng.

Giá thanh long giảm từ 13.000-14.000 đồng/kg xuống còn 2.500-4.000 đồng/kg từ giữa tháng 11, được khẳng định do thời tiết quá lạnh; miền nam Trung Quốc - nơi tiêu thụ đến 70% thanh long của Bình Thuận - giảm ăn thanh long. Mặt khác, vùng này cũng đang trúng mùa trái cây nên giảm tiêu thụ trái cây nhập khẩu.

“Tuy nhiên, bám thị trường Trung Quốc vẫn là giải pháp đưa ra để cứu thanh long. Bởi theo nhận định thì việc thanh long rớt giá chỉ là cục bộ, tạm thời; và thị trường Trung Quốc vẫn là trọng điểm. Nói vậy nhưng chúng tôi sẽ đánh giá kỹ lại tình hình mua bán thanh long qua thị trường Trung Quốc, đảm bảo độ tin cậy cao nhất để có dự báo kịp thời việc sản xuất của nông dân và thu mua của DN những ngày này” - ông Nguyễn Văn Dũng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận cho biết.

Cũng theo ông Dũng, tỉnh sẽ có văn bản gửi UBND tỉnh Lạng Sơn, yêu cầu phối hợp hỗ trợ DN Bình Thuận về kho bãi, điểm tập kết hàng hóa. Về lâu dài, phải tổ chức một bộ phận nghiên cứu thị trường cho thanh long.

Các thị trường đã thông - chờ

Trong khi đó, các thị trường đã từng tiêu thụ mạnh thanh long Bình Thuận chỉ dừng ở mức chờ. Thị trường Đài Loan - nơi vốn mang về kim ngạch xuất khẩu lớn nhất cho thanh long Bình Thuận - từ tháng 3.2009 đến nay bị ngừng, lại không hề được nhắc chuỵên nối lại.

Trước đó, theo yêu cầu của phía Đài Loan, thanh long Bình Thuận phải xử lý được ruồi đục quả. Sau đó lại vướng tiếp yêu cầu sản phẩm phải qua xử lý nhiệt trước khi xuất sang Đài Loan. Cũng vì rào cản này mà đến nay, các DN không thể tính chuyện thông lại thị trường lớn này. Cả nước cũng mới có một dây chuyền xử lý nhiệt, nhưng được đầu tư ở Bình Dương.

Còn thị trường Mỹ cũng im bặt với thanh long, được đại diện Hiệp hội Thanh long Bình Thuận lý giải chỉ là... chuỵên bình thường; do DN chưa quen với thị trường mới, nên phải chờ thời gian! Thị trường Nhật Bản giữa tháng 10.2009 đã mở cửa trở lại cho thanh long, nhưng rồi nông dân trồng thanh long Bình Thuận cũng được... chờ. Ổn định nhất là thị trường Châu Âu, lại là thị trường khó tính, chỉ tiêu thụ thanh long của những nhà vườn được cấp chứng chỉ Global GAP.