Tỉnh Yên Bái hiện có trên12.000ha chè (trà), trong đó hơn 11.000ha chè cho tổng sản lượng chè búp tươi hàng năm khoảng 100.000 tấn. Hiện cả tỉnh có gần 100 cơ sở chế biến, tổng công suất gần gấp 3 lần khả năng cung cấp nguyên liệu, vì vậy phần lớn chè được các doanh nghiệp tranh mua và giá chè cũng do các doanh nghiệp “định đoạt”.
Việc tranh mua nguyên liệu để sản xuất và xuất khẩu với giá thấp là nguyên nhân chính khiến người dân ít quan tâm đến chất lượng sản phẩm. Sản phẩm chè của Yên Bái chủ yếu là chè đen, cả chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm đều không đảm bảo song hiện nay vẫn có thị trường bởi giá thành thấp. Vả lại, các nhà máy chè với dây chuyền thiết bị cũ kỹ, làm chè chất lượng thấp vẫn có lãi nên doanh nghiệp không muốn đầu tư vào sản phẩm mới quá tốn kém.
Họ khẳng định: Chè Yên Bái đúng là vừa bẩn vừa không ngon nhưng vẫn bán được. Anh Bùi Văn Nam ở xã Hưng Thịnh, huyện Trấn Yên, vừa khẩn trương chuyển chè từ trong nhà ra phơi ở vỉa hè vừa tranh thủ trả lời chúng tôi: “Giá chè thấp quá, sao khô bằng củi thì có mà chết. Đổ ra lề đường cho chóng khô, nhà nào “lịch sự” trải tấm bạt nhựa, còn không chỉ cần quét qua rồi phơi ngay xuống đường”.
Bàn về giá thu mua chè quá thấp so với các vùng chè khác, các doanh nghiệp đều cho rằng sản xuất chè đen giá thành thấp, doanh nghiệp không xuất khẩu trực tiếp được mà phải xuất qua trung gian nên càng phải giảm giá, dù rằng như vậy rất thiệt hại cho người làm chè, bù lại, người dân cũng không bị đòi hỏi cao cả về kỹ thuật, tay nghề, cũng như chất lượng chè nguyên liệu. Thay vì tiêu chuẩn thu hái “một tôm hai lá”, người dân có thể dùng liềm hoặc máy cắt dài cả gang tay, vừa đỡ công thu hái, sản lượng lại tăng gấp 3, 4 lần.
Một lãnh đạo Sở NN-PTNT tỉnh Yên Bái quá ngao ngán về chất lượng chè Yên Bái. Ông cho rằng, chè Yên Bái không phải chè đen mà chỉ là chè cho nước màu đen! Các nhà quản lý của Yên Bái đều cho rằng muốn nâng cao chất lượng chè Yên Bái điều cốt yếu phải gắn được nhà máy với vùng nguyên liệu. Hầu hết các hộ làm chè đều nói nếu giá thu mua cao, chỉ cần gấp rưỡi hiện nay, khoảng 5.000 đồng/kg búp, họ sẵn sàng hái theo đúng phẩm cấp “một tôm hai lá” đủ tiêu chuẩn để chế biến chè cấp cao.
Tuy nhiên, việc tỉnh quá nương nhẹ các cơ sở chế biến vi phạm ATVSTP và ồ ạt cấp phép cho các doanh nghiệp khiến cuộc cạnh tranh giành nguyên liệu ngày càng gay gắt và các doanh nghiệp không thể yên tâm đầu tư vào vùng nguyên liệu của mình.
Theo Bạch Liễu
SGGP