Ngày 17/8, Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao tổ chức hội thảo “Vượt qua hàng rào kỹ thuật ngành nông sản, thực phẩm để xuất khẩu vào châu Âu”. Hội thảo được tổ chức nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm, nông sản Việt Nam hiểu rõ các hàng rào kỹ thuật của châu Âu, cũng như gợi ý những giải pháp trong việc thay đổi sản xuất theo hướng đổi mới và bền vững để có thể phát triển và hội nhập.

Liên tiếp cảnh báo

Cùng với thị trường Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc, EU là một trong 4 thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam. Hiện thị trường EU chiếm 19% thị phần xuất khẩu của Việt Nam, sau Hoa Kỳ (21%) và vượt xa các thị trường khác. Dự kiến, kim ngạch xuất khẩu vào thị trường EU còn tăng trưởng mạnh trong thời gian tới khi các dòng thuế quan dần dần về 0% sau khi Hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) có hiệu lực.

Tuy nhiên, cùng với lượng hàng xuất khẩu cao, số lần cảnh báo về an toàn thực phẩm từ phía nhà nhập khẩu châu Âu dành cho sản phẩm Việt cũng không hề nhỏ. Bà Marieke Van De Pijl – đại diện của Eurocham thống kê, năm 2017 EU có 77 cảnh báo đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam, trong đó có 23 lô hàng bị từ chối. Trong những tháng đầu năm 2018, EU tiếp tục từ chối 11 lô hàng trong tổng số 33 lô hàng bị cảnh báo.

Thực tế cho thấy, Việt Nam đã bị cấm một số sản phẩm vào thị trường EU vì sản phẩm tồn dư chất kháng sinh, kim loại nặng,… Sự cố đáng tiếc xảy ra chính là việc EU áp thẻ vàng đối với thủy sản xuất khẩu của Việt Nam.

“Nếu không nhanh chóng điều chỉnh để EU rút thẻ vàng thì nguy cơ thành thẻ đỏ. Điều này đồng nghĩa với việc EU cấm tiếp nhận một số mặt hàng thủy sản. Đến lúc đó Việt Nam sẽ phải mất nhiều thời gian hơn để chấn chỉnh hơn, đồng thời ảnh hưởng đến hiệp định thương mại tự do Việt Nam – EU do ảnh hưởng đến lòng tin” - bà Marieke Van De Pijl cảnh báo.

Đồng quan điểm với bà Marieke Van De Pijl , ông Nguyễn Huy – Giám đốc Khối Thực phẩm Bureau Veritas cho hay, mối nguy an toàn thực phẩm của Việt Nam vào thị trường EU chính là dư lượng thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, kim loại nặng, vi khuẩn gây bệnh,… Đặc biệt, có đến 50 - 60% số vụ hàng hóa rau củ quả bị cảnh báo là do dư lượng thuốc bảo vệ thực vật và nấm mốc.

Nói về nguyên nhân dẫn đến tình trạng nông sản, thực phẩm của Việt Nam bị EU cảnh báo nhiều, bà Marieke Van De Pijl cho rằng, Việt Nam chỉ kiểm tra sản phẩm cuối cùng, không có cơ chế giám sát cho toàn bộ chuỗi. Đây chính là hạn chế cần phải khắc phục cho nông sản xuất khẩu.

Sản phẩm “made in Vietnam” có tiêu chuẩn của Việt Nam, nhưng khi xuất khẩu thì phải đáp ứng tiêu chuẩn của các nước. Trong khi mỗi thị trường lại có một tiêu chuẩn khác nhau và đây cũng là khó khăn lớn đối với nông dân và doanh nghiệp sản xuất hàng xuất khẩu. Trong khi việc xây dựng một tiêu chuẩn chung cho các thị trường thì vẫn là một chặng đường rất dài.

Hỗ trợ nông dân đạt chứng nhận tiêu chuẩn

Bà Marieke Van De Pijl thông tin thêm, với hiệp định tự do thương mại Việt Nam EU (EVFTA), sắp tới sẽ có nhiều rào cản buộc doanh nghiệp Việt Nam phải có những giải pháp khắc phục để tăng sản lượng xuất khẩu vào thị trường EU. Theo đó, bên cạnh việc đảm bảo hàng hóa chất lượng còn cần chú trọng các rào cản kỹ thuật, quy tắc xuất xứ…

Theo đó, phải có dây chuyền lạnh, đóng gói đảm bảo vi khuẩn không xâm nhập được, quá trình vận chuyển hàng hóa phải chuyên môn hóa cao. Đặc biệt, sản phẩm phải truy xuất được nguồn gốc để khi có vấn đề xảy ra thì có thể xác định được nguyên nhân và có biện pháp giải quyết nhanh nhất.

Một yêu cầu không kém phần quan trọng của EVFTA chính là quy định xuất xứ sản phẩm sẽ được áp dụng và siết chặt hơn. Chỉ những sản phẩm có xuất xứ từ Việt Nam thì mới được hưởng ưu đãi thuế quan. Chuyên gia Eurocharm nêu ví dụ, hiện Việt Nam đang nhập khẩu khoảng 60% nguyên liệu hạt điều từ các nước để chế biến và đóng gói xuất xứ Việt Nam. Tuy nhiên, sắp tới những sản phẩm sản xuất theo kiểu này sẽ không được công nhận xuất xứ Việt Nam, đồng nghĩa không được hưởng thuế suất ưu đãi.

Trước thực tế đó, để nông sản, thực phẩm Việt thâm nhập và chiếm lĩnh thị trường xuất khẩu tiềm năng nhưng khó tính như EU, bà Vũ Kim Hạnh – Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao cho hay Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao cùng với dự án Hàng Việt Nam chất lượng cao - chuẩn hội nhập đang nỗ lực hỗ trợ doanh nghiệp thay đổi nhận thức, hướng đến sản phẩm đạt chứng nhận tiêu chuẩn Việt Nam, tiêu chuẩn quốc tế. Nghĩa là, xuất khẩu những sản phẩm đảm bảo chất lượng thông qua việc đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn, có trách nhiệm trong hội nhập kinh tế.

Ông Huy khẳng định, các sản phẩm, nếu áp dụng sản xuất, kiểm soát theo tiêu chuẩn quốc tế sẽ đảm bảo truy xuất từ trang trại đến kệ bán hàng, nhờ đó sẽ đáp ứng các yêu cầu của EU.

Bà Hạnh cho biết thêm, Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao vừa ký kết với Bộ Khoa học và Công nghệ về việc trang bị nhận thức cho nông dân, doanh nghiệp vừa và nhỏ đối với việc cam kết chất lượng hội nhập. Bởi thực tế hiện nay nhận thức của nông dân đối với các chứng nhận tiêu chuẩn còn rất thấp và tỷ lệ nông dân đạt chứng nhận cũng còn rất nhỏ.

Nguồn: Báo Hải quan