Con số sản lượng cà phê Việt Nam của ICO chưa hợp lí

Trong báo cáo mới nhất cập nhật hôm 2/9, Tổ chức Cà phê Quốc tế (ICO) mới đây đưa ra dự báo sản lượng cà phê Việt Nam niên vụ 2019 - 2020 ước tính đạt 31,5 triệu bao trong niên vụ 2019 - 2020, cao hơn 0,7% so với niên vụ trước.

Tuy nhiên, trao đổi với người viết, ông Phan Xuân Thắng, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Cacao Việt Nam, đồng thời là Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cà phê Việt Nam - Công ty TNHH MTV (VINACAFE) nhận định con số ICO đưa ra chưa thực sự chính xác bởi đợt hạn hán vừa qua ở khu vực Tây Nguyên gây ảnh hưởng lớn đến sản lượng. 

“Sản lượng cà phê của Việt Nam, đặc biệt ở khu vực Tây Nguyên, chịu tác động nặng nền bởi đợt hạn hán vừa qua. 

Bên cạnh đó, do hạn hán nên hạt cà phê nhỏ, chất lượng cũng bị ảnh hưởng. Hiện, chúng tôi chưa có báo cáo chính xác sản lượng giảm bao nhiêu. Dự kiến, ngày 10/10, Ban chấp hành Hiệp hội sẽ họp và đưa ra những đánh giá chính xác” ông Thắng nói. 

Theo Báo Đắk Nông, do ảnh hưởng của hạn hán, toàn tỉnh Đắk Nông có 22.755 ha cây trồng các loại bị ảnh hưởng, trong đó có khoảng 1.767 ha cà phê bị mất trắng. Hiện nay, khôi phục diện tích cây trồng, đặc biệt là cây cà phê đang được các địa phương chú trọng. 

Đợt hạn hán vừa qua, khiến cho hàng ngàn ha cà phê của bà con ở các huyện Đắk Mil, Cư Jút, Krông Nô bị héo úa, khô cháy. 

Hiện, các khu vực sản xuất cà phê tại các huyện đã bước vào mùa mưa, bà con nông dân đang tích cực chăm sóc, khôi phục lại vườn cây. Theo bà con nông dân, tùy theo mức độ thiệt hại, bà con có thể tỉa bỏ cành khô, cưa ghép, tạo bộ tán mới cho cây cà phê phát triển. 

Tại Kon Tum, người dân trồng cà phê huyện Đắk Hà vừa qua thất thu do hạn hán. Theo Báo Kon Tum, nắng hạn kéo dài, mùa mưa đến muộn khiến cho người trồng cà phê trên địa bàn huyện Đăk Hà không chỉ phải tốn kém, vất vả mà còn thấp thỏm lo lắng về năng suất của vụ cà phê này. 

Vẫn chưa nhìn ra động lực tăng giá cà phê trong thời gian tới

Trao đổi với chúng tôi, ông Thắng nhận định hiện vẫn chưa thấy yếu tố hỗ trợ giá cà phê trong thời gian tới trong bối cảnh thị trường thế giới vẫn đang ảm đạm. 

Theo Bộ NN&PTNT, các nước sản xuất cà phê lớn như Brazil, Columbia, Mexico hay Ấn Độ đều đang gánh chịu thiệt hại nặng nề từ dịch Covid-19 làn sóng thứ 2 khi đây là những nước có ca lây nhiễm và tử vong hàng đầu. 

Trong khi đó, Mỹ, Nga, Tây Ban Nha đã ghi nhận số lượng lớn các ca lây nhiễm và tử vong là những nước tiêu thụ cà phê hàng đầu trên thế giới. Thông tin dịch bệnh, kết hợp với việc Brazil bội thu, Columbia và Mexico chuẩn bị bước vào mua thu hoạch càng khiến giá cà phê sụt giảm nghiêm trọng. 

Thêm vào đó, giá đồng USD bất ngờ tăng mạnh trong những ngày cuối tháng do sự phục hồi của chứng khoán Mỹ, đồng Real Brazil suy yếu, thúc đẩy đầu cơ bán mạnh. Các yếu tố này đã đẩy tình hình giao dịch cà phê trên thị trường gặp nhiều khó khăn. 

Tại cuộc họp báo thường kì của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, ông Nguyễn Quốc Toản, Quyền Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển Thị trường Nông sản cho biết hiện chu kì giá cà phê giảm vẫn chưa kết thúc. 

Theo Cục Chế biến và Phát triển Thị trường Nông sản thị trường cà phê trong nước tháng 9 biến động giảm cùng xu hướng thị trường thế giới. 

So với tháng 8, giá cà phê vối nhân xô các tỉnh Tây Nguyên giảm 1.500 – 1.600 đồng/kg xuống mức 31.600 – 32.100 đồng/kg. Giá cà phê cao nhất ở khu vực tỉnh Đắk Lắk và thấp nhất tại khu vực tỉnh Lâm Đồng. 

Giá cà phê Robusta giá FOB tại cảng thành phố Hồ Chí Minh giảm 3,2%, xuống 33.800 đồng/kg. 

Trung tuần tháng 9, đã có lúc giá cà phê đạt chuẩn Robusta nội địa vượt mức 34.500 đồng/kg, các nhà nhập khẩu cho rằng giá này còn tương đối cao nên tạm thời chưa đến được với sàn. 

Thêm vào đó, hải trình di chuyển từ Việt Nam đến các thị trường này còn xa và tốn kém nhiều chi phí. 

Do đó, Cục Chế biến và Phát triển Thị trường Nông sản dự báo giá cà phê trong nước sẽ giữ được sự ổn định ở mức thấp, không quá bị ảnh hưởng nhiều bởi giá cả của sàn London. 

Mặc dù Hiệp định EVFTA bắt đầu có hiệu lực từ ngày 1/8 và Việt Nam đã có những lô hàng đầu tiên xuất khẩu sang EU được hưởng thuế suất nhưng ông Thắng cho rằng đây chưa hẳn là động lực thúc đẩy việc tiêu thụ cà phê Việt Nam. 

"Nhiều doanh nghiệp vẫn quen theo kiểu làm ăn cũ, chỉ có một số khác đã đi trước đón đầu. Do đó, việc đáp ứng các yêu cầu về tiêu chuẩn kĩ thuật của EU để hưởng thuế ưu đãi từ EVFTA rất khó khăn. Điều này cần rất nhiều thời gian", ông Thắng nói.

Để tiếp tục triển khai Hiệp định EVFTA có hiệu quả, đặc biệt trong ngành hàng cà phê, Bộ Nông nghiệp đề nghị các địa phương tiếp tục hướng dẫn người dân sản xuất cà phê được chứng nhận do các nhà nhập khẩu châu Âu yêu cầu, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng, minh bạch. 

Đồng thời đẩy nhanh áp dụng các tiến bộ về khoa học, kĩ thuật trong trồng, chăm sóc, thu hoạch, sở chế bảo quản các sản phẩm cà phê. 

Chuyển đổi bộ giống cà phê theo hướng nâng cao chất lượng, tăng thị phần cà phê đặc sản, tiếp tục đăng ký chỉ dẫn địa lí, xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm của địa phương mình.